شیخ عاطف عبدالمعز الفیومی
ترجمه : رحمان مام رش
دعوت اسلامی یعنی چه ؟ ماهیت این دعوت چیست؟ و چه حقایق و معانی را در بر می گیرد؟ و چه چیزی از عقاید وشرایع و تصورات در آن نهفته است؟
دعوت اسلامی یعنی دعوت به دین اسلام همان دین حق که از خداوند به ما رسیده است ، دینی که خداوند همه ی پیامبرانش را با آن فرستاد تا هدایتگر جامعه جهانی و رحمتی برای آن باشند که در رأس همه ی آن ها پیامبر اسلام حضرت محمد المصطفی صلی الله علیه وسلم قرار دارد، پیامبری که خداوند ایشان را برای این دعوت و مأ موریت نهایی ، خاتمه دهنده همه ی رسالت ها برگزید ﴿ وَمَا أَرْسَلْنَاکَ إِلَّا کَافَّهً لِلنَّاسِ بَشِیرًا وَنَذِیرًا ﴾ [سبأ: ۲۸]. و ما تو را جز برای اینکه عموم بشر را (به رحمت خدا) بشارت دهی و (از عذابش) بترسانی نفرستادیم، و لیکن اکثر مردم (از این حقیقت) آگاه نیستند.
دعوت اسلامی یعنی نهادینه کردن شریعت این دین و باورها ، دستورات ، مبادی و اخلاقیات آن همچنانکه دعوت اسلامی می خواهد زندگی و حیات بشری را به رنگ الهی و بندگی خداوند که هیچ شریکی درآن نباشد در آورد .
-﴿ قُلْ إِنَّ صَلاَتِی وَنُسُکِی وَمَحْیَایَ وَمَمَاتِی لِلّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ * لاَ شَرِیکَ لَهُ وَبِذَلِکَ أُمِرْتُ وَأَنَاْ أَوَّلُ الْمُسْلِمِینَ ﴾ [الأنعام: ۱۶۲-۱۶۳]. بگو به درستی که نماز و عبادت و زندگی و مرگ من برای پروردگار جهانیان است که او را شریک نیست و به همین (اخلاص کامل) مرا فرمان داده‌اند و من اول کسی هستم که تسلیم امر خدایم.
– ﴿ أَنْ أَقِیمُوا الدِّینَ وَلَا تَتَفَرَّقُوا فِیهِ کَبُرَ عَلَى الْمُشْرِکِینَ مَا تَدْعُوهُمْ إِلَیْهِ اللَّهُ یَجْتَبِی إِلَیْهِ مَن یَشَاءُ وَیَهْدِی إِلَیْهِ مَن یُنِیبُ… ﴾ [الشورى: ۱۳]. که دین را برپا دارید و در آن تفرقه اندازى مکنید بر مشرکان آنچه که ایشان را به سوى آن فرا مى خوانى گران مى آید خدا هر که را بخواهد به سوى خود برمى گزیند و هر که را که از در توبه درآید به سوى خود راه مى نماید
رنگی که بر بندگی بشریت برای خدای تک وتنها وایمان او به کتاب ها و پیامبرانش بنا شده باشد ، بندگی که تنها خالق معبود را یارای آفرینش و دستور بداند، استوار باشد.
-﴿ أَلاَ لَهُ الْخَلْقُ وَالأَمْرُ تَبَارَکَ اللّهُ رَبُّ الْعَالَمِینَ﴾ [الأعراف:۵۴] آگاه باش که [عالم] خلق و امر از آن اوست فرخنده خدایى است پروردگار جهانیان بندگی که تنها بر اصول اعتقاد وتوحید ، حق وایمان استوار باشد و لا غیر .
هیچ باور وعقیده ای نیست که در دل ها جای گیرد به جز ایمان به خدا و پیامبرانش و ایمان به کتاب ها ودستوراتش وایمان به زنده شدن بعد از مرگ وایمان به دنیای رسیدن به پاداش های حق ، همچنان که هیچ شریعتی نیست که زندگی بشریت و مصیر آن را راهبری کند واخلاق آن را پاک گرداند و جامعه اش را اصلاح نماید وهمچنین سیاست ، اقتصاد ،جنگ و صلحش را پایه ریزی نماید به جز شریعت این دین پاک ؛ زیرا اسلام آن دین خاتمی است که از جانب خدا به ما رسیده و غیر از آن دین تحریف نشده ای وجود ندارد که مورد پذیرش خدا باشد. خدا می فرماید: ﴿ إِنَّ الدِّینَ عِندَ اللّهِ الإِسْلاَمُ.. ﴾ [آل عمران: ۱۹]. دین راستین نزد خداوند تنها اسلام است.
-﴿ وَمَن یَبْتَغِ غَیْرَ الإِسْلاَمِ دِینًا فَلَن یُقْبَلَ مِنْهُ وَهُوَ فِی الآخِرَهِ مِنَ الْخَاسِرِینَ ﴾ [آل عمران: ۸۵] و هر که جز اسلام دینى [دیگر] جوید هرگز از وى پذیرفته نشود و وى در آخرت از زیانکاران است
تنها دین اسلام است که در روز قیامت از انسان ها پذیرفته می شود ﴿ وَرَضِیتُ لَکُمُ الإِسْلاَمَ دِینًا.. ﴾ دین اسلام را برای شما برگزیده ام [المائده: ۳]
-﴿ یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنْتُمْ مُسْلِمُونَ ﴾ [آل عمران: ۱۰۲] اى کسانى که ایمان آورده اید از خدا آن گونه که حق پرواکردن از اوست پروا کنید و زینهار جز مسلمان نمیرید و چون اسلام تنها دینی است که خداوند سعادت و هدایت دنیا وآخرت را درآن قرار داده است:
-﴿ قَالَ اهْبِطَا مِنْهَا جَمِیعًا بَعْضُکُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ فَإِمَّا یَأْتِیَنَّکُم مِّنِّی هُدًى فَمَنِ اتَّبَعَ هُدَایَ فَلَا یَضِلُّ وَلَا یَشْقَى… ﴾ [طه: ۱۲۳] فرمود همگى از آن [مقام] فرود آیید در حالى که بعضى از شما دشمن بعضى دیگر است پس اگر براى شما از جانب من رهنمودى رسد هر کس از هدایتم پیروى کند نه گمراه مى شود و نه تیره بخت
وچون دین اسلام دین حقی است که در بر گیرنده همه مظاهر زندگی بشریت ، با معیارهای الهی ،با شمولیت کامل ومناسب برای همه ی زمانها ومکانها است : ﴿ لَقَدْ أَنزَلْنَا إِلَیْکُمْ کِتَابًا فِیهِ ذِکْرُکُمْ أَفَلَا تَعْقِلُونَ ﴾ [الأنبیاء: ۱۰] در حقیقت ما کتابى به سوى شما نازل کردیم که یاد شما در آن است آیا نمى اندیشید
دعوت اسلامی دعوتی است برای خود اسلام ، دعوتی است برای نجات بشریت از هلاک ، نابودی ، گمراهی وسرگردانی در تاریکی ها .دعوتی است برای تجات از سیر وسلوک در قافله شیطانی وپیروانش .
دعوتی است برای تثبیت فرمانروایی خدا در زمین ودنیای مردم
-﴿ وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا مُوسَى بِآیَاتِنَا أَنْ أَخْرِجْ قَوْمَکَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَذَکِّرْهُمْ بِأَیَّامِ اللَّهِ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَاتٍ لِکُلِّ صَبَّارٍ شَکُورٍ ﴾ [إبراهیم:۵] و در حقیقت موسى را با آیات خود فرستادیم [و به او فرمودیم] که قوم خود را از تاریکیها به سوى روشنایى بیرون آور و روزهاى خدا را به آنان یادآورى کن که قطعا در این [یادآورى] براى هر شکیباى سپاسگزارى عبرتهاستدعوت اسلامی دعوتی است برای مدیریت وراهبری جامعه بشری به وسیله دین جاودانه خدا تا روز آخرت .دعوتی است برای انحصار عبادت وقانون گزاری در ذات پاک الله و لاغیر:
– ﴿ هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَى الدِّینِ کُلِّهِ وَلَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُونَ ﴾[الصف:۹] اوست کسى که فرستاده خود را با هدایت و آیین درست روانه کرد تا آن را بر هر چه دین است فائق گرداند هر چند مشرکان را ناخوش آید
دعوت اسلامی دعوتی است برای ساختن نفس وانسان صالح جهت جانشینی خداوند در زمین و دعوتی است برای رهایی بشریت از بردگی بندگی و ذلت برای غیر خالق وآفریننده اش ، رهایی بشریت ازتسلط شیطان با همه حیله ها یش بر او ، رهایی بشریت از ترس و خوف طاغوت وستمگرانی که قادر به نفع وضرر خودشان نیستند ورهایی بشریت از تقدیس شخص وثروت و دوندگی به دنبال پدیده های اندک دنیایی وهمچنین رهایی بشریت از خوف وطمع به آفریننده اش ، که آیات خدا در این رابطه فراوان است .
خدای سبحان وبلند مرتبه می فرماید: ﴿ وَیَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللهِ مَا لاَ یَضُرُّهُمْ وَلاَ یَنفَعُهُمْ وَیَقُولُونَ هَؤُلاَءِ شُفَعَاؤُنَا عِنْدَ اللهِ قُلْ أَتُنَبِّئُونَ اللهَ بِمَا لاَ یَعْلَمُ فِی السَّمَاوَاتِ وَلاَ فِی الأَرْضِ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى عَمَّا یُشْرِکُونَ ﴾ [یونس: ۱۸]. و به جاى خدا چیزهایى را مى پرستند که نه به آنان زیان مى رساند و نه به آنان سود مى دهد و مى گویند اینها نزد خدا شفاعتگران ما هستند بگو آیا خدا را به چیزى که در آسمانها و در زمین نمى داند آگاه مى گردانید او پاک و برتر است از آنچه [با وى] شریک مى سازند
– ﴿ قُلْ یَا أَهْلَ الْکِتَابِ تَعَالَوْا إِلَى کَلِمَهٍ سَوَاءٍ بَیْنَنَا وَبَیْنَکُمْ أَلاَّ نَعْبُدَ إِلاَّ اللهَ وَلاَ نُشْرِکَ بِهِ شَیْئًا وَلاَ یَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضًا أَرْبَابًا مِّن دُونِ اللهِ فَإِن تَوَلَّوْا فَقُولُوا اشْهَدُوا بِأَنَّا مُسْلِمُونَ ﴾ [آل عمران: ۶۴ بگو اى اهل کتاب بیایید بر سر سخنى که میان ما و شما یکسان است بایستیم که جز خدا را نپرستیم و چیزى را شریک او نگردانیم و بعضى از ما بعضى دیگر را به جاى خدا به خدایى نگیرد پس اگر [از این پیشنهاد] اعراض کردند بگویید شاهد باشید که ما مسلمانیم [نه شما]
– ﴿ إِنِ الْحُکْمُ إِلاَّ للهِ أَمَرَ أَلاَّ تَعْبُدُوا إِلاَّ إِیَّاهُ ذَلِکَ الدِّینُ الْقَیِّمُ وَلَکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لاَ یَعْلَمُونَ ﴾ [یوسف: ۴۰]. فرمان جز براى خدا نیست دستور داده که جز او را نپرستید این است دین درست ولى بیشتر مردم نمى دانند – ﴿ مَا الْمَسِیحُ ابْنُ مَرْیَمَ إِلاَّ رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِهِ الرُّسُلُ وَأُمُّهُ صِدِّیقَهٌ کَانَا یَأْکُلاَنِ الطَّعَامَ انْظُرْ کَیْفَ نُبَیِّنُ لَهُمُ الآَیَاتِ ثُمَّ انْظُرْ أَنَّى یُؤْفَکُونَ * قُلْ أَتَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللهِ مَا لاَ یَمْلِکُ لَکُمْ ضَرًّا وَلاَ نَفْعًا وَاللهُ هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ ﴾ [المائده: ۷۵، ۷۶]. مسیح پسر مریم جز پیامبرى نبود که پیش از او [نیز] پیامبرانى آمده بودند و مادرش زنى بسیار راستگو بود هر دو غذا مى خوردند بنگر چگونه آیات [خود] را براى آنان توضیح مى دهیم سپس ببین چگونه [از حقیقت] دور مى افتند . بگو آیا غیر از خدا چیزى را که اختیار زیان و سود شما را ندارد مى پرستید و حال آنکه خداوند شنواى داناست
-﴿ وَیَوْمَ یَحْشُرُهُمْ جَمِیعًا ثُمَّ یَقُولُ لِلْمَلاَئِکَهِ أَهَؤُلاَءِ إِیَّاکُمْ کَانُوا یَعْبُدُونَ * قَالُوا سُبْحَانَکَ أَنتَ وَلِیُّنَا مِن دُونِهِمْ بَلْ کَانُوا یَعْبُدُونَ الْجِنَّ أَکْثَرُهُم بِهِم مُّؤْمِنُونَ * فَالْیَوْمَ لاَ یَمْلِکُ بَعْضُکُمْ لِبَعْضٍ نَّفْعًا وَلاَ ضَرًّا وَنَقُولُ لِلَّذِینَ ظَلَمُوا ذُوقُوا عَذَابَ النَّارِ الَّتِی کُنْتُم بِهَا تُکَذِّبُونَ ﴾ [سبأ: ۴۰-۴۲]. و [یاد کن] روزى را که همه آنان را محشور مى کند آنگاه به فرشتگان مى فرماید آیا اینها بودند که شما را مى پرستیدند مى گویند منزهى تو سرپرست ما تویى نه آنها بلکه جنیان را مى پرستیدند بیشترشان به آنها اعتقاد داشتند اکنون براى یکدیگر سود و زیانى ندارید و به کسانى که ستم کرده اند مى گوییم بچشید عذاب آتشى را که آن را دروغ مى شمردید .دعوت اسلامی دعوتی است در جهت رهایی نفس از خوف وهراس های زندگی .
– ﴿ وَمَا کَانَ لِنَفْسٍ أَنْ تَمُوتَ إِلاَّ بِإِذْنِ اللهِ کِتَابًا مُّؤَجَّلًا ﴾ [آل عمران: ۱۴۵] و هیچ نفسى جز به فرمان خدا نمیرد [خداوند مرگ را] به عنوان سرنوشتى معین [مقرر کرده است]
– ﴿ وَلِکُلِّ أُمَّهٍ أَجَلٌ فَإِذَا جَاءَ أَجَلُهُمْ لاَ یَسْتَأْخِرُونَ سَاعَهً وَلاَ یَسْتَقْدِمُونَ ﴾ [الأعراف: ۳۴]. وبرای هر گروهی مدت سررسید معینی است ، پس زمانی که مدت ایشان به سررسد، ساعتی پس و پیش نمی شود– ﴿ الَّذِینَ یُبَلِّغُونَ رِسَالاَتِ اللهِ وَیَخْشَوْنَهُ وَلاَ یَخْشَوْنَ أَحَدًا إِلاَّ اللهَ وَکَفَى بِاللهِ حَسِیبًا ﴾ [الأحزاب: ۳۹]. همان کسانى که پیامهاى خدا را ابلاغ مى کنند و از او مى ترسند و از هیچ کس جز خدا بیم ندارند و خدا براى حسابرسى کفایت مى کند– ﴿ وَمَا تَدْرِی نَفْسٌ مَّاذَا تَکْسِبُ غَدًا وَمَا تَدْرِی نَفْسٌ بِأَیِّ أَرْضٍ تَمُوتُ إِنَّ اللهَ عَلِیمٌ خَبِیر ﴾ [لقمان: ۳۴]. هیچ کس نمی‌داند که فردا (از سود و زیان) چه خواهد کرد و هیچ کس نمی‌داند که به کدام سرزمین مرگش فرا می‌رسد (و به خاک می‌رود)، که تنها خدا دانا و آگاه است.
دعوت اسلامی دعوتی است که نفس را از ترس بر نیل به رزق وروزی برحذر می دارد
– ﴿ وَمَا بِکُم مِّن نِّعْمَهٍ فَمِنَ اللهِ ﴾ [النحل: ۵۳] آنچه از نعمتها دارید، همه از سوى خداست!
– ﴿ یَا أَیُّهَا النَّاسُ اذْکُرُوا نِعْمَتَ اللهِ عَلَیْکُمْ هَلْ مِنْ خَالِقٍ غَیْرُ اللهِ یَرْزُقُکُمْ مِّنَ السَّمَاءِ وَالأَرْضِ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ فَأَنَّى تُؤْفَکُونَ ﴾ [فاطر: ۳]. ای مردم ، نعمت های خدا را بر خودتان یاد آورید ، آیا غیر از خدای یکتا آفریننده ای هست که شما را از آسمان و زمین روزی دهد؟ معبودی جز او نیست ، پس چگونه و به کجا ( از حق ) برگردانده می شوید؟!
