تاریخ

فضای مجازی؛ تهدیدها و فرصت ها

فضاي مجازی

مشکلات درفضای مجازی
امروز با گسترش کارکردهای فناوری اطلاعات وارتباطات شاهد تغییرات چشم گیر در ابعاد مختلف زندگی انسان ها هستیم
تغییراتی که در نگاهی کلان منجر به تغییرسبک زندگی انسان عصر جامعه اطلاعاتی شده است

ایجاد جوامع مجازی به عنوان آخرین دستاورد ،توانسته کارکردهای گوناگون فناوری اطلاعات و ارتباطات را با زندگی اجتماعی افراد گره زند و به دو شکل منجر به تغییر سبک زندگی افراد شود.
١-نخست این که افزایش ساعات استفاده از اینترنت و گشت و گذار در شبکه های اجتماعی نتیجه مستقیم این چنین جوامعی است
٢-آن که تغییر شیوه زندگی افراد در ارتباط با شیوه برقراری رابطه با جنس مخالف ،سبک پوشش و یا ادبیات گفتاری اعضاء ،ناشی از تأثیرات جوامع مجازی است

جوامعی که به ظاهر مانند جامعه حقیقی زندگی می کنند با این تفاوت که هویت حقیقی اعضا در نگاه اول ،مجهول است،
اما همین هویت های مجهول توانسته اند تا اندازه زیادی بر زندگی سایر اعضاء تأثیرگذار باشند و حتی سبک پوشش ،ادبیات گفتاری و چگونگی حضور دیگران در فضای مجازی را تحت تأثیر قرار دهند، شاید زمانی که برای نخستین بار پدیده شبکه های اجتماعی در ایران ظهور پیداکرد،کسی فکرنمی کرد روزی همین شبکه های اجتماعی با اعضایی که اثبات هویت واقعی شان در فضای مجازی ،عملی دشواراست به منبعی برای تأثیرگذاری بر جامعه ایرانی تبدیل شوند

یکی از این تهدیدها و آسیب ها در فضای مجازی آسیب رساندن به فرزندان ماست
به این شرح :

کە فرزند امانتی است که به پدر و مادر سپرده می شود قلب او پاک ،نفیس ،ساده و بی پیرایه است ،آن چنان که پذیرای هر نقش و روکننده به هر رسومی باشد ،از این رو اگر به خیر عمل کند و نیک بختی هر دو جهان را به کف آورد پدر و مادرش در این پاداش سهیم هستند و اگر هم مانند چهارپایان رها شود و به بدی رو کند به هلاکت دچار می شود ،ایشان نیز در این فرجام زشت با او شریک اند.

خانواده اولین جایی است که آدمی در آن پا به عرصه وجود می گذارد و تعامل و هم اندیشی و اجتماعی شدن را در آنجا و از دامن مادر می آموزد به همراه سایر اعضای خانواده پرورش می یابد به همین دلیل واجب است تا والدین با نیازهای روانی ،مقتضیات سنی ،تیپ شخصیتی کودکان و به طور کلی تحولات جسمانی و روانی فرزندان ،روش ها واصول تربیت و ارضای نیازها آشنا باشند تا بتوانند با تأمین بهداشت روانی و تربیت ،انسان های سالم از بعد روانی ،جسمانی و ذهنی و افرادی پرطراوت و با امید و با اعتماد به نفس کامل پرورش داده و بدین ترتیب جامعه ای سالم را پایه گذاری کنند زیرا جامعه سالم به وسیله انسان های سالم به وجود خواهد آمد.

عدم توجه والدین به سالم سازی عاطفی و روانی کودکان و نوجوانان و فقدان روابط مناسب ، در بیشتر موارد آنان را با کمبودهای عاطفی ،انگیزشی و مشکلات روانی رو به رو می سازد،تحقیقات علمی نشان داده است که تجارب خانوادگی تأثیر عمده ای بر تکامل فرد در طول دوره نوجوانی و بعد از آن دارد ،ارتباطات خانوادگی ،سایر جنبه های زندگی نوجوانان مانند شایستگی تحصیلی و ویژگی های روانی فرزندان را تحت تأثیر قرارمی دهد.

 آسیب های تلفن همراه که ابزار استفاده از دنیای مجازی است

همان طور که بروز و ظهور هر فناوری و پدیده های جدید،امید و رفاه و آسایش و سرعت عمل و دسترسی به اطلاعات را برای انسان امروز به ارمغان آورده است بدیهی است موجی از هراس را نیز فراروی بشر پدیدار نماید ،یکی از این موارد آسیب هایی است  که در سازمان های رسانه ای شکل می گیرد و سوار بر امواج به ما می رسد که به عنوان ((آسیب های نوپدید))و نوظهور از آن ها یاد می شود.

یکی دیگر از این پدیده های مهم که انقلابی در کمیّت و کفیت ارتباط های انسانی به وجود می آورد (موبایل) یا (تلفن) همراه است

به عنوان مثال تلفن همراه قواعدی از جمله دسترسی آسان ،کاهش ترافیک و ترددهای غیر ضروری و ایجاد همگرایی را در پی دارد اما در کنار آن ،استفاده نامناسب از آن در سال های أخیر به آثار منفی و آسیب های بسیاری منجر شده است ،که از جمله می توان  به بلوتوث های مخرب ،پیامک های نامناسب ،دوست های خیابانی و تزلزل ارزش ها و باورها اشاره کرد ،واقعیت این است که گریز از مواجهه با فناوری های ارتباطی جدید نه امکان پذیراست و نه عاقلانه ،چون آنها هم مانند هر پدیده ای دیگر آمیزه ای از فرصت ها تهدیدها هستند که با اتخاذ روش های درست و فرهنگ سازی می توان امکان برخورداری افراد را از فرصت های آن بیش از پیش فراهم آورد.

اعتیاد اینترنتی

اعتیاد اینترنتی اصطلاح وسیعی است که تنوع گسترده ای از رفتارها و مشکلات مربوط به کنترل وسواس و انگیزش را در برمی گیرد ((دیویس))از زاویه نوع استفاده از اینترنت معتقد است که کاربران به دو شکل آسیب شناسانه و مرضی از اینترنت استفاده می کنند.

١ـ)استفاده مرضی  ویژه از اینترنت ،این نوع استفاده از اینترنت به استفاده بیش از اندازه و سوء استفاده از اینترنت اشاره داشته و ریشه آن در آسیب شناسی روانی  قبلی فرد است که در اثر عومل تقویتی که از اینترنت دریافت می کند ،در فرد باقی می ماند همانند هرزه نگاری

٢ـ)استفاده مرضی کلی فراگیر از اینترنت ،این نوع استفاده اعتیادی از اینترنت شامل استفاده مرضی کلی از اینترنت نظیر چت ،پرسه زدن،نامه الکترونیکی و جزء این ها بوده و علت اصلی آن نوع بافت اجتماعی فرداست

اعتیاد اینترنتی ، پدیده ای از سه ویژگی 

١)نوعی اختلال و بی نظمی وسواسی ،که فرد دارای علایم خستگی زودرس،افسردگی و غیره باشد
٢)اعتیاد انترنتی نوعی اختلال و بی نظمی روانی است از این دیدگاه زمینه تحقیقی جدیدی تحت عنوان (روان درمانی اینترنتی) ظهور کرده است این دیدگاه معتادان اینترنتی را به عنوان بیمار می بیند
٣)اعتیاد انترنتی نوعی مشکل رفتاری است دلیل این مسئله نیز وجود یک رابطه قوی بین اعتیاد اینترنتی و وابستگی  شیمیایی است مطالعات نشان داده است افرادی که وابستگی شیمیایی دارند در هفته وقت بیشتری را صرف اینترنت می کنند تاکار بران وابسته غیر شیمیایی.

جدابیت ها ،قابلیت ها و ویژگی های خاص فضای مجازی آن را به محیطی برای تعاملات اجتماعی مبدل کرده است جهان مجازی شکل دیگری از جهان واقعی است بنابراین این دو جهان دارای عناصر اولیه مشترک هستند و تنها چگونگی ،جنس و نقش این عناصر با یکدیگر متفاوت است
پس اصول حاکم و مهارت های فنی و رفتارهای لازمه تعامل در این محیط هاست و باوام گرفتن از فضای واقعی وارد این فضا خواهد شد
قطعاً نداشتن برخورد و رفتار مناسب و هنجارمند و قانون مند و مهم تر از همه اخلاقمند،ارتباط میان افراد را دچار چالش خواهدکرد

مشکل اعتیاد اینترنتی را از عوارض زندگی در دنیای متمدن دانسته اند و در پژوهش آن ها تفاوت میانگین اعتیاد به اینترنت در بین پاسخ گویان دختر و پسر معنادار بود بدین صورت که میانگین اعتیاد اینترنتی در پاسخگویان دختر بیشتر از پسربود همچنین ٣٨ درصد از پاسخگویان در معرض ریسک اعتیاد اینترنتی قرار داشتند تهدیدات سایبری در میان نوجوانان و جوانان در حال تبدیل شدن به یک پدیده جهانی است
مرببان ،والدین و سیاست گذاران برای محدود کردن این رفتار منفی و گاهی ویرانگر در تلاش هستند.

بهرحال جدابیت ها ،قابلیت ها و ویژگیهای خاص فضای مجازی آن را به محیطی برای تعاملات اجتماعی مبدل کرده است جهان مجازی شکل دیگری از جهان واقعی است بنابراین، این دو جهان دارای عناصر اولیه مشترک هستند و تنها چگونگی ،جنس و نقش این عناصر با یکدیگر متفاوت است
پس اصول حاکم و مهارت های فنی و رفتارهای لازمه تعامل در این محیط هاست و باوام گرفتن از فضای واقعی وارد این فضا خواهد شد
قطعاً نداشتن برخورد و رفتار مناسب و هنجارمند و قانون مند و مهم تر از همه اخلاقمند،ارتباط میان افراد را دچار چالش خواهد کرد.

از آنجا که اکثر تهدیدها و خشونت های سایبری از کامپیوترهای خانگی نشأت می گیرد ؛ والدین می توانند نقش مهمی در جلوگیری از تهدیدات سایبری داشته باشند که باکمال تأسف والدین بخاطر عدم آگاهی از مضرات سایبری چندان نگران فرزندانشان نیستند و اغلب کنترل های سخت گیرانه تر در خصوص فناوری و مجازات های سخت تر را به عنوان راه حل این مشکل مطرح می کنند که باکمال تأسف نتیجه بخش نیست

نویسندە : رضا رستم پور

نمایش بیشتر

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا