اندیشه

عوامل گُشایش در رزق و روزی

گُشایش در رزق

وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا إِلَىٰ أُمَمٍ مِنْ قَبْلِکَ فَأَخَذْنَاهُمْ بِالْبَأْسَاءِ وَالضَّرَّاءِ لَعَلَّهُمْ یَتَضَرَّعُونَ ـــــ فَلَوْلَا إِذْ جَاءَهُمْ بَأْسُنَا تَضَرَّعُوا وَلَٰکِنْ قَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَزَیَّنَ لَهُمُ الشَّیْطَانُ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ / الٲنعام آیە ۴۲ ـ ۴۳
(ای پیغمبر! ناراحت مباش که پیغمبران زیادی را) ما به سوی ملّتهائی که پیش از تو بوده‌اند گسیل داشته‌ایم (و هنگامی که علم طغیان برافراشته و سرپیچی ورزیده‌اند) آنان را به سختیها و زیانها گرفتار و به شدائد و بلایا دچار ساخته‌ایم تا بلکه خشوع و خضوع نمایند (و توبه کنند و به سوی خدای خود برگردند).
آنان چرا نباید هنگامی که به عذاب ما گرفتار می‌آیند، خشوع و خضوع کنند (و بیدار شوند و اندرز گیرند و با تضرّع و زاری دست دعا به سوی باری بلند کنند و آمرزش خواهند؟) ولی دلهایشان سخت شده است و (نرود میخ آهنین بر سنگ! و علاوه از قساوت قلب) اهریمن (هم) اعمالی را که انجام می‌دهند برایشان آراسته و پیراسته است.

سید قطب تفسیری بر این دو آیه دارد که می گوید: خداوند آنان را به باسائ و ضرائ (سختی و تنگدستی) گرفتار ساخت تا به خویشتن برگردند و از نافرمانی ها و گردنکشی ها دست بردارند و با دلی صاف از او بخواهند تا بلا و مصیبت ها را از آنها دور کند و درهای بهشت را به سویشان باز کند. البته تا زمانی که آزادانه و بی باکانه دست به هر کاری بزنند، نمی توانند به خدا پناه ببرند و از نافرمانی هایشان برگردند؛ چون هوشیاری و آگاهی به آنها رو نمی کند و بصیرت و بینششان باز نمی شود و دلهایشان نرم نمی گردد و شیطان پشت سرشان گمراهی و نافرمانی ها را بر ایشان مزین می نماید.

– پناه بردن به خداوند متعال و یاری خواستن از او اولین قدم برای رستگاری می باشد و این همان چیزی است که پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) یاران باوفا و همچنین ما را متوجه آن می گرداند. آن هنگام که خانواده اش به فقر و نیازمندی گرفتار می آمدند، به آنها چنین می فرمود: «ای اهل خانواده من، نماز بخوانید، نماز بخوانید.»

از ابی سعید خدری روایت شده که: روزی پیامبر(صلی الله علیه و سلم) وارد مسجد شد و به مردی از انصار رسید که به او ابو امامه می گفتند، پیامبر فرمود: ابو امامه چطور است که در غیر وقت نماز به مسجد آمده ای؟ گفت: مشکلات و بدهکاری هایم مرا به مسجد کشانده است. پیامبر(صلی الله علیه و سلم) به او فرمود: می خواهی چیزی به تو بگویم که با تکرار آن، گرفتاری ها و بدهکاری هایت بر طرف شود؟ گفت: بله یا رسول الله. فرمود: صبح و شام این را تکرار کن: «اللهم انی اعوذ بک من الهم و الحزن و اعوذ بک من العجز و الکسل و اعوذ بک من الجبن و البخل و اعوذبک من غلبه الدین و قهر الرجال»
یعنی: «خدایا پناه می برم به تو از هر اندوه و نگرانی و از هر ناتوانی و تنبلی و پناه می برم به تو از ترس و بخل و پناه می خواهم از تو از غلبه دین بر من (سنگینی بار قرض) و خشم انسان ها.»

ابو امامه می گوید: این توصیه را اجرا کردم و خداوند مشکلات و بدهکاری هایم را رفع کرد.

حاکم روایتی را از ام المومنین عایشه(رضی الله عنها) نقل می کند که فرمود: روزی پدرم (ابوبکر) پیش من آمد و گفت: آیا دعای علمنیه را از پیامبر(صلی الله علیه و سلم) شنیده ای؟ گفتم: این چه دعایی است؟ گفت: دعایی است که حضرت عیسی به یارانش یاد داده است که اگر به اندازه یک کوه از طلا هم بدهکاری داشتید، این دعا را بخوانید، خداوند اسباب رفع آن را فراهم خواهد کرد و آن این است:
«اللهم فارج الهم، کاشف الغم، مجیب دعوه المضطرین، رحمن الدنیا و الآخره و رحیمهما انت ترحمنی. فارحمنی برحمه تغنینی بها عن رحمه من سواک.»
یعنی: «ای خدای گشایش دهنده گرفتاری ها و بر طرف کننده اندوه ها و ای فریاد رس بیچارگان و ای مهربان و مهرورز دنیا و آخرت، تویی که به من رحم می کنی، رحمتی به من بفرما که مرا از غیر تو بی نیاز سازد.»

سپس ابوبکر فرمود: من دینی به عهده داشتم که با خواندن این دعا خداوند آن را برطرف فرمود.
حضرت عایشه می گوید: به اسما بنت عمیس یک دینار و سه درهم بدهکار بودم و هر وقت پیش من می آمد، من خجالت می کشیدم که او را نگاه کنم، چون نمی توانستم طلبش را پرداخت کنم. این دعا را مکرر خواندم، مدتی نگذشت که خداوند رزق و برکتش را بر من ارزانی داشت و من توانستم به لطف خدا بدهکاریم را پرداخت کنم، این برکت الهی به قدری بود که توانستم بر تمام اهل خانواده تقسیم کنم. (البته این رزق نه صدقه بود و نه ارثی بود که به من رسیده باشد.)

ترمذی از حضرت علی روایت می کند که ایشان غلامی داشتند و روزی نزد حضرت علی آمد و گفت من ناتوان گشته ام و مالی ندارم، مرا کمکی بفرما. ایشان فرمودند: می خواهی کلماتی را به تو بیاموزم که پیامبر به ما آموخت، سپس فرمود: اگر به اندازه یک کوه نیز بدهکار باشی، خداوند آن را برایتان ادا می کند:
«اللهم اکفنی بحلالک عن حرامک و اغننی بفضلک عمن سواک»
یعنی: «پروردگارا من را با حلالت بی نیاز از حرامت بگردان و با فضلت مرا از غیر خود بی نیاز بفرما.»

 

تقوا وسیله ای برای کسب رزق و روزی فراوان:

«ولو ان اهل القری آمنوا و اتقوا لفتحنا علیهم برکات من السما و الارض» (اعراف/۹۶)
یعنی: «اگر مردمان این شهرها و آبادی ها ایمان می آوردند و (از کفر و معاصی) پرهیز می کردند، برکات آسمان و زمین را بر روی آنان می گشودیم.»

سید قطب در مورد این آیه می فرماید: «عقیده و ایمان به خداوند و تقوای الهی مساله ای جدا از واقعیت زندگی و تاریخ زندگی انسان ها نیست. حقیقت ایمان به خداوند و تقوا و خشیت در برابر او، سبب زحمت ها و برکات خداوند از آسمان و زمین است و این وعده پروردگار است و چه کسی بهتر از او وفا به عهد می کند؟ و ما که مومن به پروردگار هستیم، با قلبی مملوء از ایمان به این وعده خداوندی باور و‌‌ یقین داریم و آن را تصدیق می کنیم و از علل و اسباب آن نمی پرسیم و از اینکه این وعده ها یقینا به تحقق خواهند رسید، لحظه ای به خود تردید راه نمی دهیم.»

عبدالله بن عمر در تاکید آن، اثر تقوا را چنین بیان می کند: «هرکس تقوای الهی داشته باشد و صله رحم به جای آورد، عمر وی طولانی و مالش افزون می گردد و محبوب میان خانواده اش می شود.

-استغفار، وسیله ای دیگر برای جلب رزق و روزی و از بین برنده‌ی بحران ها و اضطراب هاست.
پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرماید: «هر کس زیاد استغفار کند، خداوند در گرفتاری ها گشایش و در سختی ها راه نجات را به او نشان می دهد و به گونه ای روزیش را می رساند که خود اصلا انتظار آن را نداشته.»

صله رحم نیز چنین برکاتی را به دنبال دارد، پیامبر(صلی الله علیه و سلم) فرمودند: «هرکس می خواهد روزیش فراوان گردد و عمر طولانی و پربرکتی داشته باشد صله ارحام را به جا بیاورد.»

– حج و عمره نسبت به سایر عبادات، به مال و دارایی بیشتری نیاز دارد. برهمین اساس پیامبر می فرماید: «حج و عمره را به پا دارید که این دو فقر و گناه را محو می کنند. آنچنان که گداختن، ناخالصی های آهن و طلا و نقره را می گیرد و حجی که نزد خدا مقبول باشد، پاداشی جز بهشت ندارد.»

منابع: تفسیر نور/صحیح بخاری/ تفسیر فی ضلال/فتح الباری

تهیه : بیان عزیزی – پاوه
ویراستار: سوزی میحراب

نمایش بیشتر

بیان عزیزی-پاوه

استان کرمانشاه - پاوه مترجم - نویسنده

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا