کلثوم حسن زاده
خانواده اولین و کوچکترین و در عین حال مهمترین و اساسی ترین نهاد یک جامعه می باشد. خانواده از پیوند و تعامل تعدادی از افراد تشکیل شده که هر کدام از اعضا دارای وظیفه ی خاصی بوده و به نوعی ایفای نقش می کنند.
خانواده در ابتدا با ازدواج زن و مردی به وجود می آید که از مهمترین اهداف ازدواج تأمین آرامش از طریق ایجاد فضایی صمیمی و باصفا و پر نشاط می باشد. آن نیز زمانی امکان پذیر است که هر کدام از اعضای خانواده به وظایف خود به درستی عمل نمایند.
در این میان هرچند مرد به عنوان مدیر خانواده رهبری آن را به عهده دارد، اما زن با توجه به عواطف و احساسات ظریفی که دارد نقش مؤثرتری در تأمین آرامش و سلامت روانی خانواده عهده دار می باشد.
زن به طور عام به عنوان خانم خانه و خاصتاً در ارتباط با هر یک از اعضای این نهاد کوچک نقش و جایگاه خاصی دارد؛ در واقع زن می تواند همسری ایده آل برای شوهر، مادری فداکار برای فرزندان، عروسی دلسوز برای مادر و پدر شوهر، دختری مهربان برای مادر و پدر خودش و دوستی صمیمی برای هریک از اعضای خانواده خود باشد.
زن به عنوان خانم خانه:
در دنیای پرهیاهو و آشوب امروزه، از بزرگترین نعمتها و نیازها، وجود آرامش می باشد که آن هم در کانون گرم خانواده میسر می شود، که به جرأت می توان گفت بخش اعظم آن از طریق خانم خانه تامین و حفظ می شود. زن که کانون مهر و محبت است، می تواند با هنرمندی بی نظیر و نایاب خود، هر کدام از اعضای خانواده را به گونه ای خاص در آغوش پر مهر خود جای داده و آرامش را برای کل خانواده به ارمغان آورد.
نکته قابل توجه اینکه، ابتدا باید زن خود از آن آرامش درونی بهرمند باشد؛ که بزرگترین منبع آن هم، ایمان به خداوند می باشد و از طریق انجام مناسک و شعایر دینی بدست می آید. سپس با گذشت و صبر و استقامت می تواند با هر یک از اعضای خانواده به گونه ای تعامل نماید که این نعمت بزرگ را به آنها منتقل کرده و با ایجاد خانه ای مملوء از آرامش و محبت، آن را به بهشتی کوچک در دنیا تبدیل نماید.
البته انکار ناپذیر است که همکاری همه اعضای خانواده جهت تأمین محیطی آرام و صمیمی لازم و ضروری می باشد؛ اما زن با استعداد بالقوه ای که خداوند به وی بخشیده است و با هنرنمایی بی نظیرش می تواند به عنوان نقش اول و عامل اصلی در تأمین و پخش این آرامش روانی ایفای نقش نماید. چرا که زن –به ویژه زنانی که خارج از خانه کار نمی کنند- زمان بیشتری را در خانه سپری کرده و به نیازها و علایق خانه و خانواده آگاهی بیشتری داشته و بیشتر بر محیط خانه حاکم هستند.
به ویژه در این روزگار ماشینی و در حال توسعه که تکنولوژی و ارتباطات رسانه ای و مجازی جای بسیاری از ارتباطات عاطفی گذشته را گرفته است و از طرف دیگر بالا رفتن میزان توقعات از امکانات زندگی فشارهای روانی بسیاری را ایجاد کرده است، وجود آرامش از بزرگترین نعمت ها و اساسی ترین نیازهای انسان محسوب می شود. به ویژه در خانواده هایی که میزان پایبندیشان به دین کمتر می باشد، این معضل، پر رنگتر می باشد، هرچند در خانواده های مذهبی نیز گاهاً چنین مشکلاتی به چشم می خورد.
حال در چنین شرایطی جهت جاری ساختن آرامش در محیط خانواده، زن مؤمن و متعهد نقش اول را بر عهده دارد، که می تواند با پیاده کردن روشهای ایمانی و قرآنی در تعامل با خانواده و با ایجاد فضایی معنوی در خانه، نقش بسزایی داشته باشد.
زن به عنوان همسری ایده آل:
برای دختر تا قبل از ازدواج، نزدیکترین و مهمترین افراد، مادر و پدرش می باشند که در خدمتشان باشد. اما پس از ازواج، شوهرش در اولویت همه افراد اطرافش قرار می گیرد. زن با مهیا کردن خانه ای سرشار از عشق و محبت برای شوهرش، خستگی ها و ناراحتی هایش را زدوده و با همراهیش در هنگام مشکلات و سختی ها، سنگ صبور وی بوده و بار مشکلاتش را سبک می کند و مأمن آرامش شوهرش می باشد. مرد که پس از ساعاتی متمادی در بیرون از خانه، با انواع سختی ها روبرو می شود، ممکن است هنگام برگشت خسته، پریشان، عصبانی، نا امید و… باشد؛ در این هنگام زن به عنوان همسری مهربان و باهوش که نیازها و عادات شوهرش را خوب می داند، با تعاملی مناسب، آرامش و آسودگی را به وی تقدیم می کند. او می داند که شوهرش گاهی به همدمی مهربان و گاهی به خلوتی عمیق نیاز دارد، گاهی به مشاوری دلسوز و گاهی به همکاری و گاهی نیز نیاز دارد که به وی اعتماد شود و نه مورد سوال و بازخواست واقع شود و نه در کارش دخالت شود.
بنابراین زن به عنوان همسری دانا و دلسوز، متناسب با خواست و نیاز شوهرش رفتار کرده و زندگی را به کامش شیرین کرده و دروازه های زندگی را برویش باز می کند. زن می داند که مرد زندگی اش مانند هر انسانی همیشه در یک حالت قرار نمی گیرد و دارای روحیه ای یکنواخت نیست؛ گاهی شاد و گاهی غمگین، گاهی خندان و گاهی عصبانی است. گاهی مانند کودکی به نوازشهای مادرانه نیاز و دارد و گاهی عاشقیست در پی ناز و کرشمه معشوقه اش و گاهی مردی است غیور و پرهیبت.
بدین ترتیب، زن از محیط کوچک خانه اش، بهشتی به پهنای عشق و محبتش، برای شوهرش درست می کند که البته لذت بهره مندی از نعمت های معنوی آن بهشت ابتدا به خود زن بر می گردد. چرا که در معماری آن، او بنّا بوده است. بهشتی که همه اعضای خانواده از زندگی در آن احساس لذت دارند، نعمت بزرگی که هیچ علم و تکنولوژی و ثروتی قادر به ساختن آن نمی باشد.
«وَ مِن آیَاتِهِ أَن خَلَقَ لَکُم مِن أَنفُسِکُم أَزوَاجاً لِتَسکُنُوا إِلَیهَا وَ جَعَلَ بَینَکُم مَوَدَّهً وَ رَحمَهً إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَاتٍ لِقَومٍ یَتَفَکَّرُونَ» (روم/۲۱)
«و یکی از نشانه های (دال بر قدرت و عظمت) خدا این است که از جنس خودتان همسرانی را برای شما آفرید تا در کنار آنان (در پرتو جادبه و کشش قلبی) بیارامید و در میان شما و ایشان مهر و محبت انداخت، مسلماً در این (امور) نشانه ها و دلایلی (بر عظمت و قدرت خدا) است برای افرادی که می اندیشند.»
در چنین شرایطی که فضایی سرشار از آرامش حاکم است، مناسب ترین فرصت های پیشرفت در انواع زمینه برای هر یک از اعضای خانواده و به ویژه مرد خانه مهیا می باشد. چون زن فداکار با قلب وسیعش به جای آنکه با بروز انواع موانع و حاکم ساختن فضایی ناآرام و پریشان، سد راه موفقیت های شوهرش شود، بالعکس با مهیا کردنی محیطی آرام و مناسب، راه را به رویش باز و مشوق وی می شود.
حال آن که بیشتر مردم در حسرت گذراندن تنها ساعات اندکی از زندگی شان در چنین نعمتی به سر می برند و حاضرند جهت نیل به آرامش بر باد رفته شان هزینه های هنگفتی خرج نمایند. آرامشی که در دستان زنی دلسوز جمع شده و در قلب مهربان وی نهفته است.
اما آنچه این نیروی شگرف را در زن ایجاد می کند، همان نیروی ایمان است، ایمانی که به وی شکیبایی، فداکاری، مهربانی، دلسوزی، بزرگی، گذشت و حتی لبخند زدن به زندگی را، می آموزد.
حال بسی جای تأسف است که خانم هایی مشاهده می شوند که به خاطر مسایل بی اهمیتی همچون اختلاف بر سر نوع پوشش یا اسراف در خرید وسایل خانه و… بهشتک خود را ویران کرده و آن را به دوزخی برای شوهرشان تبدیل می کنند و در نهایت به سرانجام های دردناکی مانند جدایی می انجامند.
حال باید از این زن های کوتاه فکر پرسید که آیا لذت داشتن به فرض سرویس چند میلیون تومانی وسایل آشپزخانه، ارزش از دست دادن آرامش خانه را دارد؟ آیا ارزش آن را دارد که به خاطر آن، تنها گوشه ای از قلب شوهرش به نسبت وی خدشه دار شود؟ آیا لذت های مادی، لذت های معنوی را جبران می کند؟
نکته قابل توجهی در مورد پوشش که بسیاری از خانم ها درک نادرستی از آن دارند، اینکه فرمان خداوند در هر موردی و از جمله نوع پوشش در اولویت قرار دارد و نباید به خاطر درخواست شوهر، پوششی غیر اسلامی داشته باشد. بلکه توجه به خواست شوهر در پوشش زمانی است که لباس مورد نظر در مرحله اول مورد رضایت خداوند باشد و در مرتبه دوم در مورد مدل لباس یا رنگ آن، سلیقه و خواست شوهرش مورد توجه قرار گیرد.
یک زن مؤمن هر کاری را به خاطر رضایت الهی انجام می دهد و به خاطر رضایت خداوند سعی در کسب رضایت شوهرش دارد، در این صورت است که تحمل بسیاری از مشکلات برایش آسان و چه بسا لذت بخش نیز می شود. در نتیجه با ساختن بهشتی کوچک در کانون خانواده خود در دنیا، به بهشتی بس بزرگتر و جاودانه تر در آخرت راه می یابد. چرا که برای خدا زیسته است.
زن به عنوان مادر:
بزرگی مادر، فداکاری و دلسوزی مادر بر کسی پوشیده نیست. مادری که اگر نباشد کسی نمی تواند جای آن را بگیرد. که همزمان هم عشق بورزد و هم سختی های بارداری و زایمان را تحمل کند! هم اشک شوق در چشمانش باشد و هم تا صبح بر بالین نونهالش پرستار باشد! هم معلم باشد و هم، هم بازی!
مادر بسان کارخانه ای می ماند که محصولی تولید می کند و آن را به بازار صادر می کند. کارخانه ای که مادر نام دارد و محصولی که فرزند و بازاری که جامعه ی انسانی است.
روشن است که برای تولید هر محصولی، قبل از هر چیز، باید آن کارخانه از تمام جوانب آماده باشد. به تجهیزاتی مجهز و کمبودهایش رفع شود. که در غیر این صورت قادر به تولید محصولی استاندارد نخواهد بود.
مادر نیز قبل بچه دار شدن به آمادگی نیاز دارد. به تجهیزاتی مانند ایمان، متعهد بودن بر شعایر دینی مانند نماز، روزه، حیا، راستگویی و مهربانی، گذشت و شکیبایی و … و رفع آفتهایی همچون دروغگویی، ریا، حسادت، بدزبانی و… نیاز دارد و در آخر مزین ساختن این کارخانه بی نظیر با قرآن و شب زنده داری و ذاکر بودن. تا اینکه در این صورت از آغوش مادری قرآنی، فرزندانی قرآنی پرورش یابند.
این کارخانه بزرگ انسان ساز یا همان مادر فداکار –نکته قابل توجه، منظور از انسان ساز، تربیت انسان و انسانیت است نه خلقت، که خلقت تنها مختص خداوند می باشد- به قیمت فرسودگی و کم کم از کار افتادگی خود، محصولات با ارزشی که همان فرزندان صالح می باشند وارد بازار بزرگ جامعه انسانی می کند. که بزرگترین کارخانجات و سازمانهای جهان نیز قادر به کارکردی شبیه آن نیستند. آن هم تربیت فرزندانی مؤمن، موفق، مسئولیت پذیر، با اخلاق و خدمتگزار و قرآنی است.
لازم به ذکر است که افراد دیگری نیز همچون پدر، معلمان و مربیان و دوستان و … در تربیت فرزندان نقش بسزایی دارند که قابل تقدیر هستند، اما آنچه مادر از بدو تولد تا آخرین نفس های زندگی اش انجام می دهد، قابل مقایسه نیست. تا آنجا که خیلی وقت ها شنیده می شود که کودکان با از درست دادن پدر، یتیم نمی شوند، بلکه با از دست دادن مادر و محبت مادرانه رنگ یتیمی به خود می گیرند.
زن به عنوان عروس:
انسان مسلمان در قبال پدر و مادر مسئولیت هایی بر عهده دارد و به فرمان خداوند باید با آنها نیکوکار بوده و در رفع نیازهایشان تلاش نماید. حال والدین شوهر نیز همانند والدین خودش انتظارات و حقوقی بر گردن فرزندانشان دارند و از آنجا که پسرشان فرصت حضور مداوم و مراقبت از آنها را ندارد، عروس خانه با مهربانی و گشاده رویی مسئولیت آن را به عهده گرفته و با ایمان و تقوایی که در دل دارد، می داند که پدر و مادر پیرش به جز نیاز به خوراک و پوشاک و نیازهایی از این قبیل، نیازهای اساسی تری همچون مهربانی، محبت، احترام و بزرگداشت نیاز دارند.
زن مؤمن و متقی که عروس خانه است، والدین شوهرش را بسان والدین خود نگاه کرده و چه بسا بر والدین خودش نیز ارجعیت دهد. بدین ترتیب ابتدا رضایت خداوند و سپس رضایت شوهر و پدر و مادرش را کسب نماید.
هرچند که در این زمینه خلاء جدی وجود دارد و در بسیاری از خانواده ها کم لطفی هایی از سوی عروس خانم ها دیده می شود، اما نباید فراموش کرد که دنیا سرای امتحان و انجام وظایف محوله و ذخیره توشه است و در روز محاسبه در دادگاه الهی، مقابل تمام مسئولیت ها، وظایف و کم کاری ها و… مورد بازخواست قرار می گیریم. همچنین نباید فراموش شود که این دوره پیری در انتظار همه هست و آنها نیز روزگاری جای پدر و مادر پیرشان قرار می گیرند، آیا آن روز را در ذهن خود مجسم کرده اند؟
کلام آخر اینکه زن در هر نقشی که باشد رگه حیاتی یک خانواده محسوب می شود که می تواند با تعاملی درست و ایجاد ارتباطی صمیمی و صحیح بین اعضای خانواده، آرامش را که بزرگترین ثروت این جهان است برای بهشتک خود به ارمغان آورد.
کلثوم حسن زاده- سردشت
