اصول

«شب قدر» در آینه ی قرآن و حدیث

 

فضل و بزرگی آن و پیدا کردن نشانه هایش

ابتدا چند سخن به عنوان یادآوری با شما مسلمانان عزیز و بزرگوار :

همان طور که می دانید شب قدر فضیلت زیادی دارد چون شب نزول قرآن است همان قرآنی که روشنایی وجودمان و راه سربلندی و سرافرازی ماست. تا بحال شده از خودمان بپرسیم تا چه اندازه در برابر پروردگارمان شرمنده و شرمزاریم ؟ همان پروردگاری که نسبت به ما این چنین مهربان و با عطوفت و بخشنده است و پاداش بیشتر از هشتاد و سه سال را برایمان تنها در یک شب قرار داده است؟

واقعا ما شرمنده نیستیم از این همه گناه و عصیانی که می کنیم؟؟

واقعا جای تاسف است برای ما ؛ آخ که چقدر بی وفا و سنگدلیم ما.

چرا وقتی مهمانی برایمان می آید تا نیمه های شب با آن می نشینیم و نمی خوابیم و از خدا غافل غیبت این و آن را می کنیم؟

آخر چرا زمانی که مشغول فیس بوک و چت و مکالمات تلفنی هستیم تا صبح خوابمان نمی آید؟

 چرا برای تماشای سریال های دوبله شده ی ماهواره تا صبح می توانیم بیدار بمانیم؟ بی آنکه چیزی به دست آوریم! بفرما بگو چی بدست آوردی؟ آخر ما را چه شده است؟

در حالی که در شب قدر هزاران فرشته مهمانمان می شوند و ما با غفلت و عدم توجه به حضور این مهمان های عزیز خواب را ترجیح می دهیم و تا صبح به خواب غفلت فرو می رویم!

واقعا جای تاسف است!

پس حالا که میدانی این مهمان عزیز و بزرگ می آید و مهمانت می شود می خواهی فرمانبردار خداوند عز و جل باشی و پیمان بندگی آن را با او تازه کنی؟

می خواهی این شب عظیم را با ایمان قلبی برای بدست آوردن پاداش بزرگ از جانب پروردگارت احیا کنی؟

مطمئنم الان می گویی:بله با کمال افتخار…مطمئنم الان می گویی:کدام آدم عاقل و زرنگ و باهوشی منفعت به این بزرگی را نمی خواهد! !

حال که این طور است بشتاب تا در شب قدر پاداش عبادت هزار ماه را کسب کنی.

می خواهی فضل این شب را بدانی؟ می خواهی بفهمی این شب را چگونه می یابی؟

می خواهی نشانه های این شب را بشناسی؟

می خواهی پاداش بیش تر از ۸۳ سال عبادت را در این شب به دست آوری؟

مطمئنم می گویی:بله

پس بفرما تا با هم به خدمت قرآن کریم و فرمایشات زیبا و شیرین پیامبرمان (ص) در مورد شب قدر برویم.

فضل و منزلت شب قدر

خداوند در مورد قدر و منزلت این شب سوره ای نازل کرده است که تا قیام قیامت خوانده می‌شود.

خداوند می فرماید :(إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِی لَیْلَهِ الْقَدْرِ وَ مَا أَدْرَاکَ مَا لَیْلَهُ الْقَدْرِ لَیلَهُ القَدْرِ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ تَنَزَّلُ الْمَلائِکَهُ وَالرُّوحُ فِیهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ کُلِّ أَمْرٍ سَلامٌ هِیَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ) (القدر: ۱ ـ ۵)

یعنی:ما قرآن را در شب با ارزش قدر فرو فرستاده ایم- تو چه میدانی شب قدر چه شبی است و تا چه اندازه بزرگ است؟-شب قدر شبی است که از هزار ماه بهتر است-و در آن شب فرشتگان و جبرئیل با اجازه ی پروردگارشان پیاپی به کره ی زمین و به سوی پرستشگران و عبادت کنندگان شب زنده دار می آیند برای هر چیزی که خداوند سبحان به آن دستور داده باشد -آن شب شب سلامت و رحمت و درود فرشتگان بر مومنان شب زنده دار است تا طلوع صبح.

در آیه ی دیگر نیز فرموده اند:إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِی لَیْلَهٍ مُبَارَکَهٍ ۚ إِنَّا کُنَّا مُنْذِرِینَ ما قرآن را در شب پرخیر و برکتی فرو فرستاده‌ایم. ما همواره بیم‌دهنده (ی کافران و مشرکان و ظالمان، با ارسال پیغمبران به سویشان) بوده‌ایم (و کتابها برایشان فرو فرستاده‌ایم. این قرآن هم آخرین حلقه از این سلسله است). الدخان ۳

و همچنین پیامبر (ص) فرموده اند:[اتاکم شهر رمضان شهر مبارک…وفیه لیله هی خیر من الف شهر من حرم خیرها فقد حرم ]صحیح الجامع الصغیر

یعنی:ماه رمضان که ماهی پر خیر و برکت است آمد…وشبی در آن است که خبر و برکت آن از هزار ماه بهتر است و هر کس از خیر آن محروم شود مانند آن است که از همه چیز محروم شده باشد.

همچنین فرموده اند:(من قام لیله القدر ایمانا و احتسابا غفر له ما تقدم من ذنبه) متفق علیه یعنی:هر کس شب قدر را احیا کند در حالیکه به آن باور دارد و منتظر پاداش خدا باشد خداوند از گناهان گذشته اش می گذرد.

پاکی و منزهی ازآن پروردگار است که در یک شب تمام گناهان را می بخشاید.

این شب را چگونه تشخیص دهیم؟

از پیامبر (ص) به ما رسیده که این شب (شب ۲۱و۲۳و۲۵و۲۷و۲۹وشب آخر رمضان است.)در سنت زمان دقیق این شب نیامده است؛چون مردم درباره این شب به بحث و مجادله پرداختند به همین دلیل زمان دقیق آن معلوم نشد.

از عباده بن صامت (رض) روایت شده که فرمودند:پیامبر خدا (ص) در شب قدر بیرون رفت و دونفر از مسلمانان را دید که درباره شب قدر مجادله می کردند،فرمودند :

( (إِنّی خَرَجْتُ لأُخْبِرَکُم بِلَیْلَهِ القَدْڕ فَتَلاحَى فُلانٌ وَفُلان فَرُفِعَتْ، وَعَسَى أَنْ یَکُونَ خَیْرَاً لَکُمْ، فَالْتَمِسُوهَا فِی التَّاسِعَهِ وَالسَّابِعَهِ وَالخَامِسَهِ (و به روایتی دیگر: فی السَّبْعِ وَالتّسْعِ وَالخَمْسِ) اخرجه البخاری

یعنی:من آمدم که زمان دقیق شب قدر را به شما بگویم ولی به خاطر اینکه فلان و فلان در حال جدال بودند نتوانستم،امیدوارم این امر برای شما به خیر تمام شود،و دنبال آن بگردید در نهم و هفتم و پنجم وبه روایتی دیگر در( هفت و نه و پنج)

امام شافعی فرموده اند : این موضوع از دید من مانند این است  که پیامبر (ص)در پی سوالاتی که در مورد شب قدر از ایشان می پرسیدند پاسخ می دادند؛از ایشان می پرسیدند  (آیا در فلان شب دنبال قدر بگردیم؟ پیامبر (ص) نیز در پاسخ می فرمودند: به دنبالش بگردید در فلان شب و دلیل و سند برای این حرف هم فرمایش حضرت عایشه (رض) که فرمودند (کَانَ رَسُولُ اللهِ صلى الله علیه وسلم یَجْتَهِدُ فی العَشْڕ الأَوَاخر مَا لا یَجْتَهِدُ فی غَیْرهَا) اخرجه‌ مسلم یعنی:پیامبر (ص) ده شب آخر رمضان را برای عبادت خدا در مسجد می ماندند (اعتکاف ) و می فرمودند در شب های فرد ده شب آخر رمضان دنبال قدر بگردید.

همچنین در فرمایشی دیگر  مادرمان عایشه(رض)فرمودند:(کَانَ رَسُولُ اللهِ صلى الله علیه وسلم یَجْتَهِدُ فی العَشْڕ الأَوَاخر مَا لا یَجْتَهِدُ فی غَیْرهَا) اخرجه‌ مسلم یعنی:پیامبر خدا (ص) در ده روز پایانی رمضان بیش تر برای عبادت خدا تلاش می کرد در حالیکه در روزهای دیگر تا این حد تلاش نمی کرد.

همچنین در روایتی دیگر از حضرت عایشه (رض ) آمده که فرمودند : (“کَانَ النبی إذَا دَخَلَ العَشْرُ شَدَّ مِئْزَرَه ،وأَحْیى لَیْلُهُ، وَأَیْقَظَ أَهْلَهُ) اخرجه‌ البخاری یعنی :اگر ده شب آخر رمضان فرا می رسید پیامبر (ص)از همسرانش فاصله می گرفت و شب زنده داری می کرد و همسرانش را نیز بیدار می کرد.

در فرمایش دیگری که از بن عمر (رض)روایت شده که فرمود:پیامبر خدا (ص)فرمودند (التَمِسُوهَا فی العَّشْڕ الأوَاخر، فإِنْ ضَعُفَ أَحَدُکُم أَوْ عَجَزَ فَلا یغْلبَنَّ عَلَى السَّبْعِ البَوَاقی) یعنی :دنبال قدر بگردید در ده شب آخر و اگر یکی از شما ضعف و کسالتی داشت نگذارد این فرصت از دست برود و در هفته ی آخر رمضان دنبال قدر بگردد.

از این فرمایشات در می یابیم شب های فرد از ده شب آخر رمضان یعنی  (شب ۲۱و۲۳و۲۵و۲۷و۲۹)و اگر ضعیف بود و توانایی نداشت شب های فرد از هفته آخر رمضان به دنبال قدر بگردد یعنی  (شب۲۵و۲۷و۲۹)والله اعلم

نشانه های این شب چگونه اند؟

پیامبر خدا(ص) برایمان وصف کرده اند که ابوهریره(رض) روایت می کند :پیش پیامبر(ص) از شب قدر حرف می زدیم پیامبر(ص)فرمودند (أَیُّکُم یَذْکُرُ حِیْنَ طَلَعَ الْقَمَرُ، وَهُوَ مِثْلُ شِقّ جَفْنَهٍ) اخرجه‌ مسلم

کدام یک از شما به یاد دارد زمانیکه ماه پدیدار شد به اندازه ی نصف یک کاسه بود؟

القاضی عیاض می فرماید این حدیث اشاره به پایان ماه دارد که به این شکل پدیدار می شود چون ماه در ابتدای حلول به این شکل نیست و فقط در پایان ماه به این شکل در می آید.

از بن عباس (رض) روایت شده که فرمود :پیامبر(ص) می فرماید:(لَیْلَهُ الْقَدْڕ سَمْحَهٌ، طَلِقَهٌ، لا حَارَّه، وَلا بَاڕدَه، تُصْبِحُ الشَّمْسُ صَبِیْحَتَهَا ضَعِیْفَهً حَمْرَاء) اخرجه‌ مسلم یعنی :شب قدر شبی است بی صدا و صاف،نه گرم است نه سرد که طلوع صبحش ضعیف و قرمز می شود.

همچنین از ابی بن کعب روایت است که فرمود:پیامبر(ص)فرموده‌اند (صَبِیحَهُ لَیْلَهِ القَدْڕ تَطْلُعُ الشَّمسُ لا شُعَاعَ لَهَا، کَأَنَّهَا طَسْتٌ حَتَى تَرْتَفِعَ) اخرجه‌ مسلم یعنی:صبح آن شب خورشید طلوع می کند در حالیکه هیچ شعاعی ندارد و شبیه یک تشت بزرگ است و تا غروب می کند به همین شکل در آسمان می ماند.

پس مسلمانان عزیز حال که فهمیدیم این شب تا چه اندازه بزرگ و پر فضیلت است بیایید با خلوص نیت برای پروردگارمان این شب پر خیر و برکت را با ذکر و یاد الله احیا کنیم.

وای برما!!غیر از پروردگار بزرگ چه کسی به کمک و فریادمان می رسد؟؟!!

ای کسی که صاحب فرزند نمی شوی و به شیخ و ساحر و دعانویس پناه می بری! ای کسی که مریضی و خاک و پارچه های روی قبور را به بدنت می مالی! ای کسی که فقیر و تنگدست هستی و رزق و روزیت را از قبرها می خواهی! ای کسی که پریشانی و راه راست را گم کرده ای! بیا برگرد به سمت خداوندی که پروردگار تمام جهانیان و مالک و صاحب زمین و آسمان با تمام متعلقاتشان هست.

همه چیزها و کسانی که تو نیازت را از آن ها می خواهی مخلوق او هستند و در مقابل خداوند پاک و مهربان هیچ قدرت و اراده ای ندارند.

در شب قدر ازش درخواست کن که تمام مشکلاتت حل شوند و تنها از پروردگار انتظار خیر و رحمت و مغفرت داشته باش پاکی و منزهی تنها از آن پروردگار است.

اصحاب پیامبر(ص)را جلوی چشمانت بیار که به آن ها مژده بهشت داده شده بود گریه می کردند و با گریه شب قدر را احیا می کردند. ما هم هنوز نمی دانیم که عاقبتمان به کجا می رود؛در حالی که ۱۱ماه و بیست شب را برای خودمان می خوریم و می خوابیم و نمی توانیم تنها ۱۰شب را در راه عفو و بخشایش پروردگار که برای قبر و قیامت خودمان است بیدار بمانیم.

برای همین مسلمانان عزیز و محترم خواهران و برادران بزرگوارم فقط و فقط به خاطر خدا آگاهتان می کنم؛به خاطر این که شما را دوست دارم،بیایید قبل از آن که مرگمان فرا برسد تلاش کنیم نیکی هایمان از بدی هایمان سبقت بگیرند.

 تنها با ده شب پرستش و عبادت خالصانه برای پروردگار قبر تاریکت را روشن کن.

بترس از مرگ و قبر تنگ و تاریک را به یاد خودت بیاور… روز سختی که خداوند درباره آن می فرماید : (یَوْمَ لا یَنْفَعُ مَالٌ وَلا بَنُونَ إِلاَّ مَنْ أَتَى اللَّهَ بِقَلْبٍ سَلِیمٍ ) (الشعراء: ۸۸ ـ ۸۹)،یعنی:روزی که نه مال و ثروت سودی به تو می رساند نه فرزندانت-مگر کسی که با قلب پاک و تمیز و پر از ایمان به خدمت پروردگارش رسیده باشد.

پس بیایید خوبی هایمان را جلو بیاندازیم تا در آن روز بنده ی خوب خدا باشیم. خداوند بزرگ از خیر و پاداش این شب مارا بی نصیب نکند ان شاالله قسمت همه ما میشود.تورو خدا در این شب مبارک برادر کوچک و فقیر و ناتوان خود را از دعای خبر بی نصیب نکنید.

وَآخِرُ دَعْوَانا أَنِ الْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ

نویسنده:علی هه ولیری فیرگه

مترجم:نارنج بایزیدی آذر

نمایش بیشتر

نارنج بایزیدی آذر

@ مترجم @ آذزبایجان غربی - مهاباد

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

همچنین ببینید
بستن
دکمه بازگشت به بالا