اندیشهدعوت اسلامی

ویژگی های «مسلمان رمضانی»

 مسلمان رمضانی، در این ماه با فضیلت اوضاع و احوالی دارد که با عموم مردم تفاوتی کامل  دارد… او می ­داند که رمضان ایستگاهی  لبریز  از معنویات، درس ­ها و توجیهات است که چه بسا در ماه دیگری به دست نمی ­آید  لذا وی احساس مسئولیت فردی و اجتماعی می نماید که او را بر جدیت وادار نماید به امید و شوق به دست آوردن بخشش ها و عطایا در این موسم ایمانیِ سالانه؛ بویژه که در این ماه، جوّ عبادت و بندگی آماده و همت ها علاقمند و مسجدها  آباد و شیاطین در غل و زنجیر هستند و رحمت های خداوند غیر قابل شمارش می باشند.

از اینجاست که مسلمان رمضانیسیمایی بی نظیر و اثری منحصر به فرد دارد.

مسلمان رمضانی در جوّ این ماه با دیدگاهی ویژه و همتی شگفت ­انگیز و رغبتی اصرار کننده زندگی می ­کند و در این اندیشه است که خود را به قافله کسانی برساند که خداوند به آنان نعمت ( هدایت ) داده است ( و مشمول الطاف خود نموده است و بزرگواری خویش را بر آنان تمام کرده است، آن مقرّبانی که او همدمشان خواهد بود ، عبارتند ) از پیامبران و راستروان ( و راستگویانی که پیامبران را تصدیق کردند و بر راه آنان رفتند ) و شهیدان ( یعنی آنان که خود را در راه خدا فدا کردند ) و شایستگان ( یعنی سایر بندگانی که درون و بیرونشان به زیور طاعت و عبادت آراسته شد ) ، و آنان چه اندازه دوستان خوبی هستند ! ‏.

مسلمان رمضانی با اشتیاق کامل با دگرگونی ­های جهان هستی  که در این ماهِ رحمت به وجود می آید متأثر می گردد.

امام بخاری از ابوهریره رضی الله عنه روایت می کند که گفت: رسول خدا صلی الله علیه و سلم فرمود: ««إِذَا دَخَلَ شَهْرُ رَمَضَانَ فُتِّحَتْ أَبْوَابُ السَّمَاءِ وَغُلِّقَتْ أَبْوَابُ جَهَنَّمَ وَسُلْسِلَتْ الشَّیَاطِینُ» یعنی هنگامی که ماه رمضان فرا می ­رسد درهای آسمان باز و درهای جهنّم بسته می ­گردد و شیاطین به زنجیر کشیده می ­شوند.

این شوق و علاقه از درون او سر بر م ی­آورد تا جایی که او را م ی­بینی که قبل از فرا رسیدن ماه رمضان این گونه دعا می­کند: « اللهم بلغنا رمضان» پروردگارا!  ما را به ماه رمضان برسان.

وقتی این ماه بافضیلت فرا می­ رسد با عزم و اراده ­ای بی نظیر از  آن استقبال می­ کند، نمازها، اوقات او را فرا می ­گیرد، پی در پی قرآن را ختم می­ کند و پیوسته لب به اذکار می­ گشاید، به نیازمندان صدقه می­ دهد، از یک عبادت به عبادتی دیگر می ­پردازد، برای کمک به نیازمندان از یک روستا به روستای دیگری می ­رود، بیشتر از همه نفس خویش را بر ترک حسنات و انجام سیئات سرزنش می­ کند.

خداوند امام حسن بصری را مورد رحمت خویش قرار دهد آنجا که می ­گوید: «بنده خدا پیوسته در خیر و خوبی است تا آنگاه که از درون خویش نصیحت ­کننده ه­ای برای خویش داشته باشد و محاسبه ­ی نفس از یکی ازدغدغه ­های او باشد.»

مسلمان رمضانی بر عکس کسی است که فرا رسیدن ماه رمضان بر او سنگینی می ­کند؛ چرا که او را از سیگار، چای و قهوه که پیوسته بر روی میزش مشاهده می ­شد محروم می­ کند یا این­که او را از وعده­ های غذایی و نوشیدنی­ هایی که خود را به آن عادت داده بود، محروم می ­گرداند.

کسی که به دنیا گراییده و به زمین چسبیده است در رمضان به جز سر درد بر اثر شدت گرسنگی و تشنگی و محروم شدن از لذایذ و خوشی ­ها و به هم خوردن طبیعت به خاطر محروم شدن از لذایذ نمی ­بیند.

او در طول روز پیوسته بی حال و سست است و تلاش می ­کند با خوابیدن و تماشای فیلم ها و بازی ­های سرگرم کننده وقت کشی کند!!

امام حسن بصری رحمه الله می­ گوید: «خداوند ماه رمضان را میدان مسابقه برای بندگان خویش قرار داده است که بندگانش در آن با انجام عبادت ها به سوی رضایت پروردگار از یکدیگر سبقت می­ گیرند، مردمی سبقت گرفتند و رستگار شدند و برخی تخلف ورزیدند و زیانمند شدند. شگفتا از بازیگران خندان در روزی که نیکوکاران رستگار می ­شوند و اهل باطل زیانمند می ­گردند.»

مسلمان رمضانی: بیشتر از هر وقت دیگر و هر ماه گذشته، دارای اخلاق حسنه است. شعارش این است که «إنّی صائِمٌ، إنِّی صائِمٌ» من روزه دارم، من روزه ­دارم.  اخلاق حسنه ­اش در معامله ­ها، گفتگوها و حتی جر و بحث­ ها و کشمکش­ های خویش با دیگران نمایان می ­گردد.

اگر روزه ­داری واقعی باشد، با نفس خویش نیز آشتی می­ کند. او دارای روزه­ ای پاک است.  روزه ­داری که  بخاطر به دست آوردن رضایت رب العالمین خشمش را فرو می ­خورد، از مردم در می­ گذرد و در لیست نیکوکاران قرار می ­گیرد، هنگامی که کارهای یاوه و سخنان پوچ  را ببینند یا بشنوند ، بزرگوارانه  از کنار آن عبور می­ کند. سخن دروغ و عمل به آن را رها می­کند. از نصیحت کردن هیچ مسلمانی کوتاهی نمی ­ورزد، همانگونه که از خوردن غذاها روزه است، از ارتکاب حرام ­ها نیز روزه­ دار است و به غفران خداوند و رهایی از آتش دوزخ امیدوار می ­باشد.

مسلمان رمضانی: خوب می­ داند که رمضان ماه پیروزی است ؛ بوی خوش پیروزی مسلمانان در بدر، فتح مکه، عین جالوت و … را  از بزرگوارانی که این پیروزی ­ها را به ارمغان آوردند، استشمام می­ کند.

پیروزی مسلمانان در ماه رمضان بی نظیر بود؛ زیرا مدد و یاری خداوند در این ماه بی نظیر است علاوه بر آن، رمضان ماه صبر واستقامت است که آن هم قرین پیروزی می­ باشد. خداوند می ­فرماید: «بَلَى إِن تَصْبِرُواْ وَتَتَّقُواْ وَیَأْتُوکُم مِّن فَوْرِهِمْ هَـذَا یُمْدِدْکُمْ رَبُّکُم بِخَمْسَهِ آلافٍ مِّنَ الْمَلآئِکَهِ مُسَوِّمِینَ» [آل عمران:۱۲۵]

آری !  ( شما را بسنده است . و علاوه از آن ) اگر بردباری ( در کارزار ) داشته باشید و پرهیزگاری کنید ( از معصیت خدا و مخالفت با پیغمبر ) ، و آنان ( یعنی دشمنان مشرک ) هم اینک بر شما تاخت آرند ، پروردگارتان ( بر تعداد فرشتگان بیفزاید و ) با پنج هزار فرشته‌ی یورشگر و نشانگذار ، شما را یاری کند . 

رمضان ماه اراده ­­ای است که عاملی قوی برای شرکت در جنگ ها و مبارزات است و روزه راه تقوایی است که کلید محبت خداوند و همراهی، دوستی، یاری و تأیید پروردگار است. خداوند می ­فرماید:  «وَمَا جَعَلَهُ اللّهُ إِلاَّ بُشْرَى لَکُمْ وَلِتَطْمَئِنَّ قُلُوبُکُم بِهِ وَمَا النَّصْرُ إِلاَّ مِنْ عِندِ اللّهِ الْعَزِیزِ الْحَکِیمِ» [آل عمران:۱۲۶]

‏ و خداوند آن ( یاری با فرشتگان ) را جز مژده‌ای برای ( پیروزی ) شما نساخت ، و برای آن کرد که دلهای شما بدان آرام گیرد ، و پیروزی جز از جانب خداوند توانای دانا نیست . ‏

لذا می­ بینی که مسلمان رمضانی در این ماه برای به دست آوردن پیروزی تلاش بیشتری می ­کند.

چه پیروزی ­هایی؟

پیروزی بر نفس، هوا و هوس ها و لذایذ و شهوت ها، پیروزی بر تنبلی و کسالت و منفی گری، پیروزی بر یکنواختی حوادث و پیروزی بر خستگی برای انجام کارهای مکرر روزانه و پیروزی­ای که ان شاء الله او را در صف نجات یافتگان از آتش دوزخ در این ماه قرار می ­دهد.

مسلمان رمضانی، مثبت نگر است، اندوهِ جامع ه­اش را به دوش م ی­گیرد و با این گفت ه­ی خداوند زندگی م ی­کند که می­فرماید: «‏یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کُتِبَ عَلَیْکُمُ الصِّیَامُ کَمَا کُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکُمْ لَعَلَّکُمْ تَتَّقُونَ‏» [البقره:۱۸۳]

‏ ای کسانی که ایمان آورده‌اید ! بر شما روزه واجب شده است ، همان گونه که بر کسانی که پیش از شما بوده‌اند واجب بوده است ، تا باشد که پرهیزگار شوید . ‏

محقق ساختن تقوا، با التزام به اوامر و واجبات دینی است. یکی از واجبات دین، دعوت دیگران به دین است که در این دوره و زمان که مردم از جاده ­ی دین دور شده ­اند، و زخم امت بیشتر شده و ضعیفان آن بر اثر فراوانی شکست ها و ناکامی های آن،آه و ناله سر م ی­دهد، اهمیت بیشتری م ی­یابد. پس بر کسانی که احساس مسئولیت م ی­نمایند واجب می­گرداند که در راستای سوق دادن مردم به بندگی پروردگار مردم و جمع کردن  پراکندگی امت و متوجه کردن طالب حق به سوی نشانه ­های راه راست و در هم شکستن شبهه ­های دروغگویان، بیشتر تلاش کنند.

تاریخ گواهی می ­دهد و تجربه حکایت می­ کند روزی که دل مسلمانان سلف با تقوا آباد گردید، خداوند آنان را بعد از اینکه متفرق بودند، متحد گردانید و بعد از اینکه ذلیل بودند، آنان را عزت بخشید، کشورها به دستشان فتح گردید… اینها همه تحقق بخشیدن به چیزی بود که خداوند آن را وعده داده بود آنجا که می ­فرماید: « وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنَا عَلَیْهِمْ بَرَکَاتٍ مِنْ السَّمَاءِ وَالأَرْضِ وَلَکِنْ کَذَّبُوا فَأَخَذْنَاهُمْ بِمَا کَانُوا یَکْسِبُونَ» [الأعراف:۹۶]

‏ اگر مردمان این شهرها و آبادیها ( به خدا و انبیاء ) ایمان می‌آوردند و ( از کفر و معاصی ) پرهیز می‌کردند ،  ( درگاه خیرات و ) برکات آسمان و زمین را بر روی آنان می‌گشودیم ( و از بلایا و آفات به دورشان می‌داشتیم ) ولی آنان به تکذیب ( پیامبران و انکار حقائق ) پرداختند و ما هم ایشان را به کیفر اعمالشان گرفتار و مجازات نمودیم ( و عبرت جهانیانشان کردیم ) . ‏

مسلمان رمضانی، به حجم مبارزاتی از قبیل تهاجم فکری و فرهنگی متوجه است؛ مبارزاتی که ماده را بالاتر از روح می ­داند و آنچه را که قابل دیدن است بر آنچه که معنوی است ترجیح می ­دهد، نقد را بر نسیه، حاضر را بر  غایب، قدرت را بر رحمت و متغیر را بر ثابت ترجیح م ی­دهد

بی گمان این ها مفاهیم و ارزش های کسانی هستند که تنها جلوی پایشان را می ­بینند و رسالت انسان را که حیاتی ابدی در پی دارد درک نمی ­کنند و این وضعیت خطرناکی است که غرایز را به جوش می­ آورد و فضایل را به حاشیه می ­راند و جامعه را به جنگلی تبدیل می ­کند که در آن قوی به ضعیف رحم نمی ­کند.

به این خاطر است که رمضان برای مسلمان نیرویی روحی و تعبدی است که در آن مؤمن از هر فضیلتی برخوردار می­ گردد و از هر گونه رذیله ­ای دور می ­شود، در پنهان و آشکار رضایت خداوند مد نظر اوست، آرزوی او به آرامش رسیدن دل اوست، و مهر ورزیدن به دیگران رسالت اوست.

در ماه رمضان، مسلمان غذای روحش را می ­یابد که بدان دل او زنده می­شود چرا که رمضان ماه دل های نرم و نازک است. مؤمن در ماه رمضان، شب زنده­ دار، راکع، ساجد، فروتن و متواضع است.

او  دعوت­ کننده به هر خیر و نیکی است. هرچه را که در توان داشته باشد در راه خدا می ­بخشد. او به هرچه که طبع و ذوق او بدان تمایل داشته باشد، نصیحت می­ نماید.

مسلمان رمضانی، مرد تراویح، شب قدر، تلاوت قرآن و تضرع و زاری در مقابل پروردگار است. رمضان مدرسه ­ی ایمانی و تربیتی و رفتاری اوست که روزها و شب های آن را غنیمت م ی­داند قبل از این که آن را از دست بدهد و  قبل از آنکه آه و ناله­ ها  شروع گردد و سکرات مرگ بر او فشار آورد.

مسلمان رمضانی، با اقتدار کامل سخاوتمند است، رمضان به نسبت او موسم صدقه دهندگان و ماه بخشش کنندگان است. الگوی او در این خصوص گرامی­ ترین و سخی­ ترینِ  انسان ­ها پیامبر صلی الله علیه و سلم می­ باشد که سخی­ ترین مردم بود، آن حضرت صلی الله علیه و سلم در ماه رمضان هنگامی که جبرئیل با او ملاقات می ­کرد، از هر وقت دیگر سخی ­تر می ­شد. جبرئیل علیه السلام هر شب با آن حضرت دیدار می­ کرد و قرآن را با او مدارسه می­ نمود.

در صحیحین وارد است که پیامبر صلی الله علیه و سلم از باد وزان سخی ­تر بود.

یکی از صالحان می­ گوید: نماز ، صاحب خویش را به نصف راه می ­رساند، روزه او را به جلوی در پادشاه می­ رساند و صدقه دست او را گرفته و بر پادشاه که همان پروردگار است داخل می ­کند.

به این خاطر است که مسلمانان گذشته بر بذل و بخشش بیشتر  به خصوص افطاری دادن به روزه ­داران حریص بودند و بسیاری از آنان دیگران را به افطاری یاری م ی­کردند و چه بسا آنان را بر نفس خویش ترجیح م ی­دادند

ابن عمر روزه می­ گرفت اما جز با حضور چند فقیر و مسکین افطار نمی­ کرد و هر وقت خانواده ­اش از وارد شدن فقرا  بر او جلوگیری می­ کردند آن شب را افطار نمی ­کرد و هر وقت سائلی به جلوی در خانه ­اش م ی­آمد، سهم خویش را به او می­داد و اگر چیزی برایش باقی نمی ­ماند روز بعد را نیز روزه م ی­گرفت بدون این­که غذایی خورده باشد و شَکَر را صدقه می­داد و می­ گفت: از خداوند شنیده­ ام که می­ فرماید: « لَنْ تَنَالُوا الْبِرَّ حَتَّى تُنْفِقُوا مِمَّا تُحِبُّونَ» [آل عمران:۹۲]

به نیکی دست نمی‌یابید ، مگر آن که از آنچه دوست می‌دارید ( در راه خدا ) ببخشید .

و می­ گفت: خداوند می­ داند که من شَکَر را دوست دارم.

یک روز سائلی به نزد امام احمد آمد، امام دو گرده نانی را که برای افطار خویش آماده کرده بود، به او داد و آن روز را بدون افطار  باقی ماند و روز بعد را نیز بدون سحری روزه گرفت.

 

بی گمان این امت، در ایمان، عقیده و تعالیم خود بی نظیر است. موارد زیادی در مهر ورزی و کمک به نیازمندان و نجات دادن افراد اندوهگین به اثبات رسیده است.

عبدالله بن مبارک رحمه الله یک بار به قصد  انجام حج از شهرش بیرون شد، بخشی  راه را رفته بودند که پرنده­ ای که به همراه خویش داشتند، مُرد، عبدالله او را بر خاکروبه در آنجا انداخت و یاران او از جلویش رفتند و او خود عقب ماند. هنگامی که بار دیگر از کنار آن خاکروبه عبور کرد دید زنی از یکی از خانه­ های نزدیک به آن خاکروبه بیرون آمد و آن مرغ مُرده را بر داشت، در زیر دامنش پنهان کرد و با عجله به خانه ­اش برگشت. عبدالله او را دنبال کرد و به در خانه­ ی آن زن رفت و علت این کار را که مرغ مُرداری را برداشته از وی جویا شد؟! آن زن گفت:  من و برادرم در این جا زندگی می ­کنیم و ما به جز لباسی که به تن داریم لباسی نداریم و ما قوتی به جز آنچه که بر این خاکروبه انداخته می ­شود نداریم روزگاری است که ما این ­گونه گوشت مردار می ­خوریم ؛چرا که با این وضیعیت برای ما مباح است. پدرم مال و ثروت داشت، به او ستم کردند و مال او را گرفتند؛ سپس او را کشتند!!

ابن مبارک دستور داد قافله را برگردانند و به وکیل خویش که مالش به همراه او بود گفت: چه مقدار مال به همراه داری؟ گفت: هزار دینار، ابن مبارک گفت:  بیست دینار را از آن برای بازگشت ما به مرو (شهر محل سکونتشان) کافی است و ماباقی را به او بدهید. این از حج امسال ما بهتر است. سپس به شهر خویش برگشت و به حج نرفت.

  د. خالد سعد النجار )

ترجمه: خالد ایوبی نیا

اسلام ویب

نمایش بیشتر

خالد ایوبی نیا

استان آذربایجان غربی - ارومیه مترجم - نویسنده فعال دینی و حافظ قرآن

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا