فتاویفقه

اندر باره روزه و قضای آن

چگونگی انجام قضای روزه رمضان

فهرست موضوعات:
۱- روزه  ۲- احکام روزه ۳- چیستی روزه ۴- واجب های روزه ۵- با چه چیزهایی روزه فاسد می شود ۶- قضا کردن روزه ۷- حکم ترک کردن روزه ٨- اسلام دین آسان گرفتن است.

خداوند فرمان روزه گرفتن را داده است و آن را یکی از ارکان پنجگانه ای که اسلام بر آنها استوار است قرار داده است. روزه ی ماه مبارک رمضان بر ما واجب شده است، رمضان یکی از ماه‌های پر خیر نزد خداوند متعال است که در آن خداوند، بخشش خود را شامل حال کسانی می‌کند که به وجه احسن آن را انجام دهند.

همچنانکه پیامبر خبر داده که همه ی عبادات انجام شده توسط بندگان برای خودشا‌ن است تا خداوند از آنها راضی و به بهشت وارد کند، مگر روزه که خاص خدا بوده و خود جزای آن را می دهد.

خداوند روزه را در سال دوم هجری در مدینه منوره واجب نمود، خداوند در قرآن می فرماید: «کُتِبَ عَلَی٘کُمُ الصِّیَام کَمَا کُتِبَ عَلَی الَّذِینَ مِن٘ قَب٘لِکُم» روزه بر شما مقرر شده است، همچنانکه بر پیشینیان شما مقرر شده است. این آیه دلالت بر واجب بودن روزه بر هر مسلمانی که شهادت به یگانگی خدا و پیامبر داده است دارد.

روزه چه حکمی دارد


تمام دانشمندان مسلمان بر واجب بودن روزه اتفاق نظر دارند و مسلمان هر وقت منکر روزه و واجب بودن آن باشد، از دایره اسلام خارج شده و کافر می شود، مگر مسلمانی که تازه وارد دین شده و احکام را هنوز خوب یاد نگرفته باشد، یا مسلمانانی که در مناطق دور افتاده از علم و علما مانند بادیه نشینانی که در صحرا زندگی می کنند و به دور از احکام اسلام و روزه هستند. بنابراین برای هیچ مسلمان عاقل و بالغی نسزد که این فریضه الهی که خداوند بدان دستور داده را ترک نماید، مگر با عذر شرعی، وگرنه ترک کردن روزه بدون عذر شرعی آدمی را به عذاب خدا و آتش دوزخ می کشاند.

چیستی روزه


روزه در لغت به معنای خودداری کردن از هر چیزی است. اما از نظر شرعی روزه یعنی خودداری کردن از خوردن و آشامیدن و گفتارهایی که خداوند نهی کرده‌ است، از طلوع سپیده دم تا غروب آفتاب.

واجبات روزه


 بر هر روزه داری لازم است واجبات روزه را بداند، از آن جمله:
١) نیت: بر هر روزه داری لازم است نیت روزه را چه در دل و چه بر زبان بیاورد، ولی بر زبان آوردن شرط نیست. این نیت باید قبل از اذان صبح باشد و نیت تمام ماه مبارک کافی نمی باشد، چنانکه بعضی این کار را انجام می دهند و واجب است هر روز نیت تجدید شود.

۲) پرهیز از خوردن و آشامیدن و تمام آنچه که روزه را باطل می کند: بر هر روزه داری لازم است که از خوردن و آشامیدن و هر باطل کننده ی روزه مانند دود سیگار و هر چیزی که از راه دهان و بینی وارد معده شود، پرهیز نماید و استفراغ عمدی نیز باعث باطل شدن روزه می شود.

اموری که باعث باطل شدن روزه می شوند عبارتند از

– خوردن و آشامیدن به عمد به اتفاق نظر علما روزه را باطل می کند.
– دود سیگار در روز به اجماع علما
– تزریق آمپول های متشکل از انواع ویتامین‌ها که در تقویت جسم و تحمل روزه دار تأثیر فراوانی دارند.
– استفراغ عمدی
– همبستر شدن با همسر در حال روزه داری
– افتادن زن به حالت حیض (قاعدگی ماهانه ) یا زایمان کردن، هرلحظه زن به این دوتا حالت در روز گرفتار شد، دیگر روزه جایز نیست.
– استمنا یا (خودارضایی) در طول روز فاطل کننده ی روزه است.
– انواع دمنوش ها که استشمام شوند.

قضا کردن روزه:

بر هر مسلمانی لازم است هر روز از رمضان را خورد، بعد از پایان ماه مبارک آن را قضا کند، چون روزه ی رمضان بر هر مسلمانی واجب است، پس درست نیست که آن را قضا نکند و افضل آنست که بلافاصله بعد از رمضان آن را قضا کند و به شکل پشت سر هم گرفته شوند.

 اینک بعضی از احکام قضای روزه

حکم کسانی که روزه رمضان گذشته را قضا نکرده تا رمضانی دیگر از راه رسیده چگونه است؟
علما این را به دو دسته تقسیم کرده اند: دسته اول؛ اگر این روزه افطار کردن بدلیل عذر شرعی باشد، مانند مریضی یا مسافرت یا اینکه زنی دچار قاعدگی یا زایمان شده، در این حالت فقط قضای روزه واجب است، حتی با آمدن رمضان دیگر و نگرفتن روزه رمضان سال گذشته.
دسته دوم: روزه افطار کردن بدون داشتن عذر شرعی باشد، پس باید فرد یاد شده توبه کند و‌‌ برای هر روز به اندازه یک کیلو و نیم از خرما یا برنج یا گندم به فقرا و نیازمندان بدهد همراه با قضای روزه.

حکم کسی که در رمضان‌های گذشته تعدادی روزه ی قضا دارد و اما تعدادشان را دقیق نمی‌داند چیست؟

علما اتفاق نظر دارند بر واجب بودن قضای روزه های یاد شده به طوری که با وجود عذر شرعی، فقط قضا می‌کند و با نبودن عذر شرعی، باید قضا کرده و فدیه هم بپردازد و اگر شک دارد که مثلاً پنج روز را خورده یا شش روز، باید شش روز را در نظر بگیرد.

حکم کسی‌که اراده و قصد قضای روزه را دارد، ولی مریض هست؟

علما اتفاق نظر دارند بر لازم نبودن قضای روزه همراه با مریضی، بلکه منتظر شفا یافتن مریضی می‌شود و بعد از شفا یافتن، روزه‌هایش را بدون پرداخت فدیه قضا می کند.

کسی که می خواهد روزه هایش را قضا کند، ولی قبل از انجام آنها فوت می کند؟

اگر روزه ی قضا نشده به سبب اعذار شرعی بوده باشد، مانند مریضی وغیره، خداوند همچون فردی را معاقبه نمی کند، ولی اگر بدون عذر بوده، مورد معاقبه قرار می گیرد و باید کسان نزدیک به جای او قضای روزه کنند یا فدیه اش را بپردازند.

آیا برمسلمان واجب است روزه های قضا شده را پشت سر هم قضا کند؟

علما قضای روزه ها را هم پشت سر هم و هم با فاصله درست می دانند.

آیا با وجود روزه ی قضا، روزه ی سنت صحیح است ؟

روزه گرفتن سنت با وجود داشتن قضای روزه درست نمی باشد، فرض بر سنت مقدم است، کما اینکه با وجود بدهکاری زیاد، صدقه دادن درست نمی باشد.

کسانی که بدون عذر شرعی و تنها از روی کسالت و تنبلی روزه ماه مبارک رمضان را ترک می کنند، گناهکار بوده و باید پشیمان شده و توبه نمایند و در صورت عدم مشکل مادی، روزهای خورده شده را همراه با فدیه ادا نمایند و اگر منکر وجوب روزه که یکی از ارکان پنجگانه اسلام است، باشند باید حاکم از آنها تقاضای توبه کند، اگر توبه نکردند و همچنان بر انکار خود مصر بودند، آن‌ها را مرتد قلمداد می‌کند.

اسلام دین آسانگیری است و خداوندی که انسان را آفریده، به احتیاجات او داناتر است، بنابراین اسلام ما را به میانه روی در پرداختن به روح و جسم توصیه کرده و نیازها و ضعف های ما را مراعات کرده است، آنجا که می فرماید: «فَمَن کَانَ مِن٘کُم٘ مَرِیضاً ٲَو عَلَی سَفَرِِ فَعِدَّهٗٗ مِن٘ ٲَیَّامِِ ٲُخَرَ» می بینیم که خداوند در رمضان با وجود مریضی و یا مسافرت دستور به خوردن روزه داده و این بخاطر مشقتی است که در این دو حالت گریبانگیر انسان می شود و روزه دار بدون خوردن و آشامیدن و میل کردن دارو نمی تواند روز را به پایان برساند.

مترجم: ابوبکر ره‌آورد

از طريق
ابوبکر ره آورد
منبع
sozimihrab
نمایش بیشتر

ابوبکر ره‌آورد

نویسنده و مترجم - دعوتگر دینی آذربایجان غربی - اشنویه

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا