اصول

فتواهایی در باره روزه و رمضان(۲)

مبطلات روزه

ابن حزم می گوید : موارد زیر روزه را باطل نمی کند: 

” حقنه”  /  یعنی تزریق

“سعوط”  /  یعنی بخور

پس قطره چکاندن در گوش ، استعمال سوند ، استنشاق هرچند به حلق برسد،  مضمضه  اگرچه بدون عمد وارد گلو شود ،  سورمه کشیدن در شب یا روز ،  وارد شدن ذرات آرد و حنا و مواد عطری و حنظل یا هر چیز دیگر ، مگسی که بدون اختیار وارد گلو شود، …  . 

*ابن حزم برای ادعای خود استدلال می کند و می گوید :

“خداوند ما را در حال روزه داری از خوردن و آشامیدن و جماع و استفراغ عمدی و ارتکاب گناهان نهی فرموده است، بنابراین به هر آنچه از جلو یا عقب ،  یا گوش و یا چشم و بینی یا هر سوراخ دیگر شکم یا سر وارد بدن شود اصطلاحا خوردن و آشامیدن نمی گویند ؛  و خداوند جز  خوردن و آشامیدن هیچ چیز دیگری را مادام که حلال باشد بر روزه دار ممنوع نساخته است .”

* ابن تیمیه راجع به سرمه کشیدن و تزریق و استعمال سوند و رساندن دارو به دورن انسان از طریق زخم ها و …  می گوید : 

“اظهر  این است که چنین مواردی روزه را باطل نمی کند ؛  زیرا  روزه  از ارکان مهم  دین اسلام  است که همه مردم اعم از خاص و عام با آن آشنایی داشته باشند .  بنابر این اگر چنین مواردی را خدا و پیامبر ( ص)  بر شخص روزه دار حرام می کردند و روزه با آنها باطل می شد ، بر پیامبر خدا لازم می آمد که آنها را بیان دارد و اگر مطرح می نمود صحابه نسبت به آنها آگاهی می یافتند و همانند سایر احکام شریعت آن را به امت ابلاغ می کردند .

وقتی که هیچ اهل علمی در این ارتباط از پیامبر خدا(ص) هیچ گونه حدیثی را  نه صحیح ، نه ضعیف ، نه مسند  و نه مرسل بیان ننموده است ، در می یابیم که آن حضرت در این باره مطلبی مطرح ننموده اند . 

معنای ساده روزه یعنی خود داری از خوردن و آشامیدن و مباشرت با زنان که بر هیچکس پوشیده نیست. نص صریح قرآن نیز فقط در این سه مورد است  و معنی این امور نهی بر هیچ کس پوشیده نیست .

در عهد نبوت ، اعراب بادیه نشین معنی آن را می دانستند و برای فهم و درک معنی خوردن و آشامیدن نیاز به تعریفهای منطقی نداشتند ؛

ونیز حکمت و فلسفه روزه که عبارتند ازاطاعت و بندگی خداوند متعال ترک خواهشهای نفسانی و جلب رضایت او بر کسی پوشیده نیست . 

 

شخص روزه داری که از روی فراموشی بخورد و بنوشد ، باید بقیه روز را امساک کند و روزه اش را به اتمام رساند و شکستن روزه آن روز برای وی جایز نمی باشد . 

مضمضه و استنشاق در وضو  ؛ بنا به فتوای پیشوایان مذاهب : ابو حنیفه و امام مالک  و امام شافعی جزء مستحبات وضواست و بنابر فتوای امام احمد جزئی از شستشوی صورت به حساب می آیند و انسان به این دو عمل امر شده است ؛ بنابر این انجام آن دو  خواه واجب باشند یا مستحب ،  شخص روزه دار و غیر روزه دار نباید آن را ترک نماید .

البته وظیفه شخص مسلمان این است که در ایام روزه داری در مضمضه و استنشاق ، همانند روزهایی که روزه نیست زیاده روی و افراط نکند . 

استعمال داروی تنقیه و شیاف و امثال آنها ، همه اینها امکان دارد که جزئی از آنها وارد شکم بشود اما چون از منافذ و راهی طبیعی وارد شکم نمی شوند ، حکم خوردن و آشامیدن را ندارند  و انسان پس از استعمال این چیزها احساس آرامش و مانند آن را نمی کند با وجود این دانشمندان قدیم و جدید حکم کرده اند که این موارد به دو گروه سخت گیر و آسانی تقسیم شده اند . 

بعضی از دانشمندان حکم کرده ند که این موارد موجب بطلان روزه می باشند .

بعضی دیگر گفته اند : به خاطر اینکه این چیزها از راههای طبیعی و عادی وارد شکم نمی شوند روزه را باطل نمی کنند . 

نهادن مرهم و مانند آن  در مقعد برای کسی که مبتلا به بواسیر و امثال آن است و همچنین استعمال داروی تنقیه برای کسآنی که دچار یبوست شده اند ، روزه را باطل نمی کند . 

?مسواک زدن  در حال روزه و همه وقت ، چه اول و چه آخر روز مستحب است . همانطور که قبل از آغاز و پایان روزه مستحب می باشد .مسواک زدن یک سنت است که پیامبر خدا (ص) بدان سفارش نموده است .

(السواک مطهر للفم مرضاه للرب)پیامبر برای این کار در زمان روزه دار بودن و یا نبودن فرقی قائل نشده اند .

 

* اما راجع به خمیر دندان ، احتیاط در استفاده از آن بهتر است ؛ مبادا چیزی از آن به درون گلو انسان روزه دار فرو رود ، زیرا آنچه به حلق انسان فرو رود  نزد بیشتر علمای اسلامی   مبطل  روزه  است ؛ پس   شایسته است انسان مسلمان از آن پرهیز کند و استفاده از خمیر دندان را به زنان بعد از افطار به تاخیر اندازد ، ولی هرگاه شخص روزه دار هنگام استفاده از خمیر دندان رعایت احتیاط بکند و در عین حال ، بدون اختیار اندکی از آن به حلق فرو رود ، مورد عفو و بخشش خداوند متعال قرار خواهد گرفت .

 

تهیه و تدوین / بیان عزیزی.خرداد۱۳۹۵

بخش نخست فتواهای رمضانی

نمایش بیشتر

بیان عزیزی

استان کرمانشاه - پاوه مترجم - نویسنده

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

همچنین ببینید
بستن
دکمه بازگشت به بالا