اصولعقاید

پناه بردن بە خدا یا گریختن از او

پناه بردن بە خدا

گریختن از خدا یا پناە بردن بە خدا؟

برای جواب به دو سوال از سوالات فکری و فلسفی و جوهریِ (از کجا؟ به کجا؟) و همچون انسانی متدین با اطمینان کامل خواهم گفت: ما انسان ها از سوی خدا آمده ایم و به نزد او نیز باز خواهیم گشت: [انالله و انا الیه راجعون] (البقره:۱۵۶)
همه می دانیم که آمدن و نیامدنمان به اختیار و خواست خودمان نبوده است و رفتنمان هم بە اجبار خواهد بود.

اما چیزی که  خیلی مهم است و انسان در آن دخیل می باشد، چگونگی بازگشت به سوی خداست که بدون هیچ محدودیتی خداوند اختیار تام به ما داده و در رفتن به راه راست، هیچ زور و قدرتی به کار نبرده است:

«وَهَدَیْنَاهُ النَّجْدَیْنِ» (البلد:۱۰)
یعنی: «و او را به دو راە رهنمود نکرده‌ایم؟ و راه خیر و شرّ را بدو ننموده‌ایم؟»

«فَمَنْ شَاءَ فَلْیُؤْمِنْ وَمَنْ شَاءَ فَلْیَکْفُرْ ۚ» (الکهف:۲۹)
یعنی: «بگو: حق (همان چیزی است که) از سوی پروردگارتان (آمده) است (و من آن را با خود آورده‌ام و برنامه‌ی من و همه‌ی مؤمنان است) پس هرکس که می‌خواهد (بدان) ایمان بیاورد و هرکس می‌خواهد (بدان) کافر شود.»

 «إِنَّا هَدَیْنَاهُ السَّبِیلَ إِمَّا شَاکِرًا وَإِمَّا کَفُورًا» (انسان:۳)
یعنی: «ما راه را بدو نموده‌ایم، چه او سپاسگزار باشد یا بسیار ناسپاس.»

یکی از مهمترین وظایف انسان در زندگی این است که خود (چگونگی برگشتن به سوی خدا) را شروع کند و سعی کند با بهترین شیوه این راه را ادامه بدهد. برای این هم باید وقت و فکر خود را صرف اموراتی کند کە او را بە خدا نزدیک کند، که چگونه این بازگشت را انجام دهد. برای اینکه در پیشگاه خدا مورد احترام باشد و او را از خود راضی نگه دارد؛ لازم است در فکر این باشد که با کدام کاروان و گروە و از چە راهی و با چه توشه ای برگردد تا بە محبت و رضایت هر چه بیشتر الله متعال دست یابد؟

یکی از بهترین و زیباترین و پسندیدەترین راەها نزد خداوند متعال، راه تقوا و پرهیزکاری و همراه کاروان متقیان و پرهیزکاران شدن می باشد: «ان اکرمکم عندالله اتقاکم» (الحجرات:۱۳)
یعنی: محترم ترین و مکرم ترین فرد از نظر خداوند، باتقواترینشان است.

به آیه (عند الله- نزد خداوند) دقت کنید، کە به روز آخرت و قیامتشان اشارە داشتە و برای دنیا تعریف دیگری دارد. بهترین مردم کسی است که با مردم اخلاق و رفتاری خوب داشته باشد، به آنان سود برساند و چون پیامبر(صلی الله علیه و سلم) می فرماید: «خیر الناس انفعهم للناس»
یعنی: پس بهترین انسانها کسانی هستند که بیشترین نفع را برای مردم دارند.

از این نظر برای بدست آوردن جواب سوال دیگر از مجموعه سوالهای مهم و جوهری که عبارت است از: (برای چی آمدیم؟) مفهومی از  مفاهیم  قرآنی و معنوی مهم را جدا می کنیم تا قسمتی از پاسخ سوال هایمان را داده باشیم.

با نگاهی سریع و گذرا روی معنای تقوا و تفسیر کلمه قرآنی آن و این مفهوم مهم و دقت در معانی و تفاسیر آن، متمرکز شدن روی معنی غلط و اشتباه که از طرف افراد آگاه یا ناآگاه و با هدف تخریب یا بدون هدف، برای این مفهوم شده و خواهد شد. مثلا تقوا به معنای ترس از خدا معنی شده، پس روشن است که این تفسیر و معنی ناقص و غلط هم به فرهنگی دینی برای مبلغان و دعوتگران تبدیل شدە است که (تقوا: یعنی ترس از خدا)، در حقیقت این تفاسیر برای تقوا نه از روی لغوی و نە اصطلاح تفسیری آیات قرآنی، تقوا بە معنای ترس از خدا نیست. حال این تفسیر و تأویل برای تقوا با هدف و از روی غرض بوده باشد یا بدون هدف و از روی نادانی، این تفسیری اشتباە و نادرست است، چون این نوع شناخت از خدا و دین، خدایی خوفناک و دین و دینداری ترسناک را برایمان ترسیم می کند که به هیچ وجه با قرآن و روح دینداری سازگاری ندارد.

تا اندازه ی کمی که من (نویسنده) بر زبان عربی شناخت و آگاهی دارم و با مطالعه آیات قرآنی که بحث و مفهوم تقوا در آن دیده می شود و واژه نامه هایی که تقوا را تفسیر می کنند، معنی و مفهوم آن عبارت است از: دوری از گناه و معصیت و دوری از راههایی که انسان را وادار به گناه می کند و راه هایی کە نزدیکی به خدا را برایت دشوار می کند و همچنین نزدیک گردانیدن به راهی که تو را به خدای متعال متصل می کند‌.

به طور کلی مفهوم آیات این را به ما نشان می دهد که تقوا؛ بە معنای فرار به سوی خداست نه فرار از خدا.

این نوع نگاه و بینش برای مفاهیم دینی و قرآنی پاسخی درخور تأمل برای سوال (برای چی آمدیم؟) به ما می دهد و با رحمانیت خداوند و رحمه للعالمین بودن پیامبر(صلی الله علیه و سلم) و رحمت بودن اسلام سازگاری دارد.

انسانی که می خواهد هدفی را دنبال کند و غایتش رسیدن به این هدف است، خود را آماده سفر می کند و باری را بر دوش می گذارد که همه وسایل سفر و احتیاجات آن را در خود جا می دهد. هنگامی که به راه افتاد، در راه سفر هزاران مشکل و سختی برایش پیش می آید. ولی چون غایتش مهم و رسیدن به هدفی بس والا است، سعی می کند دقیق و آگاهانە و متخصصانە گام بردارد و برای هر قدمش دقت می کند کە کجا گام نهد کە سالمتر و آسانتر بودە و زودتر و راحت تر بە مقصد برسد، این معنی تقواست.

برای بهتر متوجه شدن مفهوم (وقی، تقوی) باید بدانید که (۲۵۸) بار در قرآن کریم به تقوا و کلمات مشابه آن اشاره شده است و در هیچ کدام از آیات، تقوا به معنا و مفهوم ترس از خدا و دور شدن از او نیست.

خیلی وقت ها نوع زندگی و پدیدەی انسان و امیال و آرزوهایش و کشمکش بزرگ و مداوم میان خیر و شر، خوبی و بدی در انسان، باعث دوری ما از خدا و عدم اجابت دعوت و فرامین الهی شدە است. برای همین نیروی خیر و شر و فرمانبرداری نفس و امیال نفسانی بر انسان چیره می شوند و بسیاری اوقات  شیطان از این غفلت ما سود جسته و هوای نفسانی را در وجودمان برجسته تر می کند تا از خدا دورتر شویم و تا آنجا پیش می رویم که خدا را فراموش می کنیم.

پس برای بهتر شناختن خدا و درک ذات مبارکش و اینکه چقدر از دوری او احساس تنهایی می کنیم و کم کاری و سستی در بندگی و پرستش خدا بە خرج می دهیم و ما را از روح ایمان دور کرده، لازم است نگاهی به خودمان بیندازیم تا راه مستقیم پیدا کنیم و به بنده ی متقی و پرهیزگار تبدیل شویم و با شوقی مضاعف به راه مستقیم برگردیم و برای ایمان دوباره به ذاتی که محبت و درگاه مهربانیش همیشه به روی بنده سراپا تقصیر باز است. پس این خبر مسرت بخش الهی را آویزه گوشمان کنیم که پیامبر(صلی الله علیه و سلم) در فرموده قدسی برایمان بیان کرده که خداوند می فرماید: «و من تقرب الی شبراً تقربت الیه ذراعا و من تقرب الی ذراعا تقربت الیه باعا و اذا اقبل الی یمشی اقبلت الیه اهروا» (رواه مسلم)
خداوند می فرماید: هر کس قدمی به من نزدیک شود، پس من ده قدم به او نزدیک می شوم، هر کسی ده قدم به من نزدیک شود، من چند برابر به او نزدیک خواهم شد و هر کس به آرامی به من نزدیک شود، من با سرعتی زیاد به او نزدیک خواهم شد.

نویسندە: مودریک عه لی عارف
مترجم: ژیان ابراهیم پور
ویراستار: حسن زادە
منبع: سایت کوردیو

نمایش بیشتر

ژیان ابراهیم پور

استان آذربایجان - سردشت مترجم

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا