در این ماه که ماه نزول قرآن است بیایید به قرآن بازگشت نماییم تا آن را درکار و بار زندگی خویش مدنظر قرار بدهیم و راهنمایی های آن را دراحوال و اوضاع زندگی مان آویزان گوش هایمان بنماییم و تا اندرزهای قرآن را در فعالیت های روزانه خود مشاهده کنیم وطوری با آن مانوس شویم که برما تاثیر بگذارد و در زندگی ما همان تاثیری داشته باشد که در زندگی مسلمانان نخستین داشته ، پس ما مومنان بالله و دنباله روان قرآن در این هزاره ی21 یکم مصادف با یک آزمون تکان دهنده ی جهانی به نام ویروس کرونا برجامعه ی بشریت هستیم ، به امید اینکه باعث هوشیار شدن و گرویدن بیشتر به آیین اسلام وقرآن وفرامینهای روحیه بخش، درس وآزمونی برای انسانهای غافل وبه خواب رفته وخفته درزیر لحاف های بی خبری ازخود و خدای خود وبی خبر ازانسان های هم نوع خویش باشد یعنی درآن جامعه توانمندان و ثروتمندان بی خبر از مستضعفان وتهی دستان نیازمند به خورد وخورک برای امرار معاش روزمره هستند.
در این ایام صیام و قیام رمضان به کلام حنیف خدا قرآن مراجعه نماییم وبه وظیفه ی انسانی و دینی و قرآنی خویش عمل نماییم و در اثنای تلاوت قرآن که طبق معمول امسال هم همچون سالهای گذشته ادامه دارد، در حین تلاوت قرآن ضمن رعایت نکات تجویدی وتدبری وتفهیمی به جزء سوم قرآن سوره بقره و مخصوصا آیه های 261تا 274 که پیرامون موضوع بسیار ارزنده وبیدار کننده برای ما انسان های به خواب رفته زیر پتو ولحاف کلفت غفلت ازخود و خدای خود و طبقه ی تهی دستان است.
موضوعاتی که آیه های فوق به ما یادآور می شوند عبارت اند از: صدقه، انفاق، بذل و بخشش که امروزه به فراموشی سپرده و مسلمانان را زیر سوال برده است.
پرودگار رحمان در این آیه ها برای ما بیان می فرمایند و به رخ مان میکشد همچون یک تکلیف دینی وانسانی و به خصوص در این ماه رحمت و قربت مغفرت که هم قرین است بایک پدیده پیش آمده به نام مریضی کرونا که علاج و مداوای آن هم طبق نظر پزشکان و متخصصان دوری کردن و نزدیک نشدن به هم تجویز شده است؛ پس ما باید به جسم و تن از هم دور شویم ولی دراین ایام صیام و قیام با روح وجان انسان دوستی وبا کمک مالی و پرداخت صدقه و زکات و نذر ونیاز به همدیگر نزدیک شویم. تا در این ماه قرآنی وغفرانی با قرآن مانوس شویم وبه مغفرت پروردگاری نایل شویم و ازمریضی ویروس کرونا مصون شویم و از لومه ی لائمین و دعای مستجاب شده ی مصدومان، مظلومان، و یتیمان ومستضعفان درامان باشیم و بنده ی شایسته و بایسته ی خالق باشیم ؛ پس طبق فرامین وراهنمای های آیه های سوره ی مذکور پیش می رویم و به مطلب برگزیده ی قرآنی ( پرداخت زکات وصدقه به نیاز مندان طبق سفارش قر آنی) به ترتیب آیه ها می پردازیم ان شاءالله .
صدقه از چه مالی پرداخت شود؟ ودر چه اوقات؟ و به چه کسانی به خصوصی پرداخت شود؟ حالا که در مدرسه ی انسان ساز ماه رحمت و مغفرت رمضان ثبت نام کرده ایم و مشغول صیام روزانه و قیام شبانه با پروردگار هستیم و چنانکه دراین خلوت های روحانی رمضانی مشغول جهاد اکبر (یعنی جهاد با نفس ) هستیم برای اینکه بهتر و بیشتر در این او قات گران بها فیض یاب شویم و به قرب الی الله نایل شویم، باید جهاد با مال را هم شروع نماییم چنانچه رب جلیل درآیه 111سوره توبه بیان فرموده اند:
إِنَّ اللّهَ اشْتَرَى مِنَ الْمُؤْمِنِينَ أَنفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُم بِأَنَّ لَهُمُ الجَنَّةَ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللّهِ فَيَقْتُلُونَ وَيُقْتَلُونَ وَعْداً عَلَيْهِ حَقّاً فِي التَّوْرَاةِ وَالإِنجِيلِ وَالْقُرْآنِ وَمَنْ أَوْفَى بِعَهْدِهِ مِنَ اللّهِ فَاسْتَبْشِرُواْ بِبَيْعِكُمُ الَّذِي بَايَعْتُم بِهِ وَذَلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ
بي گمان خداوند ( كالاي ) جان و مال مؤمنان را به ( بهاي ) بهشت خريداري ميكند . ( آنان بايد ) در راه خدا بجنگند و بكشند و كشته شوند . اين وعده‌اي است كه خداوند آن را در ( كتابهاي آسماني ) تورات و انجيل و قرآن ( به عنوان سند معتبري ثبت كرده است ) و وعده راستين آن را داده است ، و چه كسي از خدا به عهد خود وفاكننده‌تر است ؟ پس به معامله‌اي كه كرده‌ايد شاد باشيد ، و اين پيروزي بزرگ و رستگاري سترگي است .
یا چنانچه نبی الرحمه پیامبر خاتم اسلام فرموده اند و ابو سعیده خدری (رض) روایت کرده آند:
مردی به خدمت پیامبر آمد و از رسول خدا سوال کرد: ای الناس افضل ؟فقال مومن یجاهد بنفسه و ماله فی سبیل الله . قال ثم من؟ قال مومن فی شعب من الشعاب يعبد الله ويدع الناس من شره (متفق عليه)
چه کسی نزد خداوند ازهمه محترمتر است؟ فرمود؛ شخص باایمانی که با مال وجان خود در راه خدا جهاد میکند، پرسیدند بعد از او چه کسی ؟ فرمود؛ شخص با ایمانی که در دره و مکانی خلوت به پرهیزکاری وعبادت مشغول است ومردم را از شر و اذیت وآزار محفوظ می دارد.
دومین جهاد که جهاد با مال است، یعنی صدقه یا انفاق از اهمیت زیادی برخوردار است در قرآن بیش از 120 آیه به موضوع انفاق و صدقه می پردازد، جالب اینکه در هر جای سخن از نمار است اکثرا به نحوی موضوع انفاق نیز مطرح شده است که ما در اینجا فقط به یک آیه اکتفا می نماییم
بقره آیه 3 :
الّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَيُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ
آن كساني كه به دنياي ناديده باور مي‌دارند ، و نماز را به گونه شايسته مي‌خوانند ، و از آنچه بهره آنان ساخته‌ايم مي‌بخشند .
و بازهم جهاد با مال پیش از جهاد با نفس مطرح گردیده است وجهاد با مال علاوه بر اینکه همراه جهاد با نفس مطرح شده در آیا ت فراوانی نیز به تنهایی بدان اشاره شده است از جمله آیه 10سوره حدید:
وَمَا لَكُمْ أَلَّا تُنفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلِلَّهِ مِيرَاثُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ لَا يَسْتَوِي مِنكُم مَّنْ أَنفَقَ مِن قَبْلِ الْفَتْحِ وَقَاتَلَ أُوْلَئِكَ أَعْظَمُ دَرَجَةً مِّنَ الَّذِينَ أَنفَقُوا مِن بَعْدُ وَقَاتَلُوا وَكُلّاً وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنَى وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ
چرا در راه خدا نبايد ببخشيد و خرج كنيد ، و حال اين كه ( اموال شما امانتي بيش نيست و تا آخر در دست شما نمي‌ماند ، و همه چيزهاي ) برجاي مانده آسمانها و زمين به خدا مي‌رسد ؟ كساني از شما كه پيش از فتح ( مكّه ، به سپاه اسلام كمك كرده‌اند و از اموال خود ) بخشيده‌اند و ( در راه خدا ) جنگيده‌اند ، ( با ديگران ) برابر و يكسان نيستند . آنان درجه و مقامشان فراتر و برتر از درجه و مقام كساني است كه بعد از فتح ( مكه ، در راه اسلام ) بذل و بخشش نموده‌اند و جنگيده‌اند اما به هر حال ، خداوند به همه ، وعده پاداش نيكو مي‌دهد ، و او آگاه از هر آن چيزي است كه مي‌كنيد .
تعریف واژه صدقه از نظر لغوی و شرعی
صدقه در لغت به معنی: عطا و بخششی است که برای ثواب است.
و شرعا : حکم صدقه تطوع از دیدگاه فقهی درهمه ی اوقات به استناد به آیات قرآن و احادیث نبوی امری سنت و مستحب است.
فهو صدقه التطوع مستحبه فی جمیع الاوقات وسنة بدليل الكتاب والسنة( مغنی المحتاج جلد3 ص 120) اما الكتاب فقوله تعا لي: أيه 245سورة بقره
مَّن ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللّهَ قَرْضاً حَسَناً فَيُضَاعِفَهُ لَهُ أَضْعَافاً كَثِيرَةً وَاللّهُ يَقْبِضُ وَيَبْسُطُ وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ
كيست كه به خدا قرض نيكوئي دهد تا آن را براي او چندين برابر كند ؟ و خداوند ( روزيِ بندگان را ) محدود و گسترده مي‌سازد و به سوي او بازگردانده مي‌شويد .
خداوند سبحان در آیات فراوانی ما را به پرداخت صدقه امر می کند و همین طور در احادیث نبوی هم مکرر بدان اشاره شده است از جمله ی این احادیث میتوان به این حدیث پیامیر (ص) اشاره کنیم که می فرماید:
هرکس انسان گرسنه ای را اطعام کند خداوند او را از میوه های لذیذ بهشت اطعام میکند و هر کس مؤمن تشنه ای را سیراب کند خداوند عزوجل او را روز قیامت در زیر گرمای شدید و تابان نور خورشید سیراب میکند و هر کس که مؤمن بی لباسی را بپوشاند خداوند او را لباس های سبزرنگ بهشتی می پوشاند.
يا حديث ديگر: قال صلى الله عليه و سلم : ان العبد تصدق من طيب تقبلها الله منه و اخذها بيمنيه فرباها كما يربي مهره او فصيله. وان الرجل ليتصدق بالقمة فتربو في يدالله او في كف الله حتي تكون مثل الجبل. فتصدقوا ( رواه ابن خزيمة عن ابي هريرة وامام بخاري ومسلم ونسائی وترمذي وابن ماجه)
یعنی کسی که ازکسب حلال خود صدقه بدهد. چون تنها چیز های پاک وحلال می تواند به سوی خدا صعود کنند وخداوند این صدقه را از اومی پذیرد وآن را افزایش وپرورش میدهد. همان گونه که یک نفر از شما کره ی اسب خود که تازه از شیر مادرش گرفته شده پرورش می دهد ویا ولد ناقه( ده یلاغه ) به همان روش که از شیر مادرش گرفته شده یا اگر کسی تنها یک لقمه به عنوان صدقه پرداخت نماید این لقمه نزد خداوند افزایش پیدا میکند و همچون یک کوه بزرگ در می آید وسپس پیامبر فرمودند انفاق بکنید
بازهم پیرامون بحث صدقه موضوع را ادامه می دهیم ولی ناگفته نماند میان صدقه ی واجب (زکات) وصدقه ی تطوع در نحوه ی پرداخت فرق است ؛ صدقه ی تطوع باید پنهانی باشد ولی صدقه واجب که همان زکات می باشد باید اشکارا باشد به استناد آیه 271سورت بقره:
إِن تُبْدُواْ الصَّدَقَاتِ فَنِعِمَّا هِيَ وَإِن تُخْفُوهَا وَتُؤْتُوهَا الْفُقَرَاء فَهُوَ خَيْرٌ لُّكُمْ وَيُكَفِّرُ عَنكُم مِّن سَيِّئَاتِكُمْ وَاللّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ
اگر بذل و بخششها را آشكار كنيد ، چه خوب ، و اگر آنها را پنهان داريد و به نيازمندان بپردازيد ، براي شما بهتر خواهد بود و برخي از گناهان شما را مي‌زدايد ، و خداوند آگاه از هر آن چيزي است كه انجام مي‌دهيد .
بهترین صدقه از نظر زمانی و کیفیت آن ازدید گاه فقها:
پرداخت بدون سر و صدای آن و در رمضان :
کیفیت پرداخت صدقه: پرداخت صدقه بدون سر و صدا بزتر است ؛ بهتر این است که صدقه مستحب را به صورت پنهانی بپردازیم ؛ البته زکات فرق می کند و نیازی نیست به صورت پنهانی پرداخت شود ..
حديث ابي هريرة با استناد صحيحين امام مسلم و بخاري : سبعة يظلهم الله … و رجل تصدق بصدقة فاخفاها حتي ﻻ تعلم شماله ما تنفق يمينه. ويا حديث طبراني في الصغير: صدقة السر تطفئ غضب الرب مفید این نکته است که صدقه را باید به صورت پنهانی پرداخت نمود ..
و یا حدیث دیگری که امام طبرانی در کتاب ( الصغیر) آنرا روایت کرده است، میفرماید: بخشش به صورت نهانی و خفا خشم و عصبانی پروردگار را خاموش میکند.
بهترین زمان پرداخت صدقه :
پرداخت صدقه در ماه رمضان بهتر از زمان های دیگر است ؛ آن هم با توجه به حدیثی که امام ترمذی آنرا از انس ابن مالک روایت کرده اند که می فرماید: در مورد صدقه از پیامبر (ص) سوال شد که کدامین صدقه بهتر است؟ فرمودند: پرداخت صدقه در ماه رمضان چرا که درآن مستمندان و فقیران به خاطر روزه از کسب و کار ناتوان می شوند و ضعیف تر از زمان های دیگر می شوند و اینکه نیکی ها و حسنات در این ماه چند برابر می شود
و همچنین بر پرداخت آن در روزهای مبارک تری مانند 10 روز ماه ذو الحجه ، روزهای عید و روزهای سخت خورشید گرفتگی و وجود بیماری ها از جمله کرونا و وبا ( امروزه) و زمان سفر کردن و غیر آن در سایر زمان های اضطراری توصیه شده است.
صدقه باید به صورت دائمی باشد و بهتر آن است که از مازاد کفایت معیشت خود و خانوده اش باشد همانطورکه پیامر فرموده: خیرالصدقة ما كان عن ظهر غني و إبداء عن غني النفس وصبرها علي الفقر.
برترین بخشش ها صدقه ای است که ما زاد بر مخارج خود و افراد تحت سرپرستی وی( خانواده اش) باشد و نشانی بر سعه ی صدر وی در بخشش باشد و صبوری و شکیبایی اش از مستمند و تهی دست شدن باشد.
چه زمانی انسان توانمتد بخاطر عدم پرداخت صدقه گناه بار می شود؟
قال صلى الله عليه وسلم می فرماید : همین گناه انسان را بس است که شخصی طعام و خورد و خوارکی را تباه کند و به نیازمندان نپردازد.
از دادن صدقه به خاطر این که کم وناچیز است خود داری ننمایید:
انجام بخشش و صدقه به هر آنچه را که انسان در توانش است امری مستحب و سنت است و کمی و کاستی آن انسان را مانع از پرداختش ننماید، چرا که کمترین بخشش ها نزد خداوند دارای پاداش فراوان است و هر آنچه را که خداوند از انسان قبول کند برکت خودش را در آن قرار می دهد .
آیه ی 7 سوره زلزال می فرماید:
فَمَن يَعْمَلْ مِثْقَال ذَرَّةٍ خَيْراً يَرَهُ /7 پس هركس به اندازه ذرّه غباري كار نيكو كرده باشد ، آن را خواهد ديد ( و پاداشش را خواهد گرفت ) .
حدیث روایت شده ی از عدی بن حاتم که در صحیحین موجود است، می فرمایند: خودتان را از آتش جهنم دور کنید اگر چه با بخشیدن تکه ی ناچیزی (به ظاهر) از خرما باشد.
یه چه کسانی کمک کنیم ؟
اولویت بندی قرآنی برای پرداخت صدقه و نذورات و خیرات به ترتیب ذیل است:
- اقوام و نزدیکان
نزدیکان و خویشان انسان برای دادن صدقه در اولویت قرار دارند و در مرتبه بعدی یتیمان نزدیک و همسایه ی وی قرار دارند ؛ آنان نسبت به دیگران شایسته تر به انفاق و بخشش اند
قرآن می فرماید: يتيما ذا مقربة : ( خاصّه ) به يتيمي خويشاوند کمک کنید ./ بلد/ 15
پیامبر به خانم زینبه همسرعبدالله ابن مسعود رضی الله عنها قال صلي الله عليه وسلم گفتند: در مورد سوالی که از ایشان (ص) درباره ی ندادن صدقه به همسرنیازمند و برادر زاده ی یتیمش که هرد دو مستحق بودند، فرمود : زوجك و ولدك أحق من تصدقت عليهم (رواه امام بخاري ومسلم) : همسر و فرزندت شایسته تر از دیگر افرادی هستند که به آنان بخشش می کنی.
در حدیث دیگری پیامبر صلي الله عليه می فرماید: بخشش و صدقه به انسان زمینگیر و ناتوان یک صدقه به شمار می آید اما پرداخت آن به خویشان و نزدیکان هم صدقه وهم صله رحم محسوب می گردد.
امام بخاری از حضرت عایشه رضى الله عنها روایت کرده که : عایشه (رض) از پیامبر(ص) پرسیدند: برای پرداخت صدقه دو همسایه را انتخاب نموده ام به کدام یک از آنان بخششم را بپردازم؟ پیامبر(ص) جواب دادند: به همان همسایه ای که دروازه خانه اش به تو نزدیکتر است، بپرداز.
این روالِ مقدم کردن خویشان و نزدیکان زمانی که مستحق باشند در پرداخت صدقه و دیگر حکم ها مانند: دادن زکات، کفاره، انجام نذرها ، وصیت ها، وقف ها و سایر امور خیریه ی دیگر جاری است و همچنین مستحب است که از میان خویشاوندان و نزدیکان به آن مستمند صدقه کنیم که با ما کینه دارد و تا حدودی قهراست تا این صدقه مایه ی الفت قلب وی با ما باشد و محبت وانس سابق رقرار شود.
2- نیازمندان :
بهتر این است که صدقه به نيازمندان خيلي محتاج داده شود.
” اومسكينا ذا متربة:” يا به مستمندي خاك‌نشين باید رسیدگی کرد/ بلد 16
3- حکم دادن صدقه به کافر و فاسق و دزد و زانی وثروتمند
از ابی هریره روایت شده که پیامبر فرمود : صدقه دادن به شخص دزد و زناکار و ثروتمند به امید اینکه اولی از دزدی دست بکشد و دومی پاکدامنی پیشه کند و بالاخره سومی درس عبرت بگیرد و از آنچه خدا به وی داده است ببخشد کار پسندیده اس است .
پرداخت صدقه به کافر صحیح است؛ زیرا خداوند می فرماید : ” و يطعمون الطعام علي حبه مسكينا و يتيما أسيرا ” 8 انسان
” وَيُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَى حُبِّهِ مِسْكِيناً وَيَتِيماً وَأَسِيراً ” خوراك مي‌دادند به بينوا و يتيم و اسير ، به خاطر دوست داشت خدا .
همانطور که از آیه پیداست منظور از اسیر، اسیر حربی(جنگی) است که شامل همه ی موارد بالا یعنی کافران از یهود ، مسیحی ، مجوسی، ذمی و حربی است.
نبی اکرم (ص) درباره ی سیراب کردن سگی تشنه میفرمایند: مهرورزی به هر نوع جاندار و ذی روحی دارای اجر و ثواب است.
4- صدقه برای مرده ها سودمند است:
چنانچه در فقه اسلامی مورد تأیید اجماع علماء و فقها است.
الصدقة علي الميت؛ صدقة عليه من أكل أوشرب أو كسوة أو درهم أو دينار و ينفعه أيضا دعاء له بنحو اللهم اغفرله اللهم ارحمه ( بالاجماع علماء)
درمورد صدقه برای مرده ها همانطور که اجماع علما برآن منعقد است صحیح می باشد که این نوع صدقه شامل پرداخت خورد و خوراک و پوشاک و دادن پول به نیازمندان و تهی دستان می باشد، همانطور که این ها برای او مفید هستند دعا کردن هم برای آنان به شیوه خداوندا از او درگذر و او را مورد رحم خودت قرار بده؛ قابل قبول است .
آیه قرآنی :
يَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلِإِخْوَانِنَا الَّذِينَ سَبَقُونَا بِالْإِيمَانِ وَلَا تَجْعَلْ فِي قُلُوبِنَا غِلّاً لِّلَّذِينَ آمَنُوا رَبَّنَا إِنَّكَ رَؤُوفٌ رَّحِيمٌ/حشر10
مي‌گويند : پروردگارا ! ما را و برادران ما را كه در ايمان آوردن بر ما پيشي گرفته‌اند بيامرز . و كينه‌اي نسبت به مؤمنان در دلهايمان جاي مده ، پروردگارا ! تو داراي رأفت و رحمت فراواني هستي .
5- صدقه وبخشش با مال حرام طبق فتوای امام ابو حنیفه رحمه الله و فقیهان دیگر جایز نیست.
6- منت گذاشتن بر طرف صدقه را باطل می کند و مانع برخورداری از پاداش آن می شود .
آيه 264سورة بقره به این موضوع پرداخته و می گوید:
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تُبْطِلُواْ صَدَقَاتِكُم بِالْمَنِّ وَالأذَى كَالَّذِي يُنفِقُ مَالَهُ رِئَاء النَّاسِ وَلاَ يُؤْمِنُ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ فَمَثَلُهُ كَمَثَلِ صَفْوَانٍ عَلَيْهِ تُرَابٌ فَأَصَابَهُ وَابِلٌ فَتَرَكَهُ صَلْداً لاَّ يَقْدِرُونَ عَلَى شَيْءٍ مِّمَّا كَسَبُواْ وَاللّهُ لاَ يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ .
اي كساني كه ايمان آوردهايد ! بذل و بخششهاي خود را با منّت و آزار ، پوچ و تباه نسازيد ، همانند كسي كه دارائي خود را براي نمودن به مردم ، رياكارانه صرف ميكند و به خدا و روز رستاخيز ايمان ندارد . مَثَل چنين كسي همچون مَثَل قطعه سنگ صاف و لغزندهاي است كه بر آن ( قشري از ) خاك باشد ( و بذرافشاني شود ) ، و باران شديدي بر آن ببارد ( و همه خاكها و بذرّها را فرو شويد ) و آن را به صورت سنگي صاف ( و خالي از هر چيز ) برجاي گذارد . ( چنين رياكاراني ) از كاري كه انجام دادهاند سود و بهرهاي برنميگيرند ، و خداوند گروه كفرپيشه را ( به سوي خير و صلاح ) رهنمود نمي نمايد .
پرداخت صدقه از چیزهای بی ارزش روا نیست .
آیه 267 بقره می گوید : يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ أَنفِقُواْ مِن طَيِّبَاتِ مَا كَسَبْتُمْ وَمِمَّا أَخْرَجْنَا لَكُم مِّنَ الأَرْضِ وَلاَ تَيَمَّمُواْ الْخَبِيثَ مِنْهُ تُنفِقُونَ وَلَسْتُم بِآخِذِيهِ إِلاَّ أَن تُغْمِضُواْ فِيهِ وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ / 267 بقره
اي كساني كه ايمان آوردهايد ! از قسمتهاي پاكيزه اموالي كه ( از طريق تجارت ) به دست آوردهايد و از آنچه از زمين براي شما بيرون آورده‌ايم ( از قبيل منابع و معادن زيرزميني ) ببخشيد و به سراغ چيزهاي ناپاك نرويد تا از آن ببخشيد ؛ در حالي كه خود شما حاضر نيستيد آن چيزهاي پليد را دريافت كنيد مگر با اغماض و چشم‌پوشي در آن ، و بدانيد كه خداوند بي‌نياز و شايسته ستايش است .
7- باید بخشش از بهترین مال و دارایی باشد به استناد آیه 92 آل عمران :
لن تَنَالُواْ الْبِرَّ حَتَّى تُنفِقُواْ مِمَّا تُحِبُّونَ وَمَا تُنفِقُواْ مِن شَيْءٍ فَإِنَّ اللّهَ بِهِ عَلِيمٌ
به نيكي ( كاملي كه جوياي آنيد و مورد پسند خدا است ) دست نمي‌يابيد ، مگر آن كه از آنچه دوست مي‌داريد ( در راه خدا ) ببخشيد . و هر چه را ببخشيد ( كم يا زياد ، بي‌ارزش يا باارزش ) خدا بر آن آگاه است .
8- صدقه باعث نجات شما از بلایا می شود.
عن انس رض قال صلى الله عليه وسلم. صنايع المعروف تقي مصارع السوء والآفات والهلكات واهل المعروف في الدنيا هم اهل المعروف في الاخرة (رواه الحاكم) :
اعمال نیکو وحسنه محافظی برای بلایای ناگوار و درد و بلا ها و هلاکت ها می باشند ونیکوکاران در دنیا همان نیکوکاران آخرت هستند.
9- صدقه شفای دردها است؛ ابي امامه (رض)قال صلي الله عليه وسلم : داوو مرضاكم باالصدقة
پیامبر(ص) میفرمایند: دردها و مریضی های خودتان را با دادن صدقه معالجه کنید.
** این مطلب ادامه دارد….. **
منابع:
1- قرآن کریم
2- الفقه الإسلامی و أدلته ج3 / الدکتور وهبه الزحلی
3- الفقه المیسر و أدلته من القرآن والسنه / دکتور یوسف أبو عزیز
4- تفسیر فی ظلال القرآن ج 1 / شهید سید قطب ( رحمه الله)
یوسف عزیزپور . امام جماعت مسجد حضرت عمر ابن خطاب (رض) پیرانشهر- رمضان 1399
