آنچه اهل کتاب بدان فراخوانده می شوند
با توجه به آیات قرآن که از دعوت اهل کتاب سخن می گویند می توان گفت : موضوعات اساسی و محورهای اصلی پیامبر (ص) برای دعوت اهل کتاب عبارت است از : توحید، رسالت جهانی پیامبر اسلام و نبوت وپرهیز از غلو .
درزیر پیرامون هر یک از محورهای مذکور توضیحات مختصری داده خواهد شد ضمن استناد به یک الی دو آیه از قرآن کریم و از تفصیل بيشتر می پرهیزیم .
1-توحید :
پیامبر اسلام دعوت خویش را از توحید شروع کرد و توحید هدف اصلی سیاست خارجی آن حضرت(بویژه در رابطه بااهل کتاب) بود .
در نامه هایی که پیامبر به سران اهل کتاب درجهان نوشته و در مذاکراتی که با هيأتهای مسیحی و یهودی داشته،توحید درصدد مسائل مورد نظر آن بزرگواربوده است.
فراخواندن اهل کتاب به توحید ، دعوت شگفتی نیست و نبايد مايه خشم و موجب رنجش آنان شود؛ زیرا هر چند حضرت موسی و عیسی منادیان یکتا پرستی بودند ولی متأسفانه پیروان این دو آئین آسمانی از راه توحید به کژراهه رفته و به تثلیث که از شرک فاصله ای ندارد روی آورده اند .
در آیاتی چند از قرآن ضمن فراخواندن اهل کتاب به یکتا پرستی ، این موضوع به عنوان یکی از اصول مشترک بین ادیان آسمانی معرفی شده است ، از جمله آیه زیر ،{قل ياأهل الكتاب تعالواالي كلمةسواءبينناوبينكم الانعبدالاالله ولانشرك به شيئاًولايتّخذَبعضُنابعضاًارباباًمن دون الله فإن تَوَلَّوافقولوااشهدوا بانامسلمون، بگو ای اهل کتاب بیائید به سوی سخن دادگرانه ای كه میان ما و شما مشترک است که جز خداوند یگانه را نپرستیم ، و برخی از ما برخی دیگر را به جای خداوند به خدایی نپذیرد ، پس هرگاه (ازاین دعوت)سرباز زدند ، بگویید:گواه باشید که مامسلمانيم }.
ودر آیه ای دیگر از قرآن ، مشاهده می کنیم که حضرت عیسی ، خیلی پیش از پیامبر خاتم ، بنی اسرائیل را به یکتا پرستی فراخوانده و بهشت را از آن موحدان دانسته است :{لقدكفرالذين قالواانّالله هوالمسيح بن مريم وقال المسيح يابني اسرائل اعبدواربي وربكم انّه من يشرك بالله فقدحرّم الله عليه الجنةومأواه الناروماللظالمين من انصار .
بی گمان کسانی کافرند که می گویند(خدادر عیسی حلول کرده است و)خدا همان مسیح پسر مریم است ( در صورتی که خود) عیسی گفته است : ای بنی اسرائیل خدای یگانه ای را بپرستید که پروردگار من و شماست ، بی گمان هر کس شریکی برای خداوند قرار دهد ، خدا بهشت را بر او حرام کرده و جایگاه اوآتش دوزخ است وستمکاران یار و یاوری ندارند .
2- نبوت و رسالت جهانی محمد (ص)
مسأله مهم دوم که در نامه ها و مذاکرات پیامبر با سران و نمایندگی های اهل کتاب مطرح می شد عبارت بود از ايمان آوردن به رسالت جهانی محمد (ص) .
دعوت اهل کتاب به نبوت و رسالت جهانی محمد جای شگفتی نداشت ؛زیرا همچنانكه در کتب سیره و تاریخ آمده است یهودیان ، در مقابل مشرکان بت پرست از آمدن پیامبری که پشتیبان آنان خواهد بود و یهودیان را یاری خواهد کرد سخن می گفتند و همچنین کاهنان مسیحی از آمدن و بعثت پیامبری به عنوان خاتم انبیاء خبر داشتند ، ولی به مرور زمان در اثر عناد و پیروی از رهبران دینی بی کفایتشان ، نسبت به این مسأله بیگانه شده بودند .
در یکی از آیات قرآن، محمد (ص) به عنوان خاتم پیامبران پیشین معرفی شده و فلسفه بعثت او، اتمام حجت با همه انسان ها و از جمله اهل کتاب ، ذکر شده است ، {يااهل الكتاب قدجائكم رسولنايبين لكم علي فترةمن الرسل ان تقولواماجائنامن بشيرولانذيرفقدجائكم بشيرونذيروالله علي كل شيءقدير
ترجمه :ای اهل کتاب ، پیغمبر ما (محمد) به سوی شما آمده است و به دنبال انقطاع مدت زمانی که میان پیغمبران بوده است (حقایق را دیگر باره) بیان می کند تا اینکه (در روز رستاخیز) نگوئید:مژده دهنده و بیم دهنده ای از پیغمبران به سوی ما نیامده است ( تا فرمان خدا را به ما برساند) هم اینک پیغمبر مژده دهند و بیم دهنده ای به سوی شما آمده است و خداوند بر همه چیز تواناست .
3- پرهیز از غلو
از دیدگاه قرآن غلو یکی از ریشه های شرک در میان اهل کتاب و بویژه مسیحیان است ، لذا در آیات متعددی از قرآن مشاهده می کنیم که اهل کتاب از افراط و تفریط درعقیده بر حذر داشته شده اند ،{ ای اهل کتاب ، در دین خود غلو نکنید ودرباره خدا جز حق مگوئید بی گمان عیسی مسیح،پسر مریم،فرستاده خداست واو واژه خدا(یعنی پدیده فرمان: کن ) است که خدا آن را به مریم رساند و او دارای روحی است که از سوی خدا ( به کالبدش دمیده شده است) پس به خدا و پیغمبرانش ایمان بیاورید و مگوئید که (خدا) سه تاست (از این سخن پوچ ) دست بردارید که به سود شماست ، خدا یکی بیش نیست که الله است وحاشا که فرزندی داشته باشد .}
منابع:
- 1. مصطفي حسيني طباطبايي،دعوت مسيسحيان به توحيد،ص7.
- سوره آل عمران ، آیه 64 .
- سوره مائده ، آیه 72 ؛ 73 .
- سوره مائده ، آیه 19.
5.سوره نساء ،آیه 171 ؛ مائده ، آیه 77 .
رسول رسولی کیا کارشناس ارشد قرآن و سیره
