تاریخ

 مێژووی زه وی فه له ستین 

له ڕوانگه ی مێژوویی ناسراوه که ( یه بووسیان )هه وه ڵ که سانێک بوون که قودسیان دانا که یه کێک له هۆزە کۆنه کانی عه ڕه ب بوون که سێ سه ده پێش له له دایکبوونی حه زره تی عیسا له
گه ڵ که نعانیه کان له نیمچه دووڕگه ی عه ڕه بستان کۆچیان کرد بۆ وێ
قودس له و کاتیدا (ئوڕسالم ) یان شاری سالمی نێو بوو وسالم نێوی خودای یه بووسیان بوو هه روه ک نێوی هه وه ڵی ( یه بووس )بوو که ئاماژه بوو به هۆزی ( یه بووسیان ) وئه ونێوه له
ته وڕاتیشدا هاتووه
له دوای وان عه ڕه بە کانی که نعانی وئیدیکه ش چه ند سه ده یه ک له فه له ستین ژیاون هه تائه وکاته ی که حه زره تی ئیبڕاهیم له وڵات وزێدی خۆی ڕکه عێراقە کۆچی کرد بۆ فە له ستین
ئیبڕاهیم له فه له ستین غەریب بوو وله گه ڵ سارای هاوسه ری هاته وێ وله ئه سفاری قه دیمدا هاتووه که ئه وکات حه زره تی ئیبڕاهیم ته مه نی ۷۵ ساڵ بوو  وله ته مه نی ۱۰۰ ساڵه یدا خوودا حه زره تی ئیسحاقی پێبه خشی (۱)

حه زره تی ئیبڕاهیم له ته مه نی ۱۷۵ ساڵیدا کۆچی دوایی کرد که خاوه نی بستێک له زه وی فه له ستین نه بوو وکاتێک که سارا خاتوونی هاوسه ری کۆچی دوایی کرد داوای له فه له ستینیە کان کردکه جێی قه برێکی بده نێ (۲) بۆوه ی له ویدا به خاکی بسپێرێت وکاتێک که حه زره تی ئیسحاق ته مه نی گه یشته ۶۰ ساڵی یه عقوبی کوڕی لە دایکبوو و ئیسحاق له ته مه نی ۱۸۰ ساڵیدا که خاوه نی بستێک له زه وی فه له ستین نه بوو کۆچی دوایی کرد
حه زره تی یه عقووب له دوای کۆچی دوایی بابی له گه ڵ ئه ولاده کانی کوچی کرد بۆمیسر که ته مە نی۱۳۰ساڵ بوو وژماره ی بنه ماڵه که ی به ئه ولاد ونه وه کانی گه یشبوو به ۱۸۰که س وله ته مه نی ۱۴۷ ساڵیدا له میسر کۆچی دوایی کرد( ۳)
حه زره تی ئیبڕاهیم وکووڕه که ی ئیسحاق و نه وه که ی یه عقووب ماوه ی ۲۳۰ ساڵ له فه له فه له ستین ژیاون وغه ریب بووون وخاوه نی گه زێک له زه وی فه له ستین نه بوون

له ته وڕاتدا هاتووه ئه و ماوه ی که به نی ئیسڕا ئیلیه کان له میسر ژیاون هه تائه وکاته ی که حه زره تی موسا له میسر لای بردوون ۴۳۰ساڵ بووه ئه وان له وێش غە ریب بوون وهیچیان نه بوو وهه روه ها له ته وڕاتدا هاتووه که حه زرە تی مووسا وبه نی ئیسڕائیل ۴۰ ساڵ له( تیه سینا)ژیاون وله و کاتیدا ۷۰۰ ساڵ تێپه ڕیبوو به سه رئه وبه ڵێنییه ی که خوودا پێی دابوون ووێستا خاوه نی هیچ شتێک له فه له ستین نه بوو ن
ئه دی بۆچی به ڵێنییه که ی خودا پێی دابوون نه هاته دی ؟ !!

حه زره تی مووسا کۆچی دوایی کرد ونه چۆ نێو زه وی فه له ستین به ڵام چۆنێو به شی ڕۆژ هه ڵاتی ئوردۆن و یوشع له دوای مووسا چۆ ته فه له ستین – له دوای ئه وه ی خه ڵکی فه له ستینی له ناو بردووه هه روه ک له ته وڕاتدا هاتووه – کۆچی دوایی کردووه وزه وی فه له ستینی له نێوان عه ولاده کانی به نی ئیسڕائیلدا دابه ش کردووه وهیچ سوڵتان وسه ڵته نه تێک بۆ به نی ئیسڕائیلیه کان مسۆگه ر نه بووه وله دوای یوشع قوزات ۲۰۰ ساڵ له سه ربه نی ئیسڕائیلیه کان میرێتیان کردووه وله دوای قوزات نۆبه به پادشاکان گه یشتووه شائو ڵ وداوود وسوله یمان به تێکڕایی ۱۰۰ ساڵ به ڵکوو که متریش له وه میرێتان کردووه له دوای سوله یمان وڵاته که ی له نێوان کووڕه کانی دابه ش کراوه یه هوودا له ئوڕشه لیم وئیسڕائیل له شه کیم (نابلۆس ) وشه ڕ له نێوانی ئه ودووانه زۆرتووند بوو و هه تاوه ختێکی بابولیان هێرشیان کردنه سه ر و له ناویان بر دن وهه یکه ل وئۆڕشه لیمیان له گه ڵ زه وی ته خت و یه کسان کرد وته وڕاتیان سووتاند و هه رکه سێک که گیانی به سلامەت ده رچوو کردیانن به کۆیله وئه و ڕووداوه له مێژوودا ناسراوه

عه بدولعه زیز عه بدووسه تتار له کتێبی اقترب الوعد یااسرائیل ئاوا بەوئاکامە دەگات ئه گه ر تێکڕای ئه وکاتانه ی که به نی ئیسڕائیل له فه له ستین ژیاون و خه ریکی تێکده ری خراوکاری و شه ڕ بوونه ناگاته ئه وئەندازه ی که ئینگلیسه کان له هیند یان و هوله ندیه کان له ئه ندوونێزی بوونه ده ی ئه گه ر ئه و ماوه خاوه نی مافی مێژوویی بێت ده بێ ئینگلیسیه کان وهوله ندیه کانیش وه ک وان داوای مافێکی وا بکه ن

وئه گه ر خاوه نیه تی دڕێژ خایه نی غەریبان له غه ریبیدا پێوه ربێت ده بێ داوای خاونێتی میسر یش بکه ن چوونکه ۴۳۰ ساڵ له وێ ژیاو ن نه خاوه نێتی فە له ستین که حه زره تی ئیبڕاهیم و کوڕه کانی که مێک زیاتر له ۲۰۰ ساڵ له وێ ژیاون و به ۲ که سی چوونه فه له ستین و بوونه ۷۰ که س کاتێکی که ئه وێیان به جێهێشت

جووله که کان ته نیاداوای زه وی فه له ستین ناکه ن به ڵکوو داوای خاوه نێتی ته واوی زه وی دونیا ده که ن
وَالْأَرْضَ وَضَعَهَا لِلْأَنَامِ خودازه وی بۆ مرۆڤه کان داناوه (سووڕه تی ره حمان ئایه تی ۱۰)
وه ختێکی که خودا نه ته وه کانی به ش به ش کرد وئه ولاده کانی حه زره تی ئاده می له سه رزه وی بڵاو کرده وه سنووره کانی زه وی به گوێره ی نه وه کانی به نی ئیسڕائیل دانا (۳)
هه روه ک له سفری یوشع داهاتووه : لاق له هه رجێیه ک دابنێین ئه وێ ده که مه مڵکی ئێوه (۴ )
ئه وجار به گوێره ی ئه و یاسایه مافیان هه یه میسر وهه رشوێنێکی لاقیان لێ داناوه داوای بکه ن

۲۰۰ هه زار فه له ستینی به ده ستی وان کووژراون وه ک له سفری قوزاتدا هاتووه وزیاتر له ۱۰۰ هه زار که س هه ر به ده ستی داود کووژراون – هه روه ک له کتێبه کانی خۆیان داهاتووه – وەدوایه له ژێر هه ڵمه تی بابولیان مه فح بوونه وه

له دوای هێرشی بابوولیان وێستانه حه سابوونه وه که ڕۆمیه کان هێرشیان کردنه سه ر وله گه ڵ زه وی یه کسانیان کردن وله کاتی گرتنی ئیسلامی عه وداڵ وپه رته وازه بوون ومافیان نه بوو له ئۆڕشه لیم بژین وئۆسقۆفی گه وره ی قوودس سه فه رنیۆس له کاتی ڕاده ست کردنی کلیلی قودس به حه زره تی عومه ری مه رجی دانا که جووله که مۆڵه تی هاتن ومانه وه یان بۆ ئیلیا نه بێ 
وه ختێکی عه ڕه به کان چوونه نێو قوودس جووله که ی لێنه بوو چوونکه ڕۆمیه کان دووریان کربوونه وه وخه ڵکی قوودس موسوڵمان ببوون وعه ڕه به کان زیاتر له ۱۴۰۰ ساڵ له وێ مانه وه ده ی ئه وان وه کووجووله که کان مافی مێژوویان نیه ؟
اقترب الوعد الحق شیخ عبدالعزیز عبدالستار لاپه ڕه ی ۱۷- ۲۱
هل لبنی اسرائیل حقوق توراتیه فی فلسطین محمد ابوفارس

له شکستی ۵ ی یۆنیۆی ۱۹۶۷ زایینی هه واڵنێری ئاسۆ شیته دپرێس له یه کێک له نیزامیه کانی ئیسڕائیلی پرسی سنووری ئیسڕائیل هه تاکوێیه ؟
سه ربازه که ش به ئه وپه ڕی غه ڕڕ یه وه کووتی : هه تائه وجێیه ی لاقی لێ دانێم وپۆتینه که ی له حه رزی دا
عه بدولموعیز عه بدوو سه تتار ده ڵێ داوایه کی پڕوو پووچه چوونکه ئه وان به شاهیدی ته وڕات له فه له ستین به غه ریبی نه بێ نه ژیاون ده ی ئاخۆ غه ریب یان ڕێبوار ده توانێ خاوه نێتی زه وییه کی که لێی بووه یان دارێکی که له ژێر سێبه ره که ی حه ساوه ته وه داوای بکات ؟
جودا له وه ش ئه وان به نێوی که سانێکی په نابه ر داوای نیشته جێ یان نه کردووه به ڵکوو مانه وه یان به هۆی هه ڵمه تی شه ڕانێکی درێژ خایه ن بوو له نێوان یه هوودا وئیسڕائیل وله نێوان ئه وان و فه له ستیتیه کان هه بوو

۲۰۰ هه زار فه له ستینی به ده ستی وان کووژراون سفری قزات وزیاتر له ۱۰۰ هه زار هه ر به ده ستی داود کووژراون – هه روه ک له کتێبه کانی خۆیان داهاتووه – ودوایه له ژێر هه ڵمه تی بابولیان مه حفح بوونه وه

له دوای هێرشی بابوولیان وێستانه حه سابوونه وه که ڕۆمیه کان هێرشیان بۆ کردن وله گه ڵ زه وی یه کسانیان کردن وله کاتی گرتنی ئیسلامی ئه وداڵ وپه رته وازه بوون ومافیان نه بوو له ئۆڕشه لیم بژین وئۆسقۆفی گه وره ی قوودس سه فه رنیۆس له کاتی ڕاده ست کردنی کلیلی قودس به حه زره تی عوومه ری مه رجی دانا که جووله که مۆڵه تی هاتن ومانه وه یان بۆ ئیلیا نه داتێ

وه ختێکی عه ڕه به کان چوونه نێو قوودس جووله که ی لێ نه بوو چوونکه ڕۆمیه کان تردیان کردبوون وخه ڵکی قوودس موسوڵمان ببوون وعه ڕه به کان زیاتر له ۱۴۰۰ ساڵ له وێ مانه وه ده ی ئه وان وه کووجووله که کان مافی مێژوویان نیه ؟
اقترب الوعد الحق شیخ عبدالعزیز عبدالستار لاپه ڕه ی ۱۷- ۲۱
هل لبنی اسرائیل حقوق توراتیه فی فلسطین محمد ابوفارس

بۆ چی له سه ده کانی ڕابردوودا ئه و داوایه یان نه ده کرد؟
یان بۆچی له کاتی سه رهه ڵدانی سه هێونیزمی ئاله می به هاوکاری هێرتزێل باسی لێ نه کرا ؟
ناسراوه که له بنه ڕه تدا فه له ستین پێشنیارنه کرابوو بۆ دامه زراندنی وڵاتی نه ته وه ی جوله که به ڵکوو چه ند وڵاتێک له ناوچه یه ک له ئه فریقا و ئه مریکا پێشنیار کرابوو بابه تی فه له ستین – وه کوو زه وی به ڵێنی پێدراو – له دوای تێپه ڕبوونی ماوه یه کی زۆر باسی لێکراوه

هێرتێزل سە ره تا ویستی که شوێنێک له مووزامبیک په یدا بکات وله دوای وی له گه ڵ هاوکاره کانی له دانانی بزووتنه وه ی سه هیۆنیزمی ڕامیاری له کۆنگۆی بلژیک بۆئه وبابه ته تێکۆشانیان هه بێت
ماکس مۆندۆ نازناوی ئه فریقایی هه بوو وحاییم وایزمنی ناسراو به ئۆگاندایی
له ساڵی ۱۸۹۷زایینی له ئاڕژانتین هه ڵبژێردرا وله ساڵی ۱۹۰۱ی زایینی قێبرێس هه ڵبژێردرا وله ساڵی ۱۹۰۲ ی زایینی سینا پاڵێورا وله ساڵی ۱۹۰۳ی زایینی بۆجاری دووه م ئۆگاندا له سه رپێشنیاری بریتانیا هه ڵبژێردرا
هێرتێزل ته واو ناهوومێد بوو چوونکه جووله که کانی جیهان له بیری دامه زراندنی ده دوڵه تی ڕامیاری بۆجووله که پێشوازیان نه کرد یان له به ر به ڵگه ی تایبه تمه ندی یان له به ر ئه وه ی نه یان ده ویست ئه ووڵاته ی لێی ده ژین به جێی بێڵن وکۆنفرانسی حاخامه کان که له کۆتایه کانی سه ده ی ۱۹ی زایینی له شاری فیلادلفیا له ئه مریکابه ڕێوه چوو ڕاگه یه ندراوێکیان ده رکرد که له ویدا هاتبوو : پەیام بووبۆجووله که کان که هه ڵی ده گرن بۆ دامه زراندنی یه کیه تی ڕامیاری سه ربه خۆبۆ جووله که کان دژایه تی هه یه!

له به رانبه رئه و هه ڵوێسته تازه هێرتێزل بیری چاره سه ری کرده وه هه تا ڕێگا چاره یه کی له بار بدۆزێته وه وله کۆتاییدا به وه گه یشت که ئه و بابه ته به مه سه له ی ئایینی گرێ وپه یوه ندبدا هه تابتوانێت هه ستی جووله که کان ببزوێنێت وبینی که فه له ستین ته نیاشوێنێکه که له گه ڵ ئه وبیڕۆکه یه یه ک ده گرێته وه چوونکه جووله که کان هه م هه ندێک له پێرۆزی ئایینی و هه م په یوه ندی مێژوویشیان له وێ هه یه وله ئاکامدا ئاڵای ئایین له سه رئه و پیلانه هه ڵدرا وهه سته کانیان گه رم وگوور بوون و بیری هێرتێزل له کۆمه ڵگای جووله که له دوای مردنی وی په سند کرا چوونکه کۆنفرانسی ئاله می جووله که له ساڵی ۱۹۰۵ی زایینی ساڵێک دوای مردنی هێرتێزل مه سه له ی وڵاتی جووله که ی له فه له ستین په سند کرد و ئه گه ر خاوه نیه تی دڕێژ خایه نی غریبان له غه ریبی دا پێوه ربێت ده بێ داوای خاونێتی میسر یش بکه ن چوونکه ۴۳۰ ساڵ له وێ ژیاو ن نه خاوه نێتی فە له ستین که حه زره تی ئیبڕاهیم و کووڕه کانی که مێک زیاتر له ۲۰۰ ساڵ له وێ ژیاون و به ۲ که سی چوونه فه له ستین و بوونه ۷۰ که س کاتێکی که ئه وێیان به جێ هێشت

جووله که کان ته نیاداوای زه وی فه له ستین ناکه ن به ڵکوو داوای خاوه نێتی ته واوی زه وی دونیا ده که ن
وَالْأَرْضَ وَضَعَهَا لِلْأَنَامِ خودازه وی بۆ مرۆڤه کان داناوه (سووڕه تی ره حمان آیه ۱۰)
وه ختێکی که خودا نه ته وه کانی به ش به ش کرد وئه ولاده کانی حه زره تی ئاده می له سه رزه وی بڵاو کرده وه سنووره کانی زه وی به گوێره ی نه وه کانی به نی ئیسڕائیل دانا (۴)
هه روه ک له سفری یوشع داهاتووه : لاق له هه رجێیه ک دابنێین ئه وێ ده که مه مڵکی ئێوه (۵ )
ئه وجار به گوێره ی ئه و یاسایه مافیان هه یه میسر وهه رشوێنێکی لاقیان لێ داناوه داوای بکه ن

۲۰۰ هه زار فه له ستینی به ده ستی وان کووژراون وه ک له سفری قوزات دا هاتووه وزیاتر له ۱۰۰ هه زار که س هه ر به ده ستی داود کووژراون – هه روه ک له کتێبه کانی خۆیان داهاتووه – ودوایه له ژێر هه ڵمه تی بابولیان مه فح بوونه وه

(۱ ) سفری پیدایش بابی ۱۲
( ۲ )سفری پیدایش بابی ۲۳

(۳ )سفری پیدایش بابی ۴۶

( ۴ )سفری تثنیه بابی ۳۲
( ۵ ) سفری یوشع بابی ۱
ئاماده کردنی : ڕه حیم ڕهڕه و
سه رچاوه : په ڕتۆکی قدس آرمان هرمسلمان نووسینی دوکتۆر یوسف قه رزاوی
پێداپونه وه : سه ید حوسه ین خودکام .

نمایش بیشتر

عبدالرحیم رهرو

✅ محل سکونت : آذربایجان غربی - مهاباد ☑ دعوتگر دینی و مترجم

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا