نامه ای به مفتی

استاد گرامی: سلام و رحمت پروردگار برتوباد.

خداوند، صحت، سلامتی و طول عمر ، توفیق دین و دنیا را به تو ارزانی فرماید.

از خداوند خواستارم  راهت را با طاعت وعبادت نورانی بگرداند واخلاص را چاشنی کردار وگفتارت قرار دهد .

سرور گرامی  بانهایت احترام و ارادت؛ چند جمله ای کوتاه در باره دادن فتوا وتبلیغ دین  و آشنا نمودن مردم با امور دین و دنیایشان به عرض حضرتعالی می رسانم .

– از خداوند خواستارم! ما را بر گفتار حق وعمل به آن، تاروز بازگشت به سوی او موفق و مؤید بگرداند.

استاد گرانقدر : استحضار دارید که “صدورفتوا” امری بسیار مهم و خطیر است و ازجایگاه خاصی برخوردار است ؛ چرا که  صدور به موقع و از روی علم فتوا مورد تأیید پروردگار است؛ لازم است برهمه مفتیان عزیز فتوا را امری خطیر و جدی و مهم قلمداد نمایند .

اهمیت فتوی در چند چیز نمایان است:

– از جمله چنانکه از نظرتان گذشت مفتی در حلال شمردن  و یا حرام شمردن چیزی مورد تایید پروردگار می باشد.

ابن القیم می گوید: “جایگاه امضاء ، نزد پادشاهان به اندازه ای بزرگ وارزشمند است که نمی توان آن را انکار کرد و(دردنیا) از بزرگترین منزلت ها به شمار می آید؛ پس چگونه ستوده نباشد آن جایگاه ومقامی که از طرف پروردگار آسمان ها وزمین مُهر تایید دریافت نموده است وخداوند خودش سرپرستی آن را عهده دار شده است ؟

خداوند می فرمایند:” ( از تو درباره زنان سؤال میکنند ونظر می خواهند بگو خداوند درباره آنان به شما پاسخ می گوید – و فتوا می دهد – وبرای شما روشن می سازد آنچه را که در قرآن ( در زمینه میراث ایشان ) تلاوت می گردد”. (سوره نسا/ 127 ؛ لذا (روشن است ) شرف ومنزلت امری که خداوند آنرا برعهده گرفته است.

–  دیگر از دلایل مهم بودن فتوا، آن است که سخن گفتن، بدون علم و آگاهی و نسبت دادن امری دروغ  به خداوند حتی از شرک خطرناک تر و گناه تر است .

خداوند می فرماید:” ( بگو خداوند حرام کرده است کار های نابهنجار را ، خواه آن امر ناهنجار آشکار انجام پذیرد وظاهر گردد ویا پوشیده انجام گیرد وپنهان ماند و (هرگونه ) بزهکاری وستمگری (برمردم ) به هیچ وجه درست نیست ، اینکه چیزی را شریک خدا کنید بدون دلیل وبرهانی که از سوی خدا مبنی برحقانیت آن دلیل در دست باشد وهمچنین خداوند حرام فرموده اینکه به دروغ از زبان خدا چیزی را بیان دارید که صحت وسقم آن را نمی دانید.

به درستی که ، سلف صالح ، صحابه وتابعین ( رض) از فتوادادن – مگر در موارد خاصی – خیلی حذر می نمودند، هر یک از آنان آرزو داشت، که دیگری به جای او ( امر فتوا ) را به عهده گیرد .

عبدالرحمن پسر ابی لیلی ( رض) می گوید:” به خدمت 120 نفر از یاران رسول لله رسیدم؛ هریک از آنان وقتی از وی سؤال می شد ویا امر فتوا، برایشان پیش می آمد، دوست داشت که دیگری به جای او جواب دهد (واین امر مهم را به عهده گیرد).

به خاطر بزرگی و خطورت جایگاه فتوا واین امر خطیر، علما شرایطی را برای مفتی مقرر نموده اند از جمله اینکه مفتی باید

–  مسلمان و عالم ( به علوم دینی و شرعی باشد).

– عدالت در گفتار وکردار داشته و راه وروش خوب و سالمی درپیش گرفته باشند . واهل مشورت بااهل علم ، ومورد تایید واعتماد عموم مردم باشد.

– دارای اخلاق وصفات و ویژگی های پسندیده دیگری باشد که برای دادن فتوا و مفتی لازم است.

 – مفتی باید به نصوص شرعی – قرآن و حدیث – احترام گذاشته وآن را محترم بشمارد ، و آن را دقیق ودرست تأویل وتفسیر نماید.

– قرائت وفهمش از تفسیرو نصوص قرآن وسنت همانند سلف صالح ( رضی الله عنهم ) باشد؛ چرا که تفسیر و تاویل نصوص توسط سلف صالح (برای ما ) حجت است؛ بخاطر نزدیک بودنشان به عصر پیامبر (صلی الله علیه وسلم )

–  مفتی نباید تمام تلاشش را صرف قانع کردن مخاطب(سوال کننده) کند بلکه او باید در مرحله ی اول خودش به اموری که قراراست در باره آن فتوا صادر کند قناعت و آگاهی کامل داشته باشد و پس از آن به سؤال مردم درقبال آن امور پاسخ داده و فتوا دهد.

 واگر شخص مفتی نسبت به آن امور،  اطلاع و آگاهی لازم نداشت بر اوست که از اظهار نظر امتناع ورزیده وبگوید “الله اعلم ، همانا خدا داناتراست و من در این باره اطلاعی ندارم”   و این اعتراف به ندانستن برای او بهتر و سالم تر است ؛ زیرا  اعلام حلالیت ویا حرام بودن چیزی از طرف مفتی به امضا و تایید خدامی رسد و او  در پیشگاه خداوند مسئول است.

– مفتی باید نسبت به زندگی و نحوه آداب و رسوم مردم آگاهی کامل داشته باشد و ازحیله ها و ترفندهای آنان نیز مطلع باشد . مفتی نباید فریب ظاهر آنچه به عنوان دلیل برای او ارائه میشود را بخورد.

خداوند شما و سایر مفتیان عالم  و متقی  را توفیق دهد.

ترجمه از عربی  : ماموستامحمد مبذوله- مهاباد