اصولقرآن

آیه و سوره قرآن

علت نام گذاری بخشی از کلام پروردگار به آیه و قسمتی از آیات به سوره و معنی لغوی و اصطلاحی آن دو و رابطه بین معنی لغوی و اصطلاحی آنها .
????واژه سوره در لغت از ریشه سور ، به معنی فراز و منزلت رفیع و بنای بلند و زیباست ، قول شاعر عرب موءید این مطلب می باشد كه می گوید :
الم تر ان الله اعطاك سوره ، تری كل ملك دونها یتذبذب . آیا نمی بینی که خداوند به تو شرف و منزلت عطا فرمود که هر پادشاهی نزد آن متحیر می ماند .
یا مشتق از سورالبلد به معنی دیوار دور شهر می باشد که در زمان گذشته در برگیرنده شهرها بود ، همانگونه که هر سوره ای در بر گیرنده آیاتی از کلام الله می باشد .
ماموستا عبد الله احمدیان در این باره نوشته است : واژه سوره از ریشه سور به معنی فراز و پایگاه رفیع و بنای بلند و زیبا و هم چنین دیوار های در برگیرنده شهر هاست .
و به زبان قرآن ، سوره عبارت است از بخش کم یا بسیاری ، از آیه های هماهنگ قرآن که شارع مقدس ، خود آغاز و انجام آن را معین کرده و جز در یک مورد استثنایی)سوره برائت( بسمله را در آغاز آن بخش قرار داده است . علوم القرآن احمدیان ص ٥٤ .
????لازم بە یاد آوری است که نام گذاری سوره های قرآن توقیفی است و رای و اجتهاد در آن دخالت نداشته است یعنی به دستور شخص پیامبر نام سورە ها تعیین شده است . تفسیر المنار جلد ۱ ص ۳٤ .
????خداوند همان گونە کە مجموع اجزای کلامش را قرآن نامیده است هم چنین یکایک اجزای بزرگ و کوچکش را سوره و آیه نام نهاده است . علوم القرآن احمدیان ص ٤۰ .
معنی مصطلح سوره با یکایک معناهای لغوی مناسبت دارد ؛ زیرا یکایک سوره ها همانگونه که از لحاظ اعجاز ترکیب کلمه ها ،دیوار پولادین و پاره آهنین هستند و مانع نفوذ هر متجاوزی به حریم حقانیت این کلام الهی می باشند ، هم چنین معانی و پیام های آسمانی سوره ها ، فرازهایی از نور و روشنایی وحی الهی هستند که همراه اعجاز ها بر سکنه گنبد کبود آسمان تابیده و به گونه جاودانه همه انسان ها را در همه زمان و مکان ها به رشد و تکامل مادی و معنوی و به سعادت آخرت هدایت می نمایند .
????خداوند کلام جاودانه اش را به شکل یکصد و چهارده بخش کوچک و بزرگ بر پیامبرش وحی کرده و هر بخش را سوره نامیده است ، که کوتاه ترین آن ها سوره کوثر و سه آیه است و طولانی ترین آنها را سوره بقره که دویست و هشتاد و شش آیه است .

آیه در لغت به معانی مختلف به کار رفته است :
۱- علامت و نشانه ، شاعر گفته است : توهمت آیه فعرفتها ، لسته اعوام واذا العام سابع .نشانه هایی در او بود شش ساله به نظر می رسید در حالی كه هفت ساله بود . سوره البقره آیه ۲٤۸ : ان آیه ملكه . یعنی نشانه ملکش .
۲- معجزە ، سورە البقره آیه ۲۱۱ .
۳ – برهان و دلیل ، سورە الروم آیه ۲۲ ٕ
٤ – عبرت ، سوره نحل آیه ٦٥ ٕ
٥ – شگفت , سورە موءمنون آیه ٥۰ ٕ علوم القرآن احمدیان ص ٤۰ .
آیه در اصطلاح قرآن به قسمتی از کلام خدا گفته می شود که از قبل و بعد خود قطع شده و در ضمن سوره ای آمده باشد .
مناسبت معنی اصطلاحی آیه با هر یک از معناهای لغوی روشن است؛ح زیرا آیه قرآن جهتی از کلمات و معجزه و نشانه صدق دعوی و برهان حقانیت رسالت پیامبر و عبرت روزگاران و از هر حیث هم دلاویز و شگفت انگیز است .
به نظر می آید همان گونه که قسمت کوچکی از کلام پروردگار آیه نام گذاری شده و آیه به معنی نشانه است ، این نام گذاری بیانگر آن است کە این کلام خود نشانه قدرت خداوند است ، یا نشانه الهی بودن این کلام است .
نام گذاری چند آیه به سوره ، با توجه به معنی لغوی دو واژه ، در بر گیرنده این پیام است که هر قسمتی از قرآن نشانه منزلت و برتری آن برسخن بشر است که هیچ کلامی بەجز قرآن دارای چنین نشانه ای از منزلت و مقام رفیع نمی باشد و فرق میان هر قطعه از کلام بشر با کلام پروردگار همانند فرق خالق انسان و خالق جهان هستی ، با مخلوقات است ، بنابر این نام گذاری ها هدفدار و آگاهانه بوده است و بیان کننده منزلت کلام پروردگار می باشد .
تشخیص اینکه کلام و کلمات یک سوره از کجا تا کجا یک آیه است تنها کار شارع مقدس است و قیاس و رای را در این باره مجالی نیست .
????کلمه آخر آیه را فاصله و جمع آن را فواصل نامیده اند .
جزایری در کتاب تبیان خود گفته است : بە اتفاق تمام شمارندگان ، تعداد آیه های قرآن شش هزار و دویست و کسری است . علم القرآن احمدیان ص ٤۲ .

عمر قار پور سیمینه ی بوکان

از طريق
عمر قادرپور
منبع
sozimihrab
نمایش بیشتر

عمر قادرپور

آذربایجان غربی - سیمینه - بوکان نویسنده و مترجم دعوتگر دینی

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

همچنین ببینید
بستن
دکمه بازگشت به بالا