اندیشه

استقامت و پایداری بر دین!

 

معنای “استقامه” در لغت نامه دهخدا:

 استقامهو استقامت یعنی راستی ، اعتدال ، ایستادن ، راست شدن .

با استناد به حدیث پیامبراکرم (ص)که می فرمایند:عن سفیان بن عبدالله الثقفی ((قال:قلت یا رسول الله، قل لی فی الاسلام قولا لا أسأل عنه أحدا غیرک.قال:قل آمنت بالله ثم استقم))رواه مسلم

استقامت:یعنی ثبات وپایداری بر یکتاپرستی وعمل به احکام اسلام  و قیام به طاعات وملتزم بودن به اوامر الهی وپرهیز از نواهی، و این یعنی:والاترین درجه کمال ایمان هر مؤمنی.

 حضرت عمر (رضی الله عنه)می فرماید:استقامت یعنی بر اوامر و نواهی الهی پایدار بودن و در این ایستادگی هیچ گونه حیله و ریایی در کار نباشد + خلوص کامل در عبادات

سیعد بن ابی سعید واسطی محدث اهل خراسان می گوید:استقامت خصلتی است که بوسیله آن آدمی به کمال اخلاقی می رسد و بدون آن خلل وکاستی در اخلاقت بوجود می آید.

بی گمان استقامت سخت و مشقت آور است مگر برای کسانی که پروردگار حکیم آنها را هدایت ودل های آنها را مهیای این کار کرده و هوای نفسشان مطیع و بوسیله آداب اسلامی پرورش یافته باشند . بهمین خاطر بعضی از بزرگان دینی فرموده اند:استقامت کار مردان بزرگ و رادمرد است و خارج شدن از رسوم وعادات مردمی و با کمال صداقت با خدا بودن است.

خداوند مهربان می فرمایند:((ان الذین قالوا ربنا الله ثم استقاموا فلا خوف علیهم ولا هم یحزنون*اولئک أصحاب الجنه خالدین فیها جزاء بما کانوا یعملون))احقاف۱۴/۱۳ کسانی که می گویند:پروردگار ما تنها یزدان است،سپس (براین توحید ویکتاپرستی)ماندگار می مانند ، نه ترسی برآنان و نه غمگین می گردند آنان به پاداش کارهائى که می کنند ، ساکنان بهشت بوده و جاودانه درآن می مانند.

همچنین پروردگار بخشنده در سوره فصلت آیه ۳۰/۳۲می فرمایند: ((ان الذین قالوا ربنا الله ثم استقاموا تتنزل علیهم الملائکه أﻻ تخافوا وﻻ تحزنوا وأبشروا بالجنه التی کنتم توعدون*نحن اولیاؤکم فی الحیاه الدنیا وفی الآخره ولکم فیها ما تشتهی أنفسکم و لکم فیها ما تدعون* نزلا من غفور رحیم))کسانی که مى گویند: پروردگار ما تنها یزدان است، سپس برگفته خویش پابرجا و استوار می مانند، فرشتگان به پیش ایشان می آیند ومژده می دهند که نترسید و غمگین نباشید و شما را بشارت باد به بهشتی که (توسط پیغمبران)به شما (مومنان) وعده داده می شد. فرشتگان بدیشان می گویند:ما یاران ویاوران شما دردنیا وآخرت هستیم ودرآخرت برای شما هرچه آرزو کنید هست. و هرچه بخواهید برایتان فراهم است.این ها به عنوان پذیرائی از سوی خداوند آمرزگار ومهربان است.

نظرعبدالله بن عباس رضی الله عنه درمورد (قالوا ربنا الله)در هر دو سوره یعنی:ایمان کامل بخدا و ثبات تام و وحدانیت برای ذات اقدس احدیت می باشد و شریک و انبازی برای خداوند قایل نشدن است. و درمورد جمله (ثم استقاموا) فرموده که یعنی:پایداری براعمال صالح و اومر الهی را بنحو احسن انجام دادن و استمرار برآن تا موقع مرگ ورفتن به خدمت خداوند مهربان.

و نظرش درمورد (تتنزل علیهم الملائکه) این است که مژده ای ست برای ایمان داران که در قیامت با فرشتگان الهی دوست می شوند.

وکیع و ابن زید می گویند:این مژده دوستی ملایک برای تسکین قلب مومن در سه جا صدق می کند

۱- موقع مرگ۲- درقبر۳- موقع زنده شدن؛که ملایک به دوستانشان که ما ایماندارن می باشیم ان شاء الله ندا می دهند که نترسید ازمرگ و برای خانواده اتان نگران نباشید اگر هم درجه اشان در ایمان به شما نرسد ولی مادامی که بهشتی باشند به شما ملحق می گردند.

از عبدالله بن عباس رضی الله عنه روایت گردیده :که پیامبراکرم ( صلى الله علیه وسلم)فرمودند:*ان الله عزوجل لیرفع ذریه المؤمن معه فی درجته فی الجنه وان کان لم یبلغها بعمله لتقربهم عینه،*سپس آیه۲۱ازسوره طور را تلاوت فرمودند،که خداوند عظیم الشأن می فرماید ((والذین آمنوا واتبعتهم ذریتهم بإیمان ألحقنا بهم ذریتهم …))کسانی که خودشان ایمان آورده اند و فرزندانشان از ایشان در ایمان آوردن پیروی کردند (دربهشت)فرزندانشان را بدیشان ملحق می گردانیم.

باز هم از عبدالله بن عباس رضی الله عنه روایت شده -که درمورد آیه ی/۲۱هود/که خداوند متعال مى فرمایند : ((فاستقم کما امرت))-توضیح می دهد:که در کل قرآن کریم آیه ای مشقت بارتر و شدیدتری از این آیه بر پیامبراکرم (صلى الله علیه وسلم ) نازل نشده است.

به همین خاطر هروقت صحابه (رضوان الله تعالى علیهم)از پیامبر می پرسیدند که ای رسول الله ( ص ) روح و جانمان به فدایت چه زود پیری به سراغت آمد؟!در جوابشان می فرمود:سوره هود وامثال آن-(واقعه-مرسلات-نبأ-تکویر-الحاقه ومعارج وقارعه)مرا پیر کردند.

در مورد این قضیه امام قرطبی (رح)می فرماید: تلاوت این سوره ها دل های عارفان خدا را آنچنان تسخیر می کند که تسلط کامل بر دل ها و دور کردن دل ها از هوا وهوس ها و پیری زود از نتیجه عجین شدن قلب های عارفان خدا با این سوره ها است

روایت شده که( ابی علی سری)ازعارفان می گوید:شبی در خواب به خدمت سرورم پیامبر اکرم (ص ) رسیدم..عرض کردم؟ یا رسول الله (ص)ازشما روایت کرده اند که فرموده ای سوره ی هود مرا پیر کرده ؟ در جواب پیامبر(ص)فرمود:بله..ابی علی سری میگوید:عرض کردم داستان پیامبران و هلاکت قوم ها شما را پیر کرده است؟فرمود:نه خیر . فرمایش خداوند که می فرمایند ((فاستقم کما امرت))مرا پیر نمود.

نظرات و دیدگاه های تابعین در مورد استقامت وپایداری و ایستادگی بر ((ایمان))

مجاهد و عکرمه می گویند:استقامت یعنی:پایداری بر شهادت(لا اله الا الله)تا فرا رسیدن مرگ.

 فضیل بن عیاض می گوید:زهد وپرهیز از چیزهایی فانی-دنیا و مافیها- و رغبت و عشق به چیزهای باقی-قیامت،بهشت ومافیها-

حسن بصری هر وقت آیه ی استقامت را تلاوت می کرد؛می گفت: (اللهم انت ربنا فارزقنا الاستقامه)بارالها:پروردگار ما تویی؛استقامت را به ما ارزانی دار.

به همین خاطر وقتی سفیان بن عبدالله الثقفی ( رض ) درمحضر رسول الله ( ص ) حاضر می شود؛نسبت به اسلام از آن حضرت می پرسد : که ای رسول الله ( ص ) چیزی از اسلام به من بیاموز که  تا بحال کسی از شما نپرسیده باشد؟پیامبر (ص ) نیز با جمله ای جامع و شامل وکامل فرمودند:((قل آمنت بالله ثم استقم))

ابراهیم مهرابیان

نمایش بیشتر

ابراهیم مهرابیان

مترجم. نویسنده. دعوتگر دینی آذربایجان غربی - پیرانشهر

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا