خانواده

روزه زبان!

روزه وحفظ زبان
امام نووی درکتاب الاذکار می فرماید: بدان که برهرمکلفی لازم است که زبانش را از سخنان منفی نگه دارد و لازم است در این موارد سکوت کند مگر سخنی که مصلحتی درآن باشد و هرگاه در بین سخن گفتن وسکوت مخیر باشد ، سنت است که از حرف زدن بپرهیزد و ساکت باشد، چون بعضی وقت ها سخن مباح منجر به حرام یامکروه می شود.

دربیشتر اوقات اینچنین است.؛هیچ چیز باسلامتی “سکوت” برابری نمی کند. درقرآن کریم  آمده است: والذین هم عن اللغو معرضون ورستگاران کسانی اندکه از کردار و گفتار بی هوده روی گردانند. (مؤمنون آیه 3)
از جمله چیزهایی که درباره معنای “لغو” گفته شده ،این است که گفتار وکرداری که فایده ای در بر نداشته باشد.
خداوند درقرآن می فرماید: و اذا مروا باللغو مروا کراما ” بندگان خدای رحمان کسانی هستند که هنگامی که اعمال وسخنان بی هوده را بشنوند و بشنوند ، بزرگوارانه از شرکت در آنها کناره گیری می کنند و می گذرند.( فرقان آیه 72)

 وهم چنین قرآن در جایی دیگر چنین می فرماید: ” مایلفظ من قول الا لدیه رقیب عتید ” انسان هیچ سخنی را بر زبان نمی راند، مگر اینکه فرشته ای مراقب وآماده ( برای ثبت وضبط ) آن سخن است.(ق آیه 18)
ابن عباس می فرماید: هرگاه از خیر وشر سخن گفته شود، ثبت وضبط می شود.

 درحدیثی دیگر که متفق علیه است آمده است که پیامبر(ص) فرمود: کسی که به خدا و روز آخرت ایمان دارد باید نیکو سخن بگوید و گرنه سکوت کند.

و درصحیحین از قول پیامبر(ص) آمده است که : مسلمان کسی است که مسلمانان دیگر از دست و زبانش درامان باشند.

همچنین درصحیحین آمده است که پیامبر(ص) فرموده : همانا که انسان سخنان بیهوده ای را بر زبان جاری می کند و در اثر آن به فاصله دورتر از مشرق و مغرب به قعرجهنم پرتاب می شود.
امام نرمذی از عقیه بن عامر روایت کرده که گفت : گفتم ای رسول خدا راه نجات درچیست؟ پیامبر(ص) فرمود اززبانت نگه داری کن، منزل وسیع داشته باش وبرخطاهایت گریه کن .

همچنین از ترمذی در حدیثی از معاذ بن جبل (رضی الله عنه) آمده است که از رسول خدا (ص) نقل شده که فرموده است: مادرت به عزایت بنشیند ای معاذ مگر به جز کسانی که زبانشان را بی باکانه به هرسو چرخانده اند، کس دیگری برروی پیشانی کشان کشان به جهنم انداخته می شود؟( ترمذی گفته این حدیث حسن صحیح است)
از ابن مسود رضی الله عنه روایت شده که فرموده است : هیچ چیز به اندازه زبان سزاوار زندانی کردن نیست.
امام نووی درکتاب الاذکار ذکرکرده که قس ین ساعده و اکنم بن صفی باهم جمع شدند(این دو ازعلمای عرب بودند) یکی از آن ها به دوستش گفت: چقدر عیب دربنی آدم می بینی؟ او گفت: عیب های انسان قابل شمارش نیستند اما تاکنون 8000 عیب را شمارش کرده ام اما خصلتی را پیدا کرده ام که اگر آن را بکارگیری ،تمام عیب ها را می پوشاند.دوستش گفت: آن چیست؟ اوگفت: حفظ زبان.
بعضی ازآفت های زبان بدین شرح است:

افتخار کردن به حسب ونسب خود و طعنه زدن به دیگران که از این امتیاز محرومند ، دامن زدن به گرایش های نژادی وطایفه ای واقلیمی گه وحدت ویکپارچگی امت را ازبین می برد و آن را تضعیف می کند.

 همچنین از آفات زبان است:

دروغ گفتن و افشای هرآنچه شنیده است.

درحدیث است که پیامبر(ص) فرمود: برای اینکه فردی دروغگو قلمداد شود ،کافی است که هرآنچه شنیده است ،پیش دیگران آن را بازگو کند.

 و از آفات دیگر زبان است حسادت وبدخواهی نسبت به مسلمانان وتحقیر ومسخره کردن آن ها،شهادت دروغین ومنت گذاشتن بعد ازبخشش.
واز مهم ترین آفات زبان بخصوص درماه مبارک رمضان غیبت کردن است که غیبت کردن همچنانکه پیامبر(ص) آنرا اینچنین تعریف کرده است: برادرت رابه چیزی که ناخوشایند اوست، نام ببری،اصحاب گفتند :ای رسول خدا (ص) اگر سخنی درباره کسی بگوییم ودراو موجود باشدچه؟ فرمودند: اگر چیزی راکه می گویی دراوموجود بود، او را غیبت کرده ای اما اگرآنچه را درباره اومی گویی، دراو موجود نباشد ، به او توهین کرده ای.
غیبت به روزه آسیب می رساند از ام المؤنین عایشه (رضی الله عنه ) روایت شده که غیبت روزه را باطل می کند وموجب قضاء روزه است.

بعضی از علما مانند امام اوزاعی وابن حزم به این قول عمل کرده آن را مبنای مذهب خود قرارداده اند.
غیبت کردن چه درموردمسايل دینی باشد یا دنیوی، هیچ تفاوتی ندارد(در هرحال گناه محسوب می شود) درباره اخلاق ، خلقت، دارایی ،فرزند وهمسر ویا سایر موارد دیگر دنیوی برادر دینیت باشد ومهم نیست که غیبت لفظی باشد ، با صراحت یا با ایما واشاره هم اگر برادرت را غیبت کنی ،حرام است.

درنتیجه هرنوع بدگویی ازدیگران که خوشایندآن ها نیست،غیبت است وباید ازآن پرهیز کرد. البته غیبت درجاتی دارد که گناه غیبت کننده برحسب منزلت شخص غیبت شده وموضوع غیبت ،متفاوت است.

اگر موضوع غیبت عبادات ومسایل دینی برادر مسلمان را دربر گیرد جرمش سنگین تر از مسایل دنیوی است ( شیوه راه رفتن یا لباس پوشیدن)
عجیب این است که مسئله غیبت بربسیاری از مردم سهل وآسان شده ونسبت به آن خیلی حساس نیستند و گناه آن را کوچک وبی ارزش می شمارند.

 حتی به جایی رسیده است که بزرگ وکوچک وعالم وجاهل آن را انجام می دهند وتکرار می کنند وازآن دست برنمی دارندوتردیدرغیبت کردن به خود راه نمی دهند وبی باکانه دیگران را غیبت می کنند.
پس برانسان روزه دارواجب است که روزه اش راحفظ کندوزبان وهمه اعضای بدنش برای رضای خدا حفظ کند وسعی کند سهم او ازروزه فقط گرسنگی وتشنگی نباشد. درحالیکه پیامبر(ص) دراین رابطه فرموده است: بسیاری ازروزه داران نتیجه ای به جز گرسنگی وتشنگی از روزشان ندارند. زبان برای بیان خلق شده است ، پس هیچ چیز بهتر ازسخن نیکو انسان را ازاشتباهات ولغزش ها باز نمی دارد وهمیشه یادخدا ،تلاوت قرآن تسبیح وسخن نیکو بامردم مثل مدح و تمجید دیگران بارعایت اعتدال، دعای خیر، مسرور کردن دیگران ، مشورت باآن ها،پند دادن وسخنانی ازاین قبیل که نفعش به خودشخص وجامعه برمی گردد، برزبانش جاری کند. .
خداونددر قرآن کریم دراین ارتباط چنین فرموده است: ” وقولواللناس حسنا” وبه مردم نیک بگویید.

از ابن عباس (رضی الله عنه) روایت شده است که گفته : اگر فرعون به من بگوید بارک الله خدا خیرت دهد، درجواب می گویم وفیک: خداوندتو را هم خیردهد. (بخاری درادب المفرد)
منبع : اسلام وب

مترجم: محمد قادری کوخان

نمایش بیشتر

محمد قادری

@نویسنده و مترجم @ آذزبایجان غربی - میاندواب @ شغل : امام جماعت مسجد

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

همچنین ببینید
بستن
دکمه بازگشت به بالا