در باره محرم !

در باره محرم !
ماه محرم یکی از ماه های بزرگ و مبارک، و اولین ماه سال هجری می باشد و یکی از ماه های مشهور نزد خداوند می باشد که خداوند در مورد آن می فرمایند: شماره ماه های قمری در حکم و تقدیر الهی در لوح محفوظ و در کتاب آفرینش از آن روزهایی که آسمان و زمین را آفریده است دوازده ماه است که چهار ماه آن حرام است و این آیین راستین و تغییر ناپذیر است پس در آنها بر خویشتن ظلم نکنید.( توبه/36)
ابو بکر (رضی)از پیامبر خدا (ص) روایت می کند که آن حضرت می فرمایند: همانا زمان و روزی که خداوند آسمان ها و زمین راخلق کرد، سال را به دوازده ماه تقسیم کرد که چهار تای آنان را حرام نامیدند که سه تای آن پشت سر هم آمده اند ذوالقعده، ذی الحجه و محرم و دیگر ماه رجب است که مابین رمضان و شعبان می باشد . اخرجه البخاری فی صحیحه (4662)، و مسلم1679.
خداوند می فرمایند(فلاتظلموا فیهن انفسکم) در این ماه ها ستم نکنید . مقصود خداوند ، آن چهار ماه می باشد ، و انسان ها از ظلم کردن در آن ها نهی شده اند ؛ زیرا در آنها عید قرار دارد و در تمام وقت و زمان آن از این کار نهی شده اند. (الجامع الا حکام القرآن4/473)
وجه تسمیه محرم نسبت به ماه های دیگر که خداوند ذکر نموده اند در نزد خداوند در چیست؟!
سیوطی در شرح سنن نسایی (1613) می گوید:
حافظ ابوالفضل عراقی در شرح ترمذی می گوید: احتمالا اینگونه می باشد که محرم یکی از ماه های حرام می باشد که قتل در آن حرام می باشد، و اولین ماه سال می باشد و سال با آن تازه می شود و بطور معین مشخص شده است و نام بردن از ماه دیگری غیر از محرم با این نام نه اینکه درست نیست ؛ بلکه اضافه کردن ماهی به ماههای که از سوی خدا تعیین شده است صحیح نمی باشد ،  از رسول خدا نقل شده است مگر ماه محرم که ماه خداست.

فضیلت روزه و نماز سنت در ماه محرم:
از ابو هریره (رض) نقل شده است که رسول خدا (ص) می فرمایند بهترین روزه بعد از ماه رمضان ماه خدا محرم است و بهترین نماز بعد از نماز های فرض نماز شب می باشد. اخرجه مسلم فی صحیحه 1163 .پس بهترین روزه بعد از ماه رمضان ماه محرم است.

درست است که محرم از بهترین ماهها برای روزه است  ؛ ولی تاکید پیامبر خدا بر  روزه در ماه شعبان کمتر از محرم نیست و این خود دو جواب دارد :
اولا: ایشان براین آگاهی دارند که فضیلت روزه عاشورا در آخر زندگی آن حضرت می باشد.
دوما:شاید آن را گفته اند برای زمانی که توانایی سفر نباشد یا مریض و یا چیزی غیر از اینها باشد.(عون المعبود 4229

ثواب و خیر روزه در روز عاشورا:

 روز عاشورا روزی است که خداوند موسی را از غرق شدن نجات داده اه ند ؛ همانطور که در حدیث ابن عباس (رضی)آمده است . زمانی که پیامبر (ص) به مدینه هجرت کردند روزی که ایشان وارد مدینه شدند یهودیان مدینه روزه بودند ایشان علت را از آنان پرسیدند ، در جواب گفتند :روزی است که موسی توسط خداوند از غرق شدن نجات یافت و قوم فرعون نیز در آن روز غرق شدند ؛ پس حضرت موسی به شکرانه این پیروزی روزه گرفتند ؛ پس پیامبر (ص) فرمودند چون موسی این روز را روزه گرفته اند مانیز آن را روزه می گیریم و شما را هم به روزه گرفتن در این روز شفارش می کنم.
امام نووی در المجموع (6/433-434)می گویند:
عاشورا و تاسوعا دو اسم هستند که به دنبال هم می آیند، و در کتاب لغت نیز به این روند مشهور می باشند.

از ابی عمر و شیبانی حکایت شده است می گویند:صحابه گفته اند که عاشورا روز دهم ماه محرم می باشد، و تاسوعا روز نهم همان ماه، که در مذهب ما آمده است.

و جمهور علما بر این اتفاق نظر دارند.
……..

در صحیح مسلم از ابن عباس روایت شده است :
که رسول خدا روز عاشورا روزه می گرفتند با توجه به اینکه می دانستند که یهود و نصاری در آن روز روزه می گرفتن؛ پس آن حضرت فرمودند ما در سال آینده روز نهم را هم روزه می گیریم  و درست این است که پیامبر در روز نهم هم روزه می گرفتند ولی روز اصلی و معین در جهان روز عاشورا می باشد.،صحابه و دیگر بزرگان بر مستحب بودن روزه در عاشورا و تاسوعا اتفاق نظر دارند.( المعنی مع الشرح الکبیر 3/57- 58)
از ابن عباس روایت شده است که گوید: ندیدم که رسول خدا روزه بگیرند مگر با رغبت برای کسب ثواب آن روز مخصوصا روزهایی که نسبت به روزهای دیگر برتری دارند، روزه روز عاشورا و در ماهها روزه ماه رمضان می باشد . اخرجه البخاری فی صحیحه 2006.
و از ابی قتاده : روز عاشورا را روزه می گیریم برای اینکه خداوند کناهان یک سال مارا مورد بخشش قراردهد.اخرجه مسلم فی صحیحه(1162)
و آنچه در حدیث آمده است بیانگر این است، که در مورد آن حدیث عثمان (رض) می گوید: ازرسول خدا (ص) شنیدم که فرمودند:امر کردند به مسلمانان که با حضور( قلب )نماز بخوانندهمان طور که به صورت مکتوب آمده است و وضوء و خشوع و رکوع خود را به درستی انجام دهیدوگرنه بر شما کفاره است. (إلا کانت له کفارة لما قبلها من الذنوب ما لم یوت کبیرة. و ذلا الدهر کله)رواه المسلم
ابی هریره نقل می کند که رسول خدا (ص) می فرمایند :نماز پنج فرض است و نماز جمعه تا نمازجمعه دیگر کفاره بخشش گناهان مابین آنهاست ؛ به شرطی که گناه کبیره نباشند.
در باره این احادیث دو رای و نظر وجود دارد:
اولا:گناهان صغیره بخشوده می شود به شرطی که همراه آنان گناه کبیره ای صورت نگرفته باشد.پس قطعا اگر گناه کبیره ای صورت گرفته باشد هیچ کدام بخشوده نخواهد شد نه گناه کبیره و نه کناه صغیره.
دوما:همانا گناهان صغیره بخشوده خواهد شد.و تقدیرا : تمام گناهان بخشوده خواهند شد مگر گناهان کبیره.
قاضی عیاض (رح) می گویند:موضوع مورد بحث در احادیث – ازبخشش گناهان صغیره بدون گناهان کبیره- در مذهب اهل سنت، و از گناهان کبیره باید توبه کرد و یا خدا به او رحم کند و مورد رحمت خداوند قرار گیرد.
پس همانا می پرسد: با توجه به این حدیث که در سخنان آمده است و در صحیحین و جاهای دیگر در تاویل معنی آن ، اگر وضو اشتباه گرفته شود نماز هم صحیح نیست؟و همچنین جمعه ها و روزه ماه رمضان هم گناه و صحیح نمی باشد؟ وهمانطور که گفته می شود روزه روز عرفه گناهان دو سال را پاک و روزه روز عاشورا کفاره یک سال ،و تضمین آن ضمانت ملائکه می باشد و گناهان بخشیده خواهد شدو هیچ گناهی باقی نمی ماند که قبل از او برود.
جوابی که علما در جواب داداند:همانا کسی که گناهی از گناهان صغیره را در او نمی یابیم، و مرتکب گناه صغیره و کبیره نشده است پس برای او حسنات نوشته خواهد شدو درجه و مقام ومنزلت او بالا می رود، با صلوات فرستادن برانبیاء وصالحین و کودکان و و روزه ها و وضوها و هرآنچه در عبادات ایشان می باشد.

مستحب بودن روزه روز دهم و نهم:

 پیامبراکرم (ص) در اصل روز دهم روزه می گرفتند  و نیت کردند و روز نهم را هم در سال آینده روزه بگیرند .

از عبدالله بن عباس (رض) روایت شده است که پیامبر اکرم (ص) می فرمایتد: من بر منوال قبل باقی می مانم  ، یعنی روز عاشورا روزه می گیرم)وروز نهم را هم روزه می گیرم (1134) اخرجه مسلم فی صحیحه .

 امام نووی در المجموع (6/433/434) می فرمایند: علماء دین از صحابه و

 در مورد مستحب بودن روزه روز تاسوعا دلایلی را ذکر نموده اند:
*همانا مراد از آن برای مخالفت کردن های یهودیان و جلوگیری از بهاته گیری آنان پس روز تاسوعا را روزه می گرفتند.
این حدیث روایت شده است از ابن عباس و در حدیث دیگر رواه امام احمد حنبل از ابن عبای: که رسول خدا (ص) روز عاشورا را روزه بگیرید و برخلاف یهودیان روز قبل و بعد آن هم روزه بگیرید.
*همانا باید روز عاشورا را روزه بگیریم همانطور که نهی شده ایم از روزه گرفتن در روز جمعه .به نقل از خطایی و دیگران
*احتیاط در روزه گرفتن روز دهم به دلیل کم بودن ماه و نقص در هلال و برای جلوگیری از اشتباه، در عدد می گویند نهم ولی در نفس همان دهم می باشد.
برادرو خواهرم اگر درست تامل کنیم و بیندیشیم از گذشت سریع روزها حیرت زده می شویم زمانیکه خود رابرای استقبال از رمضان آماده می کنیم به نا گاه می بینیم در آخر رمضان هستیم و به سرعت به پایان می رسد. و سپس به استقبال ده روز اول ذی الحجه و روز عرفه می رویم و می خواهیم چه چیز را درک کنیم ، روزه روز عرفه چه روزی است ؟ وآن هم ناگاه به پایان می رسد، و سپس به استقبال ماه محرم و روزه روز عاشورا می رویم اگر خوب بنگریم روزها پی در پی و سریع می گذرند …

پس بشتاب به سوی توبه کردن و صداقت و راستی با خداوند و رفتن به سوی او و نفست را آماده کن برای عبادت و ملزم گرداندن آن به انجام عبادات.

همانا عمر روز های دنیا کوتاه و کم است.
قطعا این را می دانم قلب مومن آرام نمی گیرد و به آرامش و آسودگی خیال نمی رسد تا زمانیکه پا به بهشت نگذارد …و سپس شتایان به سوی بهشت می رود که در آسمانها براو عرضه می شود و آتش هولناک و شعله ور از اودور می شود و به داخل آن وارد نمی شود مگر کسانی بدبخت ترین انسانها…

 حدیث رسول اکرم (ص):
سددواو قاربوا واعلموا ان لن یدخل احدکم عمله الجنه و ان احب الاعمال الی الله ادومها و ان قل (اخرجه البخاری فی صحیحه (4646)ومسلم فی صحیحه (2818)من ابی هریره(رضی)
اللهم ثبتنا علی الایمان و العمل الصالح و اوحینا حیاه طیبه و الحقنا بالصالحین …ربنا تقبل منا انت السمیع العلیم والوالدینا والجمیع المسلمین…
وآخر دعوانا ان الحمد لله رب العالمین
ترجمه : مژگان جواهری