اسرار غذای حلال و پاک

یکی از نیازهای اساسی انسانها تغذیه سالم و خورد و خوراک است که این نیاز در تمام طول زندگی او را همراهی می کند ، ولی آنچه مسلم و قابل توجه می باشد این حقیقت است که چهار چوبی برای آن منظور گردد واز ابعاد کمی وکیفی همواره بررسی شود.
در این حقیقت که غذا در هردو بعد سالم و غیر سالم آن آثارو تبعاتی ماندگار بر شخصیت فردی واجتماعی ،خانواده واجتماع بشری دارد شکی نیست، امری که دانش و تجربه بشری ، باورها و اعتقادات برآن صحه گذاشته اند .

دین اسلام نیز به نوبه خود از این امراساسی غافل نمانده و برنامه ای مدون ،دارای محتوا با پردازش به جزئیات از قبیل :زمان ،مکان ،مقدار ،ارتباط دادن جسم و روح به یکدیگر…تدارک دیده است که به تفصیل به آن می پردازیم.

قرآن کریم حاوی حدود دویست و پنجاه آیه در رابطه بااهمیت وامنیت غذا می باشد .
در رابطه با اینکه اسلام، خوردن چه نوع غذاهایی و به چه صورتی سفارش کرده است می گوییم:
نیاز انسان به غذا، مهم‌ترین و حیاتی‎ترین نیاز روزمره اوست که از تولد تا مرگ وی را همراهی می‌کند و حتی انبیا و اولیاء الهی نیز از این قاعده مستثنی نبوده اند، رشد، طول عمر، تندرستی، آرامش اعصاب و روان، خُلق و خوی و رفتار، توانمندی و قدرت، تکثیر نسل و تولید مثل و … همه به نوعی وام‌دار تغذیه سالم هستند.

نام‌گذاری پنجمین سوره قرآن‌کریم تحت‌عنوان «مائده» به‌معنای سفره غذایی، قرار گرفتن رزاق وروزی دهنده، به‌عنوان صفات خـداوند، سوگند خداوند به غذا وخوراکی هایی چون «والتین والزیتون»، درخواست مائده آسمانی توسط حضرت عیسی(علیه السلام) و درخواست غذا توسط حضرت موسی(علیه السلام) هرکدام مُهر تأییدی بر اهمیت غذا و تغذیه از نگاه اسلام است.

همچنین خداوند متعال وجود امنیت پایدار و رهایی از ترس را در گروِ وجود غذا و امنیت این موهبت الهی قرار داده و می‌فرماید:( «الذی اطعمهم من جوع و آمنهم من خوفِ؛)قریش همان‌کس که آن‌ها را از گرسنگی نجات داد و از ترس و ناامنی ایمن ساخت»

اهل حکمت نیز فـرمـوده ند: «سلامتی و پایداری و همچنین بیماری بدن بسته به غذا و نوشیدنی است».

????”تأثیر غذا و تغذیه بر اخلاق و رفتار”????

خداوند متعال میان خورد وخوراک مؤمنان و غیر مومنان تفاوت قائل شده به‌طوری‌که در رابطه با کافران چنین می‌فرماید که: “حیوانات علف می‌خورند بی آن‌که بدانند از کجا آمده، حلال است یا حرام؟ غصبی است یا مباح؟ کافران نیز غذا می‎خورند بی‎آن‌که بـه رجس و پلیدی و حلال و حرام بودن آن توجه داشته باشند، بنابراین فرجام مشابهی دارند، ولی مؤمنان که به تأثیر اخلاقی و معنوی غذا توجه دارند، مقید به رعایت غذای پاکیزه و حلال هستند چراکه استجابت دعای خود را در گرو غذای بدون شبهه می‌داند”

ه پیامبر صلی الله علیه وسلم درحدیثی، دلیل عدم مقبولیت دعا را مسکن و پوشاک و غذای حرام می داند، لذا به مؤمنان دستور داده شده فقط از غذاهای پاکیزه و حلال استفاده کنند. می‌فرماید: «یا ایها الذین آمنوا کلوا من طیبات ما رزقناکم؛البقره ۱۷۲ ای مؤمنان! از روزی پاکیزه که به شما دادیم بخورید»

و در برخی آیات ارتباط تنگاتنگی بین غذای پاکیزه و عمل صالح دیده می‌شود، به‌طوری‌که خداوند متعال در قرآن‌کریم می‌فرماید: «کلوا من الطیّبات و اعملوا صالحا)؛ از غذاهای پاکیزه بـخـوریـد و عـمـل صـالح انـجـام دهـیـد» زیـرا همچنان‌که سخن پاکیزه، عمل صالح را به اسمان عروج می‎دهد، غذای پاکیزه نیز انسان را در جهت کسب کمالات معنوی و حفظ ارزش‌های اخلاقی یاری می‌بخشد و به مانند باران پاکیزه موجب رویش سیزه‌ها و گل‌های معطر در وجود آدمی می‎شود.

????غذای کامل حق انسانهاست????

خداوند متعال انسان‌هایی را که خود و دیگران را از برخی غذاها وامکانات مباح و حلال محروم می کنند ،مورد سرزنش می‎کند و می فرماید:
«قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِينَةَ اللّهِ الَّتِيَ أَخْرَجَ لِعِبَادِهِ وَالْطَّيِّبَاتِ مِنَ الرِّزْقِ قُلْ هِي لِلَّذِينَ آمَنُواْ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا خَالِصَةً يَوْمَ الْقِيَامَةِ كَذَلِكَ نُفَصِّلُ الآيَاتِ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ» اعراف ۳۲ می‌فرماید: «[اى پيامبر] بگو زيورهايى را كه خدا براى بندگانش پديد آورده و [نيز ] روزي‌هاى پاكيزه را چه كسى حرام گردانيده بگو اين [نعمت‌ها] در زندگى دنيا براى كسانى است كه ايمان آورده‏‌اند و روز قيامت [نيز] خاص آنان است اين‌گونه آيات [خود] را براى گروهى كه می‎دانند به روشنى بيان می‎كنيم.

همچنین می‌فرماید: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تُحَرِّمُواْ طَيِّبَاتِ مَا أَحَلَّ اللّهُ لَكُمْ وَلاَ تَعْتَدُواْ إِنَّ اللّهَ لاَ يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ؛ المائده۸۷
اى كسانى‌كه ايمان آورده‌‏ايد چيزهاى پاكيزه‌‏اى را كه خدا براى [استفاده] شما حلال كرده حرام مشماريد و از حد مگذريد كه خدا از حدگذرندگان را دوست نمی‌‏دارد» بنابراین در پاسخ به سؤال که «چه غذایی بخوریم؟»

????غذای خودراقبل از مصرف ارزیابی کنیم????

قرآن کریم انسان را به مطالعه و بررسی در باره آنچه می خورد فرا می خواند و می فرماید:(فَلْیَنظُرِ الْإِنسَانُ إِلَى طَعَامِهِ) عبس ۲٤ یعنی آدمی باید به غذایش، خوراکش و به آنچه می خورد توجه داشته باشد که از هر نظر پاک و حلال، مباح و قابلیت مصرف داشته باشد و از نظر صحت و سلامتی دقت کافی کرده ،که ازهر گونه آلودگی مادی و معنوی دور باشد و مراقب باشد از کسی حقی پایمال نشود، ازنوع وجنس خوراک و اندازه آن اطمینان حاصل کند
و نیز بنگرد که آفرینش چه فرایندی طی کرده وچه عناصر و عوامل مختلفی جهت به بار نشستن این نعمت به کار گرفته است.

شیخ سعدی درود خدا براوبادمی فرماید:
ابر و باد و مه و خورشید و فلک درکارند تا تونانی به کف آری و به غفلت نخوری
همه از بهر تو سرگشته و فرمانبردار شرط انصاف نباشد که تو فرمان نبری

????آثار غذای حلال در فرد واجتماع????

خداوند متعال غذای سالم را محور تعادل بخشی و دوری از افراط و تفریط در همه شئونات زندگی قرار داده و می فرماید:
(یَا بَنِی آدَمَ خُذُواْ زِینَتَکُمْ عِندَ کُلِّ مَسْجِدٍ وکُلُواْ وَاشْرَبُواْ وَلاَ تُسْرِفُواْ إِنَّهُ لاَ یُحِبُّ الْمُسْرِفِینَ)اعراف ۳۱
ای فرزندان آدم زینت و آرایش خود را نزد هر مسجدی (در هر نمازی) فرا گیرید (بهترین و پاکیزه ترین جامه های خود را بپوشید) و بخورید و بیاشامید و در خوردن و آشامیدن زیاده روی نکنید که خدا آنان را که اسراف و زیاده روی می کنند دوست ندارد.

????خوردن رزق سالم ضامن دوری از فریب شیطان ????

قرآن می فرماید:
(یَا أَیُّهَا النَّاسُ کُلُواْ مِمَّا فِی الأَرْضِ حَلاَلاً طَیِّباً وَلاَ تَتَّبِعُواْ خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُّبِینٌ)البقره۱٦۸
ای مردم از آنچه خدا در روی زمین از حلال ها و پاکیزه ها آفریده، بخورید و از گام ها (آثار و نشانه ها)ی شیطان پیروی نکنید.

????شکرگذاری و عمل صالح در گروِغذای حلال ????

وهمچنینقرآن کریم تبدیل شدن به بنده ای شاکر و صالح از برکات و نتایج مستقیم نان حلال می داند و فرماید:
(یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ کُلُواْ مِن طَیِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاکُمْ وَاشْکُرُواْ لِلّهِ إِن کُنتُمْ إِیَّاهُ تَعْبُدُونَ )البقره ۱۷۲

این آیه نیز دستور می دهد که از غذاهای پاک و پاکیزه و حلال ها و قابل خوردنی ها استفاده کنید و شکر نعمت های خدا را به جای آورید.

????روزی حلال ازبین برنده خیانت????

آیات قرآنی انسان را از تصرفات خائنانه در غذاها، حیف و میل کردن غذای مردم و آلوده کردن آنها، مواد خوب و بد را مخلوط کردن برای سودجویی شخصی، گران فروشی و ظلم و ستم بر مردم بازداشته و نهی فرموده است و آن را از زشتی ها و پلیدی ها می داند می فرماید:
(کُلُوا مِن طَیِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاکُمْ وَلَا تَطْغَوْا فِیهِ فَیَحِلَّ عَلَیْکُمْ غَضَبِی وَمَن یَحْلِلْ عَلَیْه غَضَبِی فَقَدْ هَوَى)طه ۸۱
یعنی از غذاهای پاکیزه که روزی اتان کردیم بخورید و در آن طغیان نکنید و از حد و اندازه تجاوز ننمایید (حلال آن را به حرام مبدل نکنید(. سپاس گزار باشید و اسراف و زیاده روی نکنید که غضب و خشم من بر شما فرود می آید و غضب و خشم من بر هر که فرود آید محققاً هلاک و تباه خواهد شد.

قرآن انسانها را تشویق می کند که با سرمایه سالم از مکانهای سالم غذاتهیه کند (هم از نظر پاکی ظاهری و هم از نظر پاکی معنوی) چنین می فرماید:

.(فَابْعَثُوا أَحَدَکُم بِوَرِقِکُمْ هَذِهِ إِلَى الْمَدِینَةِ فَلْیَنظُرْ أَیُّهَا أَزْکَى طَعَامًا فَلْیَأْتِکُم بِرِزْقٍ مِّنْهُ )کهف ۱۹
یعنی با این پول هایتان که دارید، یکی را از میان خود به شهر بفرستید تا دقت کند و خوب بنگرد که غذای کدامیک از فروشندگان پاکیزه تر است و از آن غذای پاکیزه برای شما بیاورد.

شاید از این رو باشد که خداوند متعال غذا را عنصری آسمانی معرفی می کند و می فرماید:
هُوَ الَّذِي يُرِيكُمْ آيَاتِهِ وَيُنَزِّلُ لَكُم مِّنَ السَّمَاءِ رِزْقًا ۚ وَمَا يَتَذَكَّرُ إِلَّا مَن يُنِيبُ او کسی است که دلائل و نشانه‌های خود را به شما می‌نمایاند و از آسمان برای شما روزی می‌فرستد. امّا تنها کسانی متوجّه می‌گردند که برگردند.
غافر 13

والسلام علیکم ورحمة الله
شفیع صادقی۳ ؍۹؍۱۳۹۹