آیا رفتن به حج بهتر است یا اینکه انسان برای یکی از فرزندانش مسکن تهیه کند؟
شخصی هستم دارای سه فرزند ؛ یکی از فرزندانم با ازدواج نموده و با من زندگی می کند، اما آنها را راحت نمی بینم من و یکی ازفرزندانم کارمی کنیم تاپولی را پس انداز نموده و با آن بربالای منزل مسکونی خودمان مسکن نسبتا مناسبی را برای آنها بسازیم و طبق آنچه از درآمدهایمان برآورد کرده ایم باید ۵سال کارکنیم تا بتوانیم مقدار پول لازم جهت ساخت خانه برای پسر وعروسم را پس اندازکنیم؛ سٶال این است ، آیا با پولی که پس انداز می شود برای آنها خانه ای بسازم یا اینکه بهتراست فریضه ی حج رابه جا بیاورم، ضمنا تا این لحظه حدود ۶۲سال ونیم از سنم گذشته است، لطفا راهنمایی ام کنید.
جواب:
الحمدلله، والصلاۃ والسلام علی رسول الله ، وعلی آله وصحبه ، امابعد:
بدون شک نفقه والدین برفرزند بالغ واجب و در صورت نداشتن توانایی، نفقه ی فرزند بالغ نیز بر والدین واجب می باشد.
مسکن نیز چون جزئی ازنفقه محسوب می شود ازاین قاعده مستثنی نخواهد بود ؛ امام ابن جزری مالکی درکتاب (قوانین الفقهیه) می گوید:بر والدین و فرزندان واجب است که نفقه وهرآنچه بدان تعلق می گیرد از جمله، مسکن، سرپرستی، پوشاک وغیره را برای هم دیگر به اندازه ی رفع نیاز تهیه کنند.
و ازجمله شروطی که حج با وجود آنها واجب می گردد: باید مال مازاد بر نیازهای ضروری (مسکن، خوراک، پوشاک و….) خود و خانواده ی شخص باشد.
البته اگر بتوان به جای خرید یاساخت مسکن ، خانه ای را بصورت اجاره برای فرزندانت تهیه نمایی و حج را هم بجا بیاوری بهترخواهد بود.
مگراینکه قبل از آمادگی و خروج کاروان حجاج برای موسم حج ، مسکن مورد سٶال را بنا نموده باشی، که دراین صورت اشکالی ندارد، اما اگر زمان رفتن به حج فرا برسد و بتوانی مسکنی را برای فرزندت اجاره کنی و حج را نیز به جا بیاوری ، آنگاه انجام فریضه ی حج برتو واجب می گردد.
درموسوعه ی فقهی آمده است: بنا بر رای مذاهب سه گانه ی (شافعی، مالکی، حنبلی رحمهم الله) اگرشخصی منزل مسکونی اش چنان بزرگ و وسیع باشد ،که بسیار اضافه بر نیاز خود وعیالش باشد، بطوری که اگر بخشی از آن را بفروشد و مقدارپول فروش آن سفر حج را کفایت کند، بر او واجب خواهد بود به حج برود.
اما مذهب امام حنفی (رحمه الله) بر خلاف جمهور فروش آن بخش از مسکن که حتی ما زاد بر نیاز هم باشد را واجب نمی داند.
وهمچنین اگر منزلش ازلحاظ ارزش ارزی قیمت بسیار بالایی داشته باشد، بطوری که اگر آن را بفروشد بتواند مسکن مناسبی برای زندگی تهیه نماید و اضافه پول فروش سفر حج را کفایت کند، بنا بر رای مذاهب سه گانه ی مذکور برخلاف حنفیه فروش آن خانه و رفتن به حج برآن شخص واجب خواهد بود.
والله اعلم بالصواب
منبع: اسلام ویب
مترجم: عبدالواحدرحمت الله
