آیا فنا و نابودی به معنای این است که آدمی دیگر زنده نشده و حساب و کتابی در کار نخواهد بود؟
????جواب :
اینکه انسان و سایر موجودات روزی از بین رفته و نابود خواهند شد ، هیچ شک و گمانی در آن نیست .
خداوند بلندمرتبه می فرماید :
((کُلُّ مَنْ عَلَیْهَا فَانٍ ))[الرحمن /۲۶]
همهی چیزها و همهی کسانی که بر روی زمین هستند، دستخوش فنا میگردند.
((وَیَبْقَىٰ وَجْهُ رَبِّکَ ذُو الْجَلَالِ وَالْإِکْرَامِ)) [الرحمن/۲۷]
و تنها ذات پروردگار با عظمت و ارجمند تو میماند و بس.
اما آیا انسان پس از مرگ دوباره زنده خواهد شد و آیا خداوند قادر است او را از نو بیافریند؟
بر اساس آیات بالا دنیا و هر آنچه بر روی آن است روزی نابود خواهد شد ، چون طبیعت و ذات دنیا همین است و دنیا متاع و کالایی زود گذر بیش نیست .
همچنان که خداوند می فرماید :
((إِنَّمَا مَثَلُ الْحَیَاهِ الدُّنْیَا کَمَاءٍ أَنْزَلْنَاهُ مِنَ السَّمَاءِ فَاخْتَلَطَ بِهِ نَبَاتُ الْأَرْضِ مِمَّا یَأْکُلُ النَّاسُ وَالْأَنْعَامُ حَتَّىٰ إِذَا أَخَذَتِ الْأَرْضُ زُخْرُفَهَا وَازَّیَّنَتْ وَظَنَّ أَهْلُهَا أَنَّهُمْ قَادِرُونَ عَلَیْهَا أَتَاهَا أَمْرُنَا لَیْلًا أَوْ نَهَارًا فَجَعَلْنَاهَا حَصِیدًا کَأَنْ لَمْ تَغْنَ بِالْأَمْسِ ۚ کَذَٰلِکَ نُفَصِّلُ الْآیَاتِ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ)) [یونس/ ۲۴]
حال دنیا (از حیث زوال و فنا و از میانرفتن نعمت آن) همانند آبی است که از آسمان میبارانیم و بر اثر آن گیاهان زمین که انسانها و حیوانها از آنها میخورند (و استفاده میکنند، میرویند و) به هم میآمیزند تا بدانجا که زمین (در پرتو آن) کاملاً آرایش و زیبائی میگیرد و آراسته و پیراسته میگردد و اهل زمین یقین پیدا میکنند که بر زمین تسلّط دارند (و حتماً میتوانند از ثمرات و غلّات و محصولات آن بهرهمند شوند. در بحبوحهی این شادی و در گیراگیر این سرسبزی و آراستگی) فرمان ما (مبنی بر درهم کوبیدن و ویران کردن آن) در شب یا روز در میرسد (و با بلاهای گوناگون، از قبیل: سرمای سخت، تگرگ شدید، سیل، طوفان، و غیره، آن را نابود میسازیم) و گیاهانش را از ریشه برآورده و دروده و نابودش میکنیم. انگار دیروز در اینجا نبوده است (و هرگز وجود نداشته است، و انسانهائی در آن سرزمین نزیستهاند). ما (بدین وضوح) آیهها (ی خویش) را برای قومی تشریح و تبیین میکنیم که میاندیشند (و میفهمند).
از طرفی دیگر خداوند قادر است بعد از فنا و نابودی ، همه ی موجودات و از جمله انسانها را زنده گرداند و مورد بازخواست قرار دهد .
همچنان که می فرماید :
((أَیَحْسَبُ الْإِنْسَانُ أَلَّنْ نَجْمَعَ عِظَامَهُ))
آیا انسان میپندارد که ما استخوانهای (پوسیده و پراکندهی) او را گرد نخواهیم آورد!
((بَلَىٰ قَادِرِینَ عَلَىٰ أَنْ نُسَوِّیَ بَنَانَهُ))[قیامه/۳،۴]
آری! (آنها را گرد میآوریم) ما حتّی میتوانیم سر انگشتان او را (که یکی از دقائق اندام بدن است) کاملاً همسان خودش بیافرینیم (و به حال اوّل بازگردانیم).
پس انسان باید یقین داشته باشد که همان خدایی که برای اولین بار او را خلق نموده ، همان خدا نیز می تواند او را دوباره زنده گرداند .
خداوند متعال می فرماید :
((قُلْ یُحْیِیهَا الَّذِی أَنْشَأَهَا أَوَّلَ مَرَّهٍ ۖ وَهُوَ بِکُلِّ خَلْقٍ عَلِیمٌ))[یس/۷۹]
بگو: کسی آنها را زنده میگرداند که آنها را نخستین بار (از نیستی به هستی آورده است و آنها را بدون الگو و مدل) آفریده است، و او بس آگاه از (احوال و اوضاع و چگونگی و ویژگی) همهی آفریدگان است.
درست است دنیا نابود شده و فناپذیر است اما از پس این دنیای فانی دنیایی دیگر نهفته است که باقی و ماندگار بوده و زندگی ابدی در آنجا جریان خواهد داشت و همه ی انسانها روزی بعد از مرگ و فنا زنده خواهند شد و آفریدگار جهانیان بر زنده گردانیدنشان قادر و توانا بوده و مورد بازخواست قرار خواهند گرفت .
((وَالْآخِرَهُ خَیْرٌ وَأَبْقَىٰ))[اعلی/ ۱۷]
در حالی که آخرت (از دنیا) بهتر و پایندهتر است (عاقل چرا باید فانی و گذرا را بر باقی و پایا ترجیح دهد؟).
شک کردن در زندگی بعد از مرگ نوعی حماقت و نادانیست زیرا قطعا انسان بیهوده خلق نشده است.
((أَفَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْنَاکُمْ عَبَثًا وَأَنَّکُمْ إِلَیْنَا لَا تُرْجَعُونَ)) [مومنون/۱۱۵]
آیا گمان بردهاید که ما شما را بیهوده آفریدهایم و ( چنین انگاشتهاید که) به سوی ما (برای حساب و کتاب) برگردانده نمیشوید.
♦️دلیل اخلاقی بر وجود قیامت:
کانت فیلسوف شهیر آلمانی برای اثبات جاودانگی روح، آزادی انسان و معاد و اثبات هستی خدا می گوید:چون عدالت به طور کامل در این جهان اجرا نمی شود دل من گواهی می دهد که جهانی دیگر خواهد بود با داوری دادگر (خدا)…
???? پس چرا عاقل کند کاری که باز آرد پشیمانی
✍️یونس سلیمان زاده