فتاویفقه

احکام قصر و جمع نماز مسافر

تقدیم به مسافران و رانندگان محترم
قصر نماز، بدین معنی است که به جای نماز های چهار رکعتی(( ظهر و عصر و عشاء)) دو رکعت به نیت قصر خوانده شود، حکم جواز قصر بر نمازهای های صبح و مغرب جاری نمی شود بلکه به حال خود باقی می ماند.
مسافتی که برای جواز قصر مطرح و مشروط است:

هرگاه شخص مسافر به سفری بیش از ۸۱ کیلومتر عزیمت کرد، قصر نماز برای او جایز است و چگونگی طی مسافت مطرح نیست خواه با ماشین باشد خواه با هواپیماکه در مدت کوتاهی آن را طی کند، باز حکم جواز قصر را دارد.

نیت قصر:
نیت قصر نماز باید هنگام ادای نماز قصر شده اندکی قبل از تکبیر تحریم(۰ الله اکبر بعد از نیت نماز)) آورده شود، نه چنانکه برخی مردم معتقدند نیت قصر نماز از آغاز سفر باید آورده شود، که نظریه درستی نیست.

ابتداء و انتهاء قصر:
مسافر حق دارد بعد از خروج از محدوده شهر خود به قصر نماز شروع نماید و تا زمان برگشتن به دیار خود ولو اگر مدتی طولانی را در سفر به سر برده باشد قصر نماز را ادامه دهد، ولی اگر قصد داشت در شهری که به آن سفر می کند بیشتر از چهار روز تمام بجز دو روز ورود و خروج از ان اقامت داشته باشد، حق استفاده از قصر را ندارد بلکه باید نمازهایش را کامل اداء کند و اگر قصد داشت به مدت چهار روز و یا کم تر از آن در شهر اقامت داشته باشد می تواند قصر کند.
هرگاه در مدت مکث در آن شهر، شک داشته باشد و نداند که چه وقت آن را ترک می کند و به وطن خود بر می گردد. به مدت ۱۸ روز قصر می کند و بعد از ۱۸ روز به صورت عادی نمازش را کامل میخواند تا زمانی که باز از آن شهر به شهر دیگری سفر کند، آن وقت حق قصر را دارد.
هرگاه مسافرا ز سفر برگشتو به محدوده شهری که در آن سکونت دارد رسید حکم جواز قصر نیز پایان می یابد.

ملاحظات:

۱ – افرادی که روزانه به صورت دائمی باید سفرهای ۸۱ کیلومتری داشته باشند مانند رانندگان و شاغلین در ادارات که کعمولا شغل رانندگی مستلزم رفت و برگشت بین شهر هاست اجازه قصر در نماز را دارند.

۲ – اکر شخص مسافر در حضر ( مقیم قبل از شروع به سفر ) نمازش فوت شده باشد و بخواهد در حین سفر آن را قضاء کند چه در سفر و چه در حضر بای آن را به صورت کامل قضا کند.

۳ – اگر شخص مسافر نمازش فوت شد و خواست آن را در زمان سفر قضاء کند می واند آن را به قصر(شکسته) قضاء کندولی اگر در حضر نماز فوت شده سفر را قضاء کند طبق مذهب امام شافعی رحمه الله باید به صورت کامل آن را اداء کند.

۴ – جائز است مقیم به مسافری که نمازش را به قصر می خواند اقتداء کند و هر گاه امام مسافر که معمولا در رکعت دوم سلام می دهدمامومی که به کامل نمازش را می خواند باید بقیه رکعات را به فرادی کامل نماید ولی اگر مسافر به مقیم یا مسافری که نمازش را کامل می خواند اقتداء نمود در این حال مسافر نمی تواند قصر کند بلکه باید از امامش تبعیت نموده و نمازش را کامل کند.

۵ – مسافری نماز سنت می خواند و می تواند به جای نماز های سنت قبل از فجر و وتر بقیه سنت ها را ترک کند ولی اگر در سفر نوافل را هم بخواند بهتر است.
جمع نماز: جمع نماز بدین معنی است که مسافر دو نماز را در یک وقت و با هم جمع نماید مانند جمع نمودن ظهر و عصر و یا مغرب و عشاء به صورت جمع تقدیم یا جمع تاخیر. تقدیم به معنی جلو آوردن نماز عصر یا عشاء و تایر یعنی عقب انداختن نماز ظهر یا مغرب. نماز صبح هیچگاه جمع نمی شود بلکه به صورت منفردا خوانده می شود.
اگر مسافر بخواهد نماز ظهر را با نماز عصر به صورت جمع تقدیم بخواند قبل از تکبیر تحریم نیت قصر و جمع می آورد.نیت دارم فرض نماز ظهر را به قصر و جمع تقدیم با عصر بجای می آورم( الله اکبر). نیت جمع تقدیم در هر قسمت از اجزاء فرض اولی آورده شود ولو اگر لحظه ای قبل از سلام باشد جائز است.
اگر کسی این نیت جمع را در اثنای نماز اول فراموش کند حق جمع نمودن نمازها را ندارد و هر گاه از خواندن دو رکعت نماز مقصوره اول فارغ شد سلام می دهد و بدون فوت وقت برای ادای نماز بعدی (۰ عصر یا عشاء ) به پا می خیزد و نیت جمع تقدیم را می آورد.( نیت دارم فرض نماز عصر را به قصر و جمع تقدیم با ظهر یا عشاء را با مغرب به جای می آورم الله اکبر). هر گاه مسافر قصد داشت که به جمع تاخیر نماز را اداء کند بدین معنی که نماز ظهر را به وقت نماز عصر تاخیر دهد هنگام ادای نماز عصر نیت می آورد ( نیت دارم فرض نماز ظهر را به قصر و جمع تاخیر با عصر یا مغرب را با عشاء به جای می آورم الله اکبر) وقتی که از خواندن دو رکعت نماز شکسته اولی ( ظهر) فارغ شد سلام می دهد و بدون فاصله برای ادای نماز بعدی ( عصر) به پا می خیزد.( نیت دارم فرض نماز عصر را به قصر و جمع تاخیر به جای می آورم الله اکبر).
هرگاه مسافر قصد داشت که نماز مغرب را با نماز عشاء به صورت جمع تقدیم به جای بیاورد می گوید: (( نیت دارم فرض نماز مغرب را با عشاء به جمع تقدیم به جای می آورم الله اکبر)) و بعد از خواندن ۳ رکعت نماز مغرب سلام می دهد و بدون فاصله برای ادای نماز عشاء به قصر و جمع به پا می خیزد و می گوید(( نیت دارم فرض نماز عشاء به قصر و جمع تقدیم با مغرب به جای می آورم الله اکبر)).
توجه: هنگام جمع تاخیر نیت تاخیر فرض اول به وقت فرض دوم قبل از رسیدن وقت نماز دوم ( عشاآ یا عصر) واجب است.

یادآوری های مهم در مساله قصر و جمع:

ا – برای مسافر جائز است که ظهر و عصر را کامل (( چهار رکعتی)) با هم جمع نماید و در یک وقت بخواند.

۲ –منشاء و محل نیت قلب است پس اگر قلبا نیت آورده شود صحیح است جز اینکه تلفظ به نیت به خاطر همراهی زبان و قلب در نیت سنت و افضل است.

۳ –برای مسافر جائز است که به امام اقتداء کند و در وقت نماز دیگر انفرادی نمازش را بخواند و یا اگر ممکن بود بعد از فراغت از اقتداء به امام اول بدون فاصله به امام دیگر اقتداء کند(( در این حال فرض اول و دوم را با جماعت و هر فرض را با امامی می خواند ولی اگر امامش مقیم بود و یا مسافری بود که نمازش را کامل بخواند او هم باید از امام تبعیت کند و نمازش را کامل بخواند.

۴ –هرگاه مسافر نمازش را به صورت جمع تقدیم به جای آورد و سپس قبل از وقت نماز دوم یا بعد از آن به محل سکونت خویش برگشت اعاده( بازخواندن) فرض دوم بر او واجب نمی شود.

توضیح این مسئله:
شخصی از پاوه به تهران سفر می کند و در حین بازگشت در روانسر نماز ظهرو عصر را به قصر و جمع تقدیم به جای می آورد این شخص وقتی که به پاوه برسد چه قبل از عصر و چه بعد از عصر خواندن نماز عصر بر او واجب نیست ولی اگر قبل از فرارسیدن نماز عصر به پاوه برسد اعاده نماز دوم بهتر است هرگاه مسافر قصد جمع تاخیر داشت ولی قبل از ادای نماز جمع تاخیری و بعد از رسیدن وقت نماز دوم به محل اقامتش برگشت، نماز اول( ظهر را به صورت کامل (چهار رکعتی) قضاء می کند و گناهی هم در قبال فوت نمازش متحمل نمی شود زیرا چون مسافر از طرف شارع ماذون به این تاخیر بوده است.

آیا جمع نماز برای غیر مسافر مجاز است؟

بلی؛ جمع حقیقی( بدون قصر) برای اهل شهری که از مسجد دور باشند و اکثرا نمازهایشان را به جماعت بخوانند در حال باریدن باران شدید و یا هوای واقعا سرد و یا برف زیاد که راه عبور به مسجد را قطع کند و آنان نتوانند برای فرض دوم باز به مسجد بیایند در این حال به خاطر آنکه در ثواب جماعت سهیم باشند می توانند نمازهای ظهر و عصر و یا مغرب و عشاء را بها جمع تقدیم و بدون قصر با هم بخوانند زیرا در کتاب شریف بخاری آمده که پیامبر (ص) در شبی که باران شدید می بارید نماز مغرب و عشاء را جمع می نمود و نیز بیمارانی که قدرت نماز خواندن در وقت معین یا چند بار وضو گرفتن را ندارند می توانند از این رخصت استفاده کنند.

منبع تحقیق:کتاب (( صلاتک ایها المسلم)) تالیف استاد عبدالرحمن السعدی

نویسنده : ماموستا ملا حامد رحیمی امام جمعه شهر باینگان – استان کرمانشاه 

منبع : http://bayangan.ir

توجه : یادداشت فوق بر اساس فقه امام شافعی می باشد

نمایش بیشتر

ســــۆزی میــــحڕاب

سایت ســــۆزی میــــحڕاب در آذرماه 1392 با همت جمعی از اهل قلم خوشنام و گمنام تاسیس شد ســــۆزی میــــحڕاب بدون جنجال و در اوج عملگرایی به ترویج مبانی میانه روی می پردازد ســــۆزی میــــحڕاب با هیچ جریان و هیچ احدی درگیری ندارد ســــۆزی میــــحڕاب رسالتی جز همزیستی و دگرپذیری ندارد

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

همچنین ببینید
بستن
دکمه بازگشت به بالا