اندیشهشبهات

آیا اسلام می تواند پاسخگوی همه ی نیازهای بشری باشد؟

نیازهای بشری

نویسنده: طارق ابو زیاد خیاط

سوال : آیا شریعت اسلامی قادر است که جوابگوی تمامی نیازهای بشریت در هر زمین وزمانی بوده ودربرگیرنده ی تمام مسائل نو وجزئیاتی باشد که نهایتی ندارند، حال آنکه خود شامل مجموعه ای از نصوص محدود ومحصور است؟

پاسخ : این سوال فکر و اندیشه ی مجموعه ای از مسلمانانی  که از ماهیت و روح و ویژگی های اسلام بی خبر بوده و از چشمه ی زلال آن سیراب نگشته اند را به خود مشغول ساخته و بسیاری از مخالفان ومعاندان اسلام آشکارا علیه آن تبلیغ کرده و بر آن می تازند.
اما دانشمندان و دانش پژوهان اسلامی در گذشته های دور در تحقیقات و تصنیفات و تالیفات خود بدان جواب داده که مجملا تقدیم حضورتان می گردد.

۱- اسلام دینی عام و جهان شمول است نه شریعتی خاص و منطقه ای
بدان معنا که اسلام حکم تمامی جزئیات را به شیوه ی خصوصی از جهت حلال وحرام و مکروه و مباح بیان نکرده بلکه مجموعه ای از اصول وقواعد کلی است که احکام مربوط به تمامی جزئیات از این اصول استخراج شده ، که با توجه به این اصل اسلام گنجایش تمامی قضایای جدید  و نوظهور را در طول زمان های متمادی در اعلی و اقصی نقاط جهان دارد.

۲- اسلام دین پایه گذاری اصول وکلیات است ؛ نه رسیدگی کردن به تمام شذوذ و جزئیات
یعنی شریعت اسلام عموم خطاب هایش در قالب مجموعه ای از عموم و کلیات است که موضوعات پراکنده و مختلف را که دارای سمت و سوی واحدی هستند گردآوری کرده وحکم واحدی را بر آحاد آن اطلاق می نماید و همان گونه که عُلما بیان کرده اند منظور از جوامع الکلم همین است
و فرق بین عموم و کلیات در این است که شمول و فراگیری در عموم از الفاظ گرفته می شود اما در کلیات از معانی ؛ پس کلیات گرچه دارای عموم لفظی نیستند اما عموم معنوی دارند ومی توانند در برگیرنده ی همه جزئیات و آحاد کلی باشد.

۳- اسلام به علت و اوصاف و معانی توجه دارد نه به اسماء و القاب و مبانی
بدین منظور که شریعت اسلام بیشتر احکام و تشریعات خود را به علت ها و اوصافی پیوند داده است تا این که افراد مکلف را به تاثیر آن علل و اوصاف در احکام راهنمایی و آگاه سازد… که در صورت تحقق علل ، احکام تحقق پیدا خواهند کرد و زمانی که علل منتفی شدند احکام هم باقی نمی مانند

و در  واقع ،استدلال برگ زرین جدیدی در استنباط احکام بوده و به وسیله ی آن است که شریعت چتر خود را بر صور و اشکال مختلف و احوال و اوضاع گوناگون گسترانیده و ماندگاری و طراوت و شادابی خود را حفظ کرده است.

۴- اسلام برای جلب منافع و دفع مفاسد آمده و احکام و مقاصد شریعت برای تحقق این امر است.
یعنی اسلام شریعتی است که خواستار  جلب منافع برای بندگان و منع و کم کردن مفاسد از آنان است …

توجه به این اصل یکی از غایات و اهداف شریعت می باشد.
پس هر آنچه را که دین اسلام تشریع کرده برای بندگان قابل استفاده بوده و مصلحتی در آن است و هر آنچه که مردم را از آن برحذر داشته قطعاً مفسده ای دارد.
و از آنجا که اسلام آیینی برای تامین سعادت دنیا و آخرت بندگان است در این راستا هم جوانب دنیوی و اخروی قضیه را در نظر گرفته است؛ اما وقتی تضادی را در بین مصلحت دنیا و آخرت مشاهده کرد بر خلاف مکاتب مادی معاصر مصلحت دین را بر دنیا ترجیح می دهد.
و با این میزان است که احکام بسیاری از وقائع و حوادث و صور و جزئیاتی را که نصی در موردشان وارد نشده است آشکار می شوند.

همه ی آنچه را بیان کردیم بیانگر پایداری شریعت اسلامی بوده که تشنگان را سیراب و مجال استنباط را برای دانشمندان مهیا کرده و وجود رویدادهای تازه و مسائل جدید و پراکنده در زمان ها و مکان های متفاوت ذره ای از وسعت و جهان شمولی آن نمی کاهد ودایره ی بزرگ آن قدرت در بر گرفتگی همه چیز را دارد.
این گزیده ی سخنی بود در این مورد و آن را تقدیم کسانی خواهم نمود که دلی آگاه و قلبی هوشیار دارند.
اگرچه در این موضوع مثال ها فراوان است و ذکر آن قناعت قلبی بیشتری را به خواننده می دهد و در مکتوبات دیگر این موضوعات با ذکر مثال بیان شده اند، اما به خاطر رعایت اختصار در این مجال از ذکر مثال های بیشتر خودداری کردیم.

و الله الموفق 

مترجم: عبدالرحمن رسولیان- بانه

نمایش بیشتر

عبدالرحمان رسولیان

@ استان کردستان- شهرستان بانه @ نویسنده - مترجم @ فعال دینی و امام جمعه

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا