احتکار یا ذخیره کردن مواد خوراکی به قصد گران فروشی!

 

?نویسنده: هیمن عبدالعزیز

?مترجم:سمیه آرمند

از دیدگاه اسلام، نوع دیگری از ظلم و ستم که در جامعه رواج دارد عبارت است از انبار کردن کالا یا احتکار؛ کار زشتی که به هدف به بند کشیدن قشر ضعیف و کم درآمد جامعه صورت می گیرد.

 این کارناپسند سبب ایجاد تنش و افسردگی در میان مردم می شود.

 افراد احتکارکننده(محتکر) افرادی به دور از هرگونه رحم و دلسوزی و وجدان بشری هستند؛ این افراد دل هایی بیمار دارند و از طریق احتکار بیماری درونیشان را آشکار می سازند ؛ به همین خاطر در اسلام این عمل حرام شمرده شده و برای افراد احتکارکننده (محتکر) مجازات شدیدی در دنیا و عذاب سختی در قیامت تعیین شده است.

معنای احتکار:

در زبان کوردی به احتکار،” قورخ کردن” می گویند که عبارت است از: خریدن یک کالا و انبار کردن آن به قصد گران شدن و سپس ارائه آن در بازار به قصد فروش آن بعد از گران شدن.

انواع احتکار:

 احتکار دارای انواع مختلفی است از جمله:

1- احتکار کالای اندک:

 که عبارت است از انبار مقدار کمی از کالا و مواد خوراکی که در اثر آن فشار زیادی بر مردم وارد نشود؛ اما به محض گران شدن ، آن را به قصد فروش روانه بازار کند.

 

2- احتکار مبادله ای:

 عبارت است از این که فرد محتکر کالای خاصی را که در اختیار دارد و این کالا خریدار خاصی دارد؛ فرد محتکر کالایش را انبار می کند تا زمانی که آن خریدار خاص مجبور شود آن کالا را به هر قیمتی خریداری کند. در این زمان فرد محتکر کالایش را ارائه می دهد و به قیمت گران به او می فروشد.

 

3-احتکار کامل:

 فرد محتکر کالایی را انبار می کند که جایگزین آن در بازار نباشد که مردم بتوانند به جای آن کالا ازش استفاده کنند.

4- احتکار دولت:

 عبارت است از تسلط دولت بر کالاهایی تعیین شده از طریق کم یاب کردن آن کالا در بازار.

زمانی که قیمت آن کالاها در بازار افزایش یافت دولت آن کالاها را به بازار ارائه می دهد تا مردم مجبور شوند آن کالاها را به قیمت مورد نظر آن خریداری کنند.

 

مضرات وخطرات احتکار 

متاسفانه با زیاد شدن و فراهم گشتن نظام ها و سیستم های مختلف در جهان، پدیده احتکار هم حادث شد .

 در سیستم اشتراکی و سوسیالیستی ، دولت با تمام توان به دنبال احتکار است اما در نظام و رژیم سرمایه داری، افراد به دنبال احتکار هستند. عاقبت و سرانجام هرکدام از آنها ظلم و ستم فراوانی است که یا مردم و یا افراد به آن دامن می زنند .

 از جمله مضرات احتکار:

1⃣  احتکار، سبب از بین رفتن مهر و محبت صادقانه میان افراد و ملت می شود.

2⃣   محتکران را تشویق می کند که بخش عظیمی از کالاها را  از بین برده و نابود کنند تا قیمت جهانی کالاها کاهش پیدا نکند ؛بعضی از کشورها ؛ گندم فراوانی را از بازارهای خود جمع آوری کرده و آن را یا آتش می زنند و یا به دریا می ریزند و با این کار میزان گندم در بازار کاهش پیدا می کند و مردم مجبور می شوند گندم باقی مانده در بازار را به قیمت گران تری بخرند و در اثر این احتکار ظالمانه  دو برابر گندم معدوم شده سود عاید محتکران می شود! و در این میان تنها قشری که دچار ضرر و زیان می شود، مردم ضعیف و بیچاره است.

3⃣  احتکار سبب ایجاد کینه و نفرت و دشمنی میان افراد جامعه می شود تا جایی که ارتباط میان افراد را به طور کلی از ریشه قطع می کند.

4⃣  احتکار سبب پیدایش امراض و بیماری هایی روانی و اجتماعی در میان افراد و جامعه می شود، مانند: بیکاری و رشوه و حسادت و دورویی و دزدی و حیله و مکر و فریب.

 

مخالفت اسلام با احتکار 

می بینیم که اسلام با احتکار و محتکران با تمام معنی اعلام جنگ کرده است؛  از جمله پیامبر اکرم صلی الله علیه و سلم می فرمایند:

1⃣  فقط افراد خطاکار؛ احتکار می کنند.( احمد و نسلم و ابوداود)

2⃣  هرکس کالایی را به قصد احتکار انبار کند،خطاکار است.(احمد)

3⃣ هرکس غذای مسلمانان را احتکار کند خداوند او را دچار مریضی جذام کرده و ورشکسته می شود.(ابن ماجه)

(4)من دخل فی شی ء من أسعارالمسلمین لیفلیه علیهم کان حقا علی الله أن یعقده بعظم من النار یوم القیامة)(احمد)هرکسی کالایی یا وسیله ی موردنیاز مسلمانان را مخفی و انبار کند به منظور احتکار تا قیمت آن را بالا ببرد وگران شود خداوند اورا درمکانی بزرگ در آتش روز قیامت می بندد.

(5). احمدوالحاکم وابن ابی شیبةو…بگو هرکس چهل کالای موردنیازازجمله آذوقه ی مردم را احتکار کند ، از خدا دور می شود وخدا هم از او دورمی شود.

(6).(الجالب مرزوق والمحتکرملعون)(ابن ماجه والحاکم عن ابن عمر) آن کسی که کالایی را وارد بازارمی کند و با قیمتی مشخص شده و متعارف می فروشد، به او خیلی برکت فراوانی داده می شود ، ولی آن کسی که کالاها و مواد خوراکی را احتکارمی کند مورد نفرین قرارمی گیرد.

راههای مقابله با احتکار

بدون شک اسلام هیچ درد وسختی  که باعث ازبین بردن ونابودشدن جامعه  بشری بشود را نگذاشته و برای کوتاه کردن این درد و از بین بردن این مشکل راه چاره ارائه کرده است.

راههای ازبین بردن این مشکل

1.رهبرمسلمانان یا دست اندرکاران جامعه اسلامی باید دست به کار شوند وبرای آگاه کردن کسانی که این کارها را انجام می دهند،کوشش کنند و اگر آنها هم گوش نکردند باید مسئولان مورد نظرکالاهای احتکارشده آنان را ضبط کنند وبه قیمت مشخص و متعارف بفروشند این راه هم برای اینکه گرانی ومشکلات گرانی درمیان مردم برداشته شود و ظلم وستم حاصل از این موضوع از میان مردم برداشته شود چون نگهداری از حق وحقوق مردم دراین مورد بعهده مسئولان زیربط می باشد.

2- باید دولت با کارشناسی تمام این مسئله را در میان مردم ترویج و تبلیغ کند و به آنان بقبولاند که در احتکار در بازار مقاومت نموده و اجناس را تنها به  قیمت مشخص شده روی اجناس بخرند و تهیه مواد خوراکی با قیمت های کاذب بپرهیزند تا بدین وسیله محتکران ضرر کنند.

3.تشویق کردن بارزگانی برای خرید وفروش با کشورهای دیگر قرارداد ببندد برای زیاد ترشدن کالاهای موردنیازمردم بخصوص کالاهایی که نایاب وکم هستند.

4.تعيين کردن نرخ روی اجناس باعث می شود که فروشنده نتواند به خریدارظلم کند ؛ البته این روش هم باید توسط کسانی که دراین کار تبحروسررشته دارند انجام شود بخاطراینکه گاهی وقت ها تعيين قیمت روی اجناس باعث جلب ضرر وزیان به بازارمیشود  ؛  البته اگر این راه هم بی فایده بود ناگزیر باید پناه بریم به راه چاره اصلی که عبارت است از تعیین قیمت روی اجناس ؛ چون در زمان پیغمبر(صلی علیه وآله وسلم)به پیامبرگفتند: برای اجناسمان قیمت تعیین کن،که فرمودند:(ان الله هوالقابض الباسط الرازق المسعر،وانی لأرجو أن ألقى الله-عز وجل-وليس أحدمنكم يطالبنى بمظلمة ظلمتهاإليه فى دم ولامال)(الترمذى وابو داودوابن ماجه)ترجمه : خداوندبزرگ خودش روزی مردم را تعيين مي كند هم می گیرد هم زیاد می کند و خودش قیمت تعیین می کند من از خداوند می خواهم طوری به خدمتش برسم که کسی از شما از من نزد خداوند ادعای این نکند که من باعث ظلم چه ازخودش وچه ازمالش شده باشم.

با این شیوه اسلام آمد تامردم را به سمت کارهای نیک ودرست وعدل وداد و چشم پوشی دربرابرهمه ی کارهای ناپسند وناروایی که باعث زیان جامعه می سوق دهد شود.

چه زمانی احتکارحرام می شود؟

• وسایل یا اجناسی که انبار و احتکار شده روزانه مورد احتیاج مردم باشد آن وسیله روزانه ای که زیاد ازآن استفاده شود.

امام شافعی وامام احمد(خداوندبیامرزدشان)می گویند: فقط احتکار اجناس خوراکی  حرام محسوب می شود.

(2)احتکارکردن آن مواد فقط برای آن زمانی هست که قیمت اجناس بالا برده و بلا فاصله بعد از گرانی  آن  را وارد بازار کند.

(3) انبار نمودن اجناسی که دربازار فراوان باشد و زیاد مورد استفاده مردم نباشد این احتکارحرام نیست،اما وسایل واجناسی که مورد استفاده مردم باشد واحتکارآن به مردم ضرر برساند حرام است.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ??????????ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

منبع:فقه السنة:السيدسابق