یوسف سلیمان زاده
اختلاف نظر حتی بر سر حیات انسان ها؛
در این که اختلافات فقهی و فکری در میان انسان ها و بالتبع مسلمانان امری کاملا طبیعی و عادی است شکی وجود ندارد؛ شارع مقدس هم بر این مهم صحه گذاشته و بذر پلورالیسم را در کشتزار حیات بخش آخرین کلامش افشانده است ؛ رسول الله صلی الله علیه و سلم هم با ماجور دانستن مجتهد در هر شرایطی ؛ حتی اگر اشتباه کند این تکثر را آبیاری نموده است؛ وجود مذاهب فقهی و نحله های فکری در میان مسلمانان همه بیانگر این واقعیت است که تلاش ها برای یکسان سازی فرجامی جز شکست نخواهد داشت، منتها این که مسلمانان در بدیهیات هم با هم‌اختلاف نظر داشته باشند کمی غیر قابل هضم است!!
این روزها که به واسطه ی شیوع ویروس کرونا همه ی ماموستایان بزرگوار در سراسر ایران جواز مشروعیت ترک جمعه و جماعت را سر داده اند ؛ متاسفانه جمع قلیلی از دینداران با این رویه مخالفت کرده و با استناد به آموزه های دینی! همچنان قایل به برگزاری این مراسمات جمعی دینی هستند!
اگر چه شکی در این ندارم اصرار این دوستان برای ادای این شعائر دینی از روی دلسوزی و پایبندی شان به مبانی دینی است منتها وقتی دلایل ایشان را گوش دادم یادآوری تذکراتی را لازم دانستم:
…… در دین اسلام و با توجه به مصالح و مقاصد شریعت، حفظ جان انسان ها و به خصوص مسلمانان اهمیت وافری دارد ؛ به گونه ای که حتی در شرایط اضطرار به منظور حفظ جان حتی کفرگویی جایز و استفاده از خوردنی ها و نوشیدنی های حرام نیز از سوی شارع مجاز شمرده شده است … همگی داستان عمار بن یاسر را در تاریخ اسلام شنیده و به خوبی بر آن واقف هستیم…
روزه ماه رمضان بر کسی که سلامتی جسمیش در اثر روزه به خطر می افتد حرام بوده و آیات بی شماری در جواز استفاده از رخصت و آسان گیری بر مسلمانان وجود دارد که اهمیت حفظ نفس را صد چندان می کند.
……. مشروعیت ترک جمعه و جماعت و حتی وجوب آن بر سه پیش فرض و مقدمه استوار است که در این شرایط مجالی برای سخت گیری در این زمینه باقی نمی گذارد.
….. به دلیل این که جامعه ی ما و بسیاری از جوامع از تربیتی دینی آن گونه که مورد خواست شریعت است برخوردار نیستند و بسیاری از افراد مقلدانه وارث اسلامی هستند که از پدر و مادرشان به آنها رسیده و آن فهم توحیدی که توسط پیامبر صلی الله علیه و سلم در قالب دو دوره ی زمانی مکی و مدنی از پایین به بالا القا شد در جوامع ما به شدت غریب است باید قبول کرد بستر لازم برای تحقق پاره ای از احکام در این شرایط وجود نداشته و همین رخصت زمینه را برای مفتیان و مجتهدان به جهت برخورد با شرایط پیش آمده تسهیل می نماید.
…… شرکت در نمازهای یومیه و ادای آنها به جماعت امریست اختلافی که همین مهم حساسیت روی ادای آنها در قبال حفظ جان آدمیان را کاهش می دهد.
……. جمعی از علمای کردستان از جمله کاک احمد مفتی زاده و همچنین ماموستا ناصر سبحانی هم ادای نماز جمعه را منوط به شرایطی دانسته اند که تحقق این شرایط در عصر حاضر میسر نیست و این مهم هم‌می تواند به منزله ی رخصتی برای این شرایط بحرانی به جهت جواز مشروعیت ترک گردد.
…… اگر در کتب فقهی قدیم مشقت مسیر جواز رخصت عدم شرکت در جمعه و جماعت بوده است در این قضیه اصل جمعه و جماعت و با هم بودن جمعی نه تنها سبب مشقت و رنج بلکه حیات جمع کثیری را با خطر مواجه می کند؛ اذا این گفته که جواز رخصت برای افراد است نه اصل جمعه و جماعت زیاد قابل استناد نیست ؛ چون بیان شد که در این قضیه آن چه مشقت زا و سبب به خطر افتادن حیات می شود اصل جمعه و جماعت است.
……. قیاس ویروس کرونا بر طاعون و وبا که حتی با وجود آنها در زمان خلفای راشدین جمعه و جماعت ترک نشده قیاس کاملا اشتباهی است؛ زیرا اساس در رخصت، نوع بیماری نیست بلکه رنج و مشقت مومنان است که علما در مقاطع مختلف بر اساس داده هایی از علم و دین که دارند می توانند در مورد آن نظر دهند در ثانی ویروس کرونا دارای دو ویژگی مهم است که این ویروس را از سایر میکروب ها متمایز نموده است.
یکی فعالیت مخفیانه اش که افراد را آلوده می کند و حتی افراد علائمی شبیه آنفلوانزا و سرماخوردگی دارند.
دوم قدرت و واگیری و شیوع آن که با توجه به زیر ساخت های بهداشتی در اکثر نقاط ایران و همچنین وجود بیماری های زمینه ای در اکثر خانواده ها به طرز وحشتناکی این ویروس را کشنده می نماید.
…… اگر در قضیه ی رخصت بارندگی و گل و لای با یک حق النفس مواجه هستیم که افراد می توانند با وجود رخصت در جمعه و جماعت شرکت کنند در این مورد با یک حق الناس مواجه هستیم و افراد در صورتی که با رعایت نکردن و استفاده نکردن از رخصت ، جان خویش، اطرافیان و آحاد جامعه را به خطر بیندازند می توان به نوعی چنین عنوان کرد که مرتکب قتل عمد می شوند که در قرآن طبق آیات صریح هم زیان رساندن به خویشتن و هم دیگران حرام است.
یوسف سلیمان زاده …. سقز
