تاریخ

اعجاز قرآن کریم

اعجاز قرآن کریم
در فرهنگ های لغت در مورد مفهوم واژه ی عجز آمده است: «عجز»(ناتوانی, درماندگی در کاری) متضاد « حزم»( قاطعیت,استواری, دوراندیشی) و « إعجاز» به معنی « فراتر رفتن از کسی یا چیزی, برتری یافتن» است.
معجزه در شرع به مفهوم کاری خارق العاده است که بشر به صورت انفرادی یا گروهی از آوردن چیزی شبیه آن ناتوان باشد و خداوند آن امر را بدست کسی به انجام می رساند که او را برای نبوت و پیامبری خویش برمی گزیند تا دلیلی بر صداقت و صحت و راستی رسالتش باشد.
معجزه ی هر پیامبری با حال و وضعیت قومی که به سوی آنان فرستاده می شدند سازگار بود. به عنوان مثال وقتی که سحر در میان قوم موسی رواج یافت، معجزه اش با اوضاع آن زمان متناسب بود و در دوره ی پیامبری عیسی (ع) پزشکی رواج داشت،بر این اساس معجزه ی ایشان با حال و وضع آنان هماهنگ بود.
از آن جایی که عرب از فصاحت و بلاغت و سخنوری برخوردار بود, خداوند سبحان معجزه ی پیامبر ما( ص ) را قرآن کریم تعیین فرمود. معجزه ی پیامبر(ص) افزون بر این که با فصاحت و بلاغت آن زمان عرب سازگار بود، در دو مورد زیر نیز بر سایر معجزات دیگر نیز برتری داشت:
اول این که: حقیقتاً آن یک معجزه ی عقلی بود نه حسی.
دوم آن که: یقیناً این کتاب آسمانی برای عموم مردم آمد و تا ابد و برای تمام عصرها جاودان و همیشگی ماند.
اعجاز در قرآن کریم به صورت ابعاد و جنبه های مختلفی آمده، از جنبه ی لفظی، معنوی، خبر دادن و پیشگویی و ار جنبه های دیگر که در اینجا مجال شرح و بسط آن نیست.
از لحاظ اعجاز بیانی و بلاغی به چند آیه که بلاغت و رسایی قرآن مبین و بیان عالی و بی نظیرش و وحدت و به هم پیوستگی اعجازی آن را بیان می کند اکتفا می کنیم.قرآن انسان و جن را باهم به مبارزه طلبی برای آوردن کتابی مثل قرآن فرامی خواند، اما همگی از چنین کاری ناتوان و عاجز ماندند. خدای متعال می فرماید: {قل لئن اجتمعت الإنس والجن على أن يأتوا بمثل هذا القرآن لا يأتون بمثله ولو كان بعضهم لبعض ظهيرا} (الإسراء:88)
« بگو : اگر همه ی مردمان و جمگی پریان گرد آیند و متفق شوند بر این که همچون این قرآن را بیاورند نمی توانند مانند آن را بیاورند، هر چند هم برخی از ایشان پشتیبان و مددکار برخی دیگر شوند.» با این آیه و امثال آن مبارزه طلبی برای عرب معاصر نزول قرآن و عرب پس از آنان ثابت شد و با وجود برخورداری آنان از جنبه های مختلف فصاحت و بلاغت و بیانی،ناتوانی و عجزشان آنها را از آوردن کتابی نظیر قرآن بازداشت.
از جمله جنبه های اعجازی که قرآن کریم آورده است، خبر دادن از غیب ها و پیشگویی هایی است که هیچ مخلوقی نسبت به آن اطلاعی نداشت؛ چه غیب های مربوط به گذشته باشد مانند خبر دادن از داستان های پیامبران و اخبار آنان یا غیب های زمان حال مانند خبر دادن از اسرار منافقان و مکر و حیله هایشان یا اخبار آینده مثل خبر دادن از امور و حوادثی که در آینده روی می دهد مانند حکومت و تسلط یافتن مومنان در زمین و ورود به مسجد الاقصی پس از این که خداوند اجازه ورود به آن را داد.
یکی دیگر از جنبه های اعجاز قرآن، اعجاز تشریعی یا قانونگذاری است. قرآن کریم برای هدایت همه ی مردم آمده و شامل احکام و دستوراتی تشریعی می شود که سعادت و خوشبختی بندگان را در دنیا و آخرت تضمین می نماید و نیازهای زمانی و مکانی آنان را برآورده می کند برخلاف حال و وضع قوانین بشری که ضعف و ناتوانی آن آشکار شده است و نمی توانند خواسته ها و نیازهایشان را تامین نمایند و نقص و ناتوانی آن از سازگاری و تناسب با اوضاع عصر جدید،هراز چند گاهی به اثبات رسیده است. خداوند متعال راست فرمود که : {إن هذا القرآن يهدي للتي هي أقوم ويبشر المؤمنين الذين يعملون الصالحات أن لهم أجرا كبيرا} (الإسراء:9).« این قرآن به راهی رهنمود می کند که مستقیم ترین راه ها است و به مومنانی که کارهای شایسته و پسندیده می کنند مژده می دهد که برای آنان پاداش بزرگی است.»
یکی دیگر از جنبه های اعجاز در قرآن، اعجاز علمی است که امروزعلم جدید به بسیاری از حقایق که قرآن کریم قرن ها پیش آن را ثابت نموده، رسیده است. برای نمونه خداوند متعال می فرماید: {ولو فتحنا عليهم بابا من السماء فظلوا فيه يعرجون * لقالوا إنما سكرت أبصارنا بل نحن قوم مسحورون} (الحِجر:14-15) « اگر دری از آسمان به روی آنان بگشاییم و ایشان از آنجا شروع به بالا رفتن نمایند( و فرشتگان و شگفتی های جهان بالا را با چشم خود ببینند ) بی گمان خواهند گفت: حتماً ما را چشم بندی کرده اند و بلکه ما را جادو نموده اند. » و نیز می فرماید: {أولم ير الذين كفروا أن السماوات والأرض كانتا رتقا ففتقناهما} (الأنبياء:30) « آیا کافران نمی بینند که آسمان ها و زمین به هم متصل بوده و سپس آنها را از هم جدا ساخته ایم.» آیات دیگری نیز وجود دارد که علم جدید بر صدق و راستی آنها تاکید می کند. تمام آنها این فرموده ی خدای متعال را تایید و تصدیق می نماید:
{سنريهم آياتنا في الآفاق وفي أنفسهم حتى يتبين لهم أنه الحق} (فصلت:53) «ما به آنان هر چه زودتر دلایل و نشانه های خود را در اقطار و نواحی ( آسمان ها و زمین) و در داخل و درون خودشان به آنان نشان خواهیم داد.» این وعده ی الهی با آنچه علم هر روز ثابت می کند تحقق یافته است و مردم آیات و نشانه های خدا را می بینند که در عالم هستی خویش منتشر کرده و در وجود آفریده هایش به امانت نهاده است.
ما همزمان با طلوع سپیده دم هر روز بسیاری از حقایق را که علم آن را کشف می کند می شنویم و می بینیم؛ همان امری که تاکید دارد برحقیقت این قرآن و راستی موضوعاتی که بیان نموده است و ثابت می کند که: {لا يأتيه الباطل من بين يديه ولا من خلفه تنزيل من حكيم حميد} (فصلت:42). « هیچ گونه باطلی از هیچ جهتی و نظری، متوجه قرآن نمی گردد، قرآن فروفرستاده ی یزدان است که با حکمت و ستوده است.»
در پایان مقاله شایسته است که بخشی از سخنان ادیب و نویسنده ی مشهور « محمد صادق رافعی »( رح ) را در این باره ذکر کنیم؛ آنجا که در وصف قرآن کریم می گوید: « این کتاب هدایتی الهی در قالب اسلوبی انسانی است که دلیل اعجازش را در درون خویش در بر دارد. قرآن در طول تاریخ بی نظیر است؛ زیرا از زمان نزولش تا حال در هر عصری صحت و راستی آن از دو لحاظ نمایان می شود: از لحاظ گذشته و آینده. تا کنون هیچ دینی از ادیان به جز اسلام، معجزه ای مانند قرآن نیاورده که همیشه پیش روی مردم و قابل دسترسی باشد به شیوه ای که اهل هر عصری با وسایل عصر خویش در آن به تحقیق بپردازند.»
وی در ادامه اعجاز قرآن را چنین وصف می کند: « قرآن سرگرمی عقل سخنوران عرب در تمام زمان ها بوده است. نسلی از مردم می آید و می رود اما حقایق قرآنی ماندگار است و در انتظار نسلی می ماند که جانشین او شود؛ همچنین این کتاب آسمانی سرگرمی فکر و اندیشه ی انسانی است.»

ترجمه : حمید محمودپور
http://articles.islamweb.net/media/index.php?page=article&lang=A&id=29180

نمایش بیشتر

حمید محمودپور

@نویسنده و مترجم @ آذزبایجان غربی - مهاباد @ شغل : دبیر آموزش و پرورش

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا