ایشان در سال ۱۹۹۶ چشم از جهان فروبست ، غزالی دعوتگری سنتی نبود که چیزهایی را حفظ کرده و سپس آنرا روایت کند و یا نوشته هایی را مطالعه کرده و آنگاه بدون اینکه به اندازه سر انگشتی در آن دخل و تصرف داشته باشد آنرا بازگو نماید !
بلکه بر عکس ، کسیکه کتابهایش را مطالعه کند پی می برد که وی اندیشمندی برجسته و عالمی ربانی و دلسوز بوده که اسلام را بدرستی درک کرده و مجدانه تلاش نموده که اصول و مفاهیم شریعت را از متون کتابها بیرون آورده و آنرا در پیچ و خم زندگی مردم جا بیندازد !
همچنین غزالی ( رح ) بر خواندن آثار دیگران بسیار حریص بوده و نهایت ادب و انصاف را نیز در حق آنها مراعات نموده است ، کتابهای گرانبهایش مملو از استشهاد به آثار ادبا و اندیشمندان و روان شناسان و مورخین و …. می باشد ، حتی در مقدمه یکی از کتابهای مشهور خود بنام ( جدد حیاتک ) نوشته است : تصمیم گیری برای تالیف این کتاب وقتی به ذهنم رسید ، که کتاب ( دع القلق و ابدٲ الحیاه ) اثر دیل کارنگی را خواندم !
از ویژگیهای بارز وی انسانیت بالا ، مهربانی با مردم ، دوری گزینی از افراط و پایبندی جدی نسبت به شریعت اسلام بود !
روزی جوانی از وی سؤال می کند : استاد ؛ حکم تارک الصلاه چیست ؟ ایشان پاسخ می دهد : حکم آن اینست که دستش را گرفته و به مسجد ببری !
آری عقلیت و طرز تفکر غزالی ( رح ) اینگونه بوده است !
چند مورد از سخنان نغز و ناب ایشان که در ذهن بنده نقش بسته است :
۱ ــ گاهی اوقات دینداری ناخالص از بی دینی آشکار زیانبارتر خواهد بود !
۲ ــ من به اعتقاد افراد نا آگاه خوش بین نیستم چون ایمان آنان از جهل سرچشمه می گیرد و نیز تقوای اشخاص ناتوان را دوست ندارم ، زیرا تقوای ایشان بر اثر عجز و ناتوانی آنهاست !
۳ ــ نیمی از مسئولیت انتشار کفر و بی دینی در جهان را افراد متدین بر عهده دارند ، زیرا آنان بواسطه سخنان زشت و اعمال ناپسند خود ، الله متعال را نزد مردم مبغوض جلوه داده اند !
۴ ــ وادار کردن مردم به انجام دادن فضایل اخلاقی ، موجب بوجود آمدن انسانهای فاضل نخواهد شد ، همانطور که ایمان اجباری کسی را مؤمن نمی سازد ، بدرستیکه آزادی اساس ارزش هاست !
۵ ــ اسلام پرونده ای موفقیت آمیز و شکست نا پذیر می باشد ، ولی وکلای آن شکست خورده و ناکارآمدند !
۶ ــ وظیفه دین اینست که اگر افتاده ای را دید بلندش کند ، نه اینکه وی را نابود سازد !
نویسنده : ادهم شرقاوی
مترجم : امید سلیمانی ـــ بانه
