بلا و ابتلا هر دو از طرف خداوند بر ما انسان‌ها وارد می شوند، همان گونه که با خیر و شر امتحان می شویم، با بلا و ابتلا هم امتحان می شویم، ما انسان‌ها در این دنیا همیشه در حال آزمایش هستیم، همان گونه که خداوند در سوره ملک آیه ۲ می فرماید:
«الذی خلق الموت و الحیوه لیبلوکم ایکم احسن عملا و هو العزیز الغفور»
یعنی: آنکس که مرگ و زندگی را آفرید تا شما را بیازماید که کدامیک نیک رفتارتر هستید و او عزیزی آمرزنده است.
بنابراین ما انسان‌ها همیشه با خیر و شر و نعمت و محنت در میدان امتحان الهی قرار گرفته ایم، تا میزان صبر و تحمل و شکر و سپاسگزاری ما، در مقابل امتحان خداوند مشخص شود، پس بر ما لازم است تا پرهیزکار باشیم و در نهایت یا این که در مقابل امتحان الهی پیروز و یا شکست می خوریم و تا ابد خسارتمند دنیا و آخرت خواهیم شد.
فرق بین بلا و ابتلا در چیست؟
علما در این زمینه با هم اختلاف نظر دارند، چون در بعضی موارد با هم متفق و در بعضی موارد مختلف القول هستند.
بلا و ابتلا به سبب گناه و معصیت و روگردانی از دستورات الهی تا حدی دامنگیر مسلمان و غیرمسلمان می گردد، خداوند انسان ها را با انواع چیزها مورد آزمایش قرار می دهد تا انسان ها به سوی خدا رجوع نمایند، چون رجوع به سوی پروردگار با حالت دعا و استغفار باعث برداشته شدن بلاها می شود.
دعا به سوی آسمان بلند و در مقابل بلا از آسمان نازل می‌شود، دعا و بلا در وسط آسمان به هم می رسند و تا روز قیامت در بین زمین و آسمان تا مغلوب شدن یکی از آنها، با هم نزاع و کشمکش می کنند.
بعضی وقتها بلا در خیر و شر، نعمت و عقوبت الهی، هم برای مسلمان و هم برای کافر رخ می دهد، گاه گاه خداوند امتها را با انواع نعمت ها مورد آزمایش قرار می دهد تا جایی که محکم این امتها را می گیرد و رهایشان نمی کند و بعضی ها را با انواع عقوبت ها امتحان می کند.
اما باید دانست که ابتلا از بلا خاص تر و شمولیتش کم تر است، چون ابتلا مخصوص مسلمانان فرمانبردار است و اگر عقوبت الهی بر کفار نازل شود، این عقوبت به خاطر کفر و ستم و طغیان می باشد، اما ابتلای مسلمانان به خاطر پاک شدن و رفعت درجات و محو سیئات است و در واقع ابتلا ی مسلمانان به خاطر رجوع به سوی پروردگارشان می باشد، اگر قرار باشد دچار خطا و کوتاهی در انجام ندادن اوامر الهی شده باشند و غالباً ابتلا برای مؤمنین، یک محنت الهی است تا بر ایمانشان بیافزاید و برای کافران یک عقوبت، تا در ظلالت و کفر و عصیان بیشتر فرو روند و در نهایت این ابتلا باعث رسوایی منافقین می گردد تا در نجاست غرق و دور از حقیقت باشند.
خداوند خیلی از بندگان صالحش را با انواع مصائب مورد آزمایش قرار داده است، تا صبر و شکیبایی آنها در مقابل ابتلا ی الهی مورد آزمایش قرار گیرد و در مقابل خداوند پاداش نیکو را به آنها عطا بفرماید.
زندگی انبیاء و صالحان پر از این نوع ابتلا ها می باشد، که زندگی پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم یکی از این نمونه ها می باشد که چقدر دچار مشکلات شده و سرانجام خداوند به او عزت و قدرت بخشیده است.
بنابراین ابتلا عادت پیامبران و نیکوکاران است، علی رغم تفاوت ناچیزی که میان بلا و اختلاف فرق می اندازد، هر دو در این امر یکی می شوند که شامل حال مسلمان و کافر می گردد و جوانب گوناگون زندگی آنها را در بر می گیرد، پس وظیفه ی ما چون مسلمان این است خود را جوار کسی (خدا) قرار دهیم که مالک تمامی امور است، چرا که راه رسیدن به آن چه نزد خداست وجود ندارد، مگر به واسطه ی جلب رضایت او.
ترجمه از عربی به فارسی
مترجم: علی ملازاده – ۱۳۹۹/۱/۱
سوزی میحراب
