اسلوبی پویا و جالب در مجازات فرزندان

گفت:دوتابچه دارم اولی شیش ساله ودومی نه ساله،دیگه از تنبیه کردنشون خسته شدم،اصلا فایده ای هم نداشته،

نمی دونم چیکارکنم؟

بهش گفتم:آیا از (روش های تنبیه اختیاری)استفاده کرده ای؟ گفت:نه اطلاعی از این روش ها ندارم،منظورتون چیه؟

گفتم:قبل از اینکه این روش را  برایتون توضیح بدهم ؛ یک قاعده ی مهمی در اصلاح فرزندان وجود دارد که لازمه بر اون اتفاق نظر داشته باشیم و اون اینه که کودک هرمرحله ی سنیی که پشت سر میزاره به موازات گذشت سنش بایدبه تربیتش توجه بشه وبه هر اندازه که کودک بزرگ میشه،درتربیت وطرز برخورد با او نیازمندیم که طبق تغییرات سنی اش روش هامون رو تغییربدیم؛اماخواهی دید که این روش_روش تنبیه اختیاری_برای تمام مراحل سنی جواب می ده و نتیجه ی مثبتی به همراه داره و قبل ازاینکه این اسلوب رو به کار ببریم لازمه که حتما بررسیی در رفتار کودک صورت بگیره که آیا کودکمون نادانسته مرتکب این خطاشده یاآگاهانه بوده تا تربیت ما مفید واقع بشه؛اگرخطایش نادانسته یا غیر عمدی بوده،پس در این حالت انگیزه ای برای تنبیهش وجود نداره بلکه فقط کافی است که اون رو متوجه اشتباهش بکنی،اما اگه خطایش را تکرار کرد یا عمدا مرتکبش شد،پس دراین حالت میتوانیم باروش های زیادی اون رو تنبیه کنیم

یکی از ارون روش ها:گذاشتن تحریم ازداشتن بعضی ازامتیازات،یا بر اوخشم گرفتن منهای انتقام وضرب وشتم،کما اینکه می توانیم(روش تنبیه اختیاری)رو بکاربگیریم.

اما توضیح این روش:اینه که ازش بخواهی بیاد به تنهایی کنارت بشینه کمی فکر کنه وسه نمونه ازتنبیهاتی که قراره از مجازات های دیگر رو پیشنهاد بده؛ درحالت اعتراض آمیزی گفت: آخه مجازاتی رو که پیشنهاد میده وانتخاب میکنه که دقّ دلم رو خالی نمی کنه و من راحت نمیشم)

بهش گفتم: لازمه که بین تربیت وشکنجه دادن فرقی قائل بشیم! چراکه هدف ازتنبیه وتربیت همان اصلاح رفتارهاست واین امر نیاز به  صبر و تحمل و بررسی و گفتگو واستمرارکارتربیتی داره ، اما در عوض مابیاییم سرش داد و فریاد بزنیم یا موردضرب و شتم قرار بدیم این (شکنجه کردن است نه تربیت)و چه  بسا هنگام مجازاتشون به اندازه ی گناهی که مرتکب شدن تنبیهشان نمی کنیم بلکه راه  افراط رو در پیش می گیریم اون هم باشدت و حدت وباچاشنی خشم وغضب ،این نوع

برخورد ما با آنان ناشی از فشارها و استرس های است که درطول روز گریبان گیرمان میشه درواقع درآنحال فرزندانمون رو

قربانی تنش های عصبیمون میکنیم که ازناحیه ی زندگی متوجه ما میشه وبه همین خاطر است که مابلافاصله بعدازتننبه بدنی شان پشیمان می شویم که چرادر این امر عجله کردیم وبراعصاب خودمسلط نشدیم

سپس به سئوال کننده گفتم : درضمن وقتی شما به فرزندتون میگیت: برو بشین و خودت به تنهایی در سه مورد از مجازاتت فکر کن ،و یکی رو انتخاب کن تا بر تو اجراش کنم در واقع این نوع موضع گیری همان” تأدیب وتربیت “است چرا که این روش پروسه ای است که باعث می شه ما خطاکار رو به چالش بکشیم تا با خودش درگیربشه واین،تغییروتحولی است مناسب دراصلاح رفتارمخطی وهم انگیزه ای میشه تادررفتارومنشش تجدیدنظرکنه وازخطایش برگرده.

گفت: قسم بخدا این روش جالبی است وحتما امتحانش میکنم.بهش گفتم : من به شخصه امتحانش کرده ام ومفید واقع شده و خیلی ازخانواده ها رو میشناسم که این روش رو بکاربردن وموفق هم شدن.

درثانی هنگامی که فرزندت یکی ازمجازات ها رو انتخاب و اجرا میکنه در واقع ما در آن موقع مابین مخطی وخطاهایش میدان چنگی رو ترسیم کرده واون رو باخطاهایش درگیر میکنیم،نه اینکه بیاییم مابین اون و والدینش تنش ایجاد ، وفضای خانواده رو مسموم ومتشنج کنیم درثانی روابط فی مابین والدینش هم حفظ میشه وحتی بدون اینکه به شخصیت وانسانیت فرزندتون لطمه ای وارد بشه یااینکه احساس حقارت بکنه.

کسی که درروش تأدیب پیامبر گرامی نسبت به گناهکاران تأملی داشته باشه خواهد دید که همراه باتأدیب ومجازات گناهکاران با احترام ومهربانی وسعه صدرباانان برخورد میکرد،همین روش رو درداستان زن غامدی ملاحظه بفرمائید، زنی که مرتکب زنا شد ونزد پیامبرآمدوبه گناهش اعتراف نمود ،وپیامبر گرامی هنگامی که حدرابراو اجرا میکردند،متوجه میشوند که یکی ازیارانش نسبت به زن اهانت میکند وناسزا میگوید وپیامبررحمت خطاب به صحابه ی مذکورمیفرمایند : براستی که این زن چنان توبه ای کرده که اگر آن رابر تمام اهل مدینه قسمت کنند همه رافراخواهد گرفت……پس چنین دیدگاهی یعنی احترام ونرمی نسبت به شخص گناهکار برای ابد به عنوان یک فرهنگ دربرنامه های تربیتی باب شد وباقی ماند.

سپس سئوال کننده رفت وپس از یک ماه برگشت وباخوشحالی به من گفت : به راستی اجرای این روش برفرزندانم موفقیت آمیز بوده وحتی باعث شده ازفشارهای عصبیم کاسته بشه وازشمادرطرح وپیشنهاد چنین اسلوبی بی نهایت تشکر میکنم ؛ اماسئوالی داشتم خدمتتون واون اینکه چطور این روش تربیتی به فکرتون خطور کرد؟ گفتم : واقعیتش این روش رو ازاسلوب قرآنی اقتباس کردم، می بینیم که خداوند متعال شخص خطاکار رو درمجازات کردنش در انتخاب سه گزینه مختار کرده،مثل کفاره ی کسی که در رمضان هنگام روز باهمسرش همبستری شده یاکفاره ی کسی که سوگندش راشکسته ،ودیگر کفاراتی که درقران ذکر شده …. درحقیقت شریعت اسلام برای مجازات کردن خطاکار سه گزینه راپیش رو میزاره تایکی روانتخاب واجراش کنه واین روشی است پویا ،زینبده وجالب ومفید . باشگفتی گفت : آهان پس این یک روش تربیتی، برگرفته ازقرآنه چه جالب!!! بهش گفتم : بله درقرآن وسنت روش های تربیتی والایی برای اصلاح رفتارها وهنجارهای بشری اعم ازخُرد وکلان وجودداره ،ازاین روچون خداوند آفریننده وخالق انسان هاست لذا اوبهتر ازهرکسی روش اصلاح انسان هارو میداند.

روش های تربیتی درقرآن وسنت زیادند، و(روش تنبیه اختیاری) یکی از آنهاست که برایت توضیح دادم .ودرحالی که ازسروسامان دادن به خانواده وازاصلاح فرزندانش خشنودوراضی بود راهش را گرفت ورفت.

نویسنده:جاسم المطوع

مترجم: فهیم کاظمیان