علامه دکتر یوسف القرضاوی
سؤال:
کوتاه ترین زمان برای کسانی که می خواهند حج را در کم ترین زمان ممکن انجام دهند چه مقدار است ؟ چرا که هستند کسانی که شرایطشان طوری است که نمی توانند چندین روز و شب در سرزمین حج بمانند ؛ این گونه افراد چه باید بکنند و چه زمان برای ادای حج در مکه بمانند؟
پاسخ از علامه یوسف قرضاوی :
الحمد لله والصلاه والسلام على رسول الله وعلى آله وصحبه و من والاه .
مسلمان می تواند مناسک و واجبات اساسی حج که جایز نیست در آن ها کسی را جانشین خود کند و باید شخصاً انجام دهد را در کمتر از بیست و چهار ساعت به اتمام برساند .
این گونه اشخاص می توانند در بامداد یا چاشتگاه روز نهم (روز عرفه) عازم حج شوند و اگر فقط می خواهند حج را انجام دهند باید تنها نیت حج بیاورند ولی اگر قصد حج و عمره را داشته باشند نیت می کنند که حج و عمره را همزمان به جا می آورند .
باید در صورت اول بگوید : لبیک اللهم حجا . و در صورت دوم زمزمه کند : لبیک اللهم حجا وعمره .. که با نیت دوم حج و عمره را به صورت توامان انجام داده و ثواب هر دو را بدست خواهد آورد .. ولی باید یک گوسفند را به عنوان “هدیه” این کار ذبح نماید.
در همین روز – روز عرفه – طواف و سعی بین صفا و مروه انجام می شود ؛ طواف و دویدن بین صفا و مروه را با آرامش هر چه تمام انجام می دهد و سپس راهی – کوه – عرفات می شود ؛ اگر قبل از نماز عصر بدانجا رسید ، نماز ظهر و عصر را به صورت جمع تقدیم اقامه خواهد کرد ؛ که این بهتر است ؛ ولی اگر بعد از عصر به آنجا رسید دو نماز را به صورت جمع تقدیم اقامه خواهد نمود .
در – کوه – عرفات می ماند و تا غروب آفتاب به تسبیح – سبحان الله – و تهلیل – لااله الاالله – و تلبیه – لبیک اللهم – و هر آنچه مقدور شد از دعاهای نبوی می پردازد ؛ سپس به اتفاق سایر حجاج از عرفات راهی مزدلفه می شود و نماز مغرب و عشاء را در مزدلفه به صورت جمع تاخیر اقامه نموده و شام را نیز در آن جا صرف می کند .. پس از این مناسک – مطابق مذهب امام مالک – می تواند آنجا را ترک نموده و راهی منا شود ؛ ولی بهتر این است که تا نیمه شب و زمانی که ماه در آسمان هویدا می شود همراه حاجیان بازمانده و پیر و زن و خردسال و … در مزدلفه بماند و سپس مزدلفه را به سمت منا ترک نماید ؛ این مذهب امام احمد می باشد ..
سپس راهی منا می شود تا “جمره عقبه” را رمی نموده و موی سرش را بتراشد یا کوتاه نماید و سپس از آنجا به سمت مکه پایین می آید و ” طواف الافاضه ” که یکی از واجبات حج می باشد را انجام می دهد ….
بدین گونه او – در این زمان اندک – موفق شده کلیه واجبات حج را انجام دهد .
پس از انجام واجبات مذکور می تواند خاک حرم و مکه را ترک نموده و به خانه و کشورش بازگردد و برای انجام سایر اعمال مربوط به حج ، شخصی را به عنوان جانشین خود بگمارد تا اعمال باقی مانده را انجام دهد .
باید شخصی را وکیل خود قرار دهد تا به نیابت از او یک گوسفند یا یک هفتم گاو را ذبح نموده و به عنوان کفاره به مستحقان بپردازد ؛ همچنین در روز دوم و سوم عید به جای او به رمی جمرات سه گانه مبادرت بورزد..
بر چنین شخصی اگر حج و عمره را به صورت همزمان انجام داده است لازم است بخاطر حج قران “هدیه” بپردازد و همچنین بخاطر اینکه شخصی را به جای خود معین نموده تا به نیابت از او به رمی جمرات بپردازد ، هدیه دیگری نیز را پرداخت نماید ..
ناگفته نماند او می تواند برای این کارها یک گوسفند را ذبح نماید و آن گوشتی که اضافی است صدقه ای از جانب وی محسوب می شود.
این کوتاه ترین حج ممکن است ؛ انشاالله خداوند این گونه حج ها را از کسانی که ناگزیرند این گونه کنند ، قبول می کند.
خداوند در انجام احکام دینی هیچ زحمت و مشقتی را بر بندگانش تحمیل نکرده و روا نمی دارد …
مترجم : یوسف ساجدی
