اصول

حدیث شناسی

ابن الصلاح الشارزوری

انواع علوم حدیث

بدانید -خداوند متعال به من و شما علم بیاموزد -که حدیث نزد مُحدثین بر سه بخش است : صحیح ، حسن و ضعیف.

حدیث صحیح: حدیثی است که دارای سند متصل و متواتر و بدون فاصله باشد؛ به نقل از نفری عادل و آگاە و آن هم از نفری عادل و هوشیار تا آخر حدیث و آن حدیث کمیاب و علت دار یعنی مشکلی نداشته باشد.

در توصیف حدیث صحیح گفته اند :  هر حدیثی که مرسل یا منقطع و یا کمیاب و یا حدیثی که اشکالی در آن وارد است و یا در راوی آن حدیث اشکالی وجود دارد، از حدیث صحیح بە دور است که ان شاءالله هر کدام را در جای خود مورد بحث و بررسی قرار می دهیم.

این تعریفی که برای حدیث صحیح،  آمد، نزد اهل حدیث به آن عمل خواهد شد.

بعضی اوقات اهل حدیث در صحت حدیثی دچار اختلاف نظر می شوند و یا در شروط اوصاف بالا که برای حدیث صحیح انجام شد اختلاف پیدا می کنند.

هر وقت گفتند: “این حدیث صحیح است” یعنی سند این حدیث با اوصاف ذکر شده در بالا متصل بودە و نباید مقطوع باشد؛ یعنی بعضی احادیث در روایت آنها تنها یک نفر عادل وجود دارد و این جزو احادیثی نیست که امت اسلامی آن را قبول داشته باشند.

همچنین وقتی گفته شد: “این حدیث صحیح نیست” به این معنا نیست که در واقع دروغ است؛ شاید صحیح هم باشد، اما آن حدیث طبق گفته بالا در سند مشکل دارد، والله أعلم.

حدیث حسن: حدیثی است که راویان آن معلوم و مشهور باشند و تواتر بیشتر اهل حدیث بر همین حدیث حسن است و بیشتر علماء و فقهاء آن را بکار می گیرند.

ابو عیسی امام الترمذی رضی الله عنه می گوید: حدیث حسن آن است که در سند آن کسی متهم به دروغگویی نباشد و نباید حدیثی کمیاب باشد.

بعضی از علماء متأخر می گویند: حدیثی که احتمال آن را دارد کە ضعف اندکی داشتە باشد، حدیث حسن است و اگر به آن عمل شود مشکلی نیست.

 ابن صلاح شارەزوری می گوید: تعریفی که امام ترمذی از حدیث حسن گفته است، تشنه ای را سیراب نمی کند.

حدیث ضعیف: هر حدیثی که صفات حدیث صحیح و صفات حدیث حسن که به آنها اشاره گردید را نداشته باشد؛ آن حدیث ضعیف است.

ابو حاتم بن حبان البستی در تقسیم بندی اش، احادیث را بە ‌‌۴۹ دستە تقسیم می کند؛ اما چیزی که “ابن الصلاح” بدان اشاره کرد، جامع همه اینهاست.

مسند چیست: أبوبکر الخطیب الحافظ (رحمه الله علیه) می گوید: مسند نزد اهل حدیث آن است که سند آن حدیث از راوی تا آخر متصل بودە و بیشتر استعمال آن از شخص پیامبر اکرم(ص) است نه از صحابه و یا غیر.

ابوعمر بن عبد البر(رحمه الله علیه) می گوید: مسند آن است که خاصه به پیامبر اسلام(ص) برسد و بعضی اوقات متصل خواهد بود؛ مثلا: مالک، عن نافع، عن ابن عمر، عن رسول الله(صلى الله علیه و سلم) و بعضی أوقات منقطع خواهد بود؛ مثلاً: مالک، عن الزهری، عن ابن عباس(رضی الله عنهما) عن رسول الله(صلى الله علیه و سلم). اولی مسند است؛ چون حدیث را به پیامبر اسلام(صلی الله علیه و سلم) اسناد داده است. دومی منقطع است؛ چون الزهری از ابن عباس نشنیده است.

ابو عمر از قومی دیگر حکایت می کند که مسند درست نیست، مگر اینکه از طریق مرفوع به پیامبر اکرم(ص) برسد.

این اقوال سه گانه هرکدام مختلف است. والله أعلم.

منبع: اسلاح ویب

ترجمه: عبدالله احمدی

ویراستار: حسن زاده

نمایش بیشتر

عبدالله احمدی

نویسنده و مترجم و فعال دینی ✅ ساکن : آذربایجان غربی - مهاباد - روستای حمزاباد

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

همچنین ببینید
بستن
دکمه بازگشت به بالا