به زن در بهشت چه می رسد؟!

نویسنده: هیمن عبدالعزیز
مترجم: کلثوم حسن زاده
 هر گاه که از بهشت می شنویم و می خوانیم، به فکر فرو رفته و می اندیشیم ، می بینیم که بیشتر ظواهر متون شرعی و دلایل و نشانه هایی که از بهشت و نعمت های آن سخن می گویند، بیشتر نسل مذکر را مخاطب قرار داده و کمتر از مؤنث، سخن به میان می آورند.

این نوع تفکر، نه اینکه هیچ اساس و ارزش علمی ندارد، حتی نوعی درک اشتباه از متون قرآن و سنّت نیز به شمار می آید! اما مشکل در این است که ما چگونه اصول را درک کنیم و خدای خود را از جهت عدالت و یکسانی حقوق زن و مرد، چگونه می شناسیم؟ به همین خاطر در این نوشته مختصر تلاش کرده ایم که مُشتی از دریای حقیقت و راستی مسأله ی حقوق زن در بهشت را روشن گردانیم.
اول: در ابتدا می گوییم که شکی در این نیست و منکر آن نیز نیستیم که همیشه از این پرسش ها به فکر و ذهن خانم ها خطور می کند، که آنچه را که خدا در بهشت به مردها می بخشد را می دانیم، ولی در بهشت چه چیزی به زن ها می رسد؟ چرا که هر انسان همیشه در فکر قیامت و آینده خویش است.
حتی پیامبر(صلی الله علیه و سلم) نیز این نوع پرسش های انسان ها را انکار نکرده است که در مورد آینده و شیوه و اوصاف بهشت می پرسیدند؛ از آن پیامبر(صلی الله علیه و سلم) پرسیدند:  که خانه و قصر های بهشت چه شکلی اند؟ پیامبر(صلی الله علیه و سلم) فرمودند: «لبنه من ذهب و لبنه من فضه» یعنی: «یک آجرش از طلا و آجر دیگرش از نقره است.» همچنین از رسول الله سوال کرده اند که: آیا ما به همسران خود در بهشت می رسیم؟ ایشان هم در جواب فرموده اند: بلی، به هم می رسید.
دوم: نفس انسان چه مرد و چه زن، به گونه ای است که خواستار شنیدن نعمت ها و خوشی های بهشت بوده و به دنبال لذت آن خوشی هاست. خدای بزرگ نیز این میل را در آنها ترغیب کرده و می فرماید: «وَ تِلکَ الجَنَّهُ الَّتِی أَورِثُتُمُهَا بِمَا کُنتُم تَعمَلُونَ» (الزخرف/۷۲) یعنی: «این بهشتی را که حالا شما به پاداش اعمالتان به میراث برده اید. (محصول تلاش خودتان است)»
سوم: بهشت و نعمت های آن تنها مختص مردها نیست، بلکه خداوند می فرماید: «أُعِدَّت لِلمُتَّقین» یعنی: «برای اهل تقوا و پرهیزگاران آماده کرده ایم.» چون خدای بزرگ در دادن پاداش به بنده هایش، میان زن و مرد تفاوتی نمی گذارد.

همان گونه که می فرماید: «وَ مَن یَعمَل مِنَ الصَّالِحَاتِ مِن ذَکَرٍ أَو أُنثَی وَ هُوَ مُؤمِنٌ فَأُلَئِکَ یدخُلُونَ الجَنَّهَ» (النساء/۱۲۴) یعنی: «هر کسی که اعمال صالح انجام دهد و مؤمن باشد، خواه مرد باشد یا زن، وارد بهشت می شود»
چهارم: زنان نباید در مورد جزئیات بهشت، زیاد خود را در معرض سوال و گمان قرار دهند که چه چیزی به آنها می رسد؛  البته این تکلیف در مورد مردان نیز صدق می کند که زیاد در عمق این مباحث فرو نروند، اینکه چگونه و برای چه و به کجا می روند؟ حال که خداوند راه رفتن به بهشت را برایمان روشن گردانیده و تا حدودی هم نعمات و خوشی های بهشت را توصیف کرده است، به همین اندازه اکتفا کرده و تسلیم آن باشیم.

آیا این فرموده ی پیامبر(صلی الله علیه و سلم) کافی نیست برای ما که خدای بزرگ در حدیثی قدسی می فرمایند: عن ابی هریرۀ رضی الله و عنه ان رسول الله قال فیما روی عن الله«أُعددتُ لِعِبَادِیَ الصَّالِحِینَ مَا لَا عَینٌ رَأَت، وَ لَا أُذُنٌ سَمِعَت وَ لَا خَطَرَ عَلَی قَلبٍ بَشَرٍ» (متفق علیه، ) یعنی: «برای بنده های صالح خود در بهشت، چنان نعمات و لذاتی تدارک دیده ام که تا حالا هیچ چشمی ندیده و هیچ گوشی هم نشنیده است و به هیچ دلی هم خطور نکرده است.»

همچنین خدای بزرگ می فرماید: «لَا یَمَسُّهُم فِیها نَصَبٌ وَ مَا هُم مِنهَا بِمُخرَجِینَ» (الحجر/۴۸) یعنی: «در آنجا خستگی و رنجی بدیشان نمی رسد و از آنجا بیرون نمی گردند.»
یا در جایی دیگر می فرماید: «وَ فِیها مَا تَشتَهِیهِ الأَنفُسُ وَ تَلَذُّ الأَعیُنُ وَ أَنتُم فِیهَا خَالِدُونَ» (الزخرف/۷۱) یعنی: «وهرچه دل بخواهد و هر چه چشم از آن لذت ببرد، در بهشت وجود دارد و شما در آنجا جاودانه خواهید بود.»
و از همه لذت بخش تر این است که خداوند می فرماید: «رَضِیَ اللهُ عَنهُم وَ رَضُوا عَنهُ» (البینه/۸) یعنی: «خدا از آنها راضی است و آنها هم از خدا راضی اند.»
پنجم: همه ی آن نعمات و لذاتی که در بهشت وجود دارد، از انواع میوه های تازه و انواع خوراکی و نوشیدنی و خانه و قصر و لباس و… همه آنها به صورت یکسان، متعلق به هر دو نسل مذکر و مؤنث می باشد.
اما آنچه مورد نظر ما و سوال بیشتر زنان نیز می باشد، این سوال است که می گویند: دانستیم که برای مردان، «حور العین» یا زنان زیبارویی در بهشت وجود دارد، برای زنان چه نعمتی از این قبیل وجود دارد؟
 جواب این سوال را در نکات زیر می توان یافت:
خدای بزرگ می فرماید: «لَا یَسأَلُ عَمَّا یَفعَلُ وَ هُم یَسأَلُونَ» (الأنبیاء/۲) یعنی: «از خدا در مورد آنچه انجام می دهد سوال نمی شود، بلکه این انسان ها هستند که مورد سوال قرار می گیرند.» ؛ پس اصل بر آن است که انسان از خداوند سوال نکند که چرا چنین کاری کرده است، هرچند سوال کردن از حکمت خدا، اشکالی ندارد.
همان طور که آشکار است، شرم و حیا، در طبیعت و ذات زن است؛ به همین خاطر خداوند چیزی را به زنان نشان نمی دهد که از روی جنسیتی موجب شود، زنان از سخن گفتن یا شنیدن در مورد آن، شرم داشته باشند.
همانطور که روشن است شوق و تمایل زن نسبت به مرد، کم تر از تمایل مرد نسبت به زن است، به همین خاطر خداوند رغبت مردان را متوجه زنان بهشتی می کند. این هم حقیقتی شرعی است که پیامبر خدا(صلی الله علیه و سلم) می فرماید: «ما ترکت بعدی فتنه أضر علی الرجال من النساء» (أخرجه البخاری) یعنی: «بعد از خودم هیچ فتنه ای جا نگذاشته ام که بدتر از فتنه زن بر مرد باشد». اما می بینیم که خداوند میل به زیبایی و لباس و طلا و نقره را به زن داده است که زن بیشتر به این موارد رغبت داشته باشد، همانگونه که خدا می فرماید: «أَوَ مَن یُنَشَّأُ فِی الحِلیَهِ» (الزخرف/۱۸) یعنی: «آیا کسی که در (شیفتگی) به زینت و زیور پرورش یافته و در جدل های کلامی گویائی ندارد (را فرزند خدا می دانید و پسران را فرزند خود؟!)»
به همین خاطر می بینیم که اگر پدری، دختر و پسری داشته باشد و بخواهد دلشان را راضی و شاد گرداند، به پسرش می گوید: پسرم بزرگ که شدی، دختری زیبا برایت خواستگاری می کنم ؛  اما می بینیم به دخترش نمی گوید: دخترم اگر بزرگ شدی شوهری خوب برایت پیدا می کنم! بلکه چیزهای دیگری به او می گوید. مثلاً می گوید: بزرگ که شدی، عروسکی زیبا برایت می خرم، یا لباس و پیراهنی زیبا یا زیور آلاتی از طلا و نقره برایت می خرم و…
شیخ ابن عثیمین(رحمه الله علیه) می گوید: خدای بزرگ در مورد بهشت، برای مرد از زن سخن می گوید، نه از مرد برای زن؛ چون همیشه این مرد است که خواستار و متمایل به دختر است نه بالعکس ؛ اما این بدان معنا نیست که زن ها در بهشت بدون مرد می مانند، بلکه هر کدام از آنها از بنی آدم  شوهری زیبا، صالح و جذاب را صاحب می شوند.
ششم: برای هر زنی در دنیا، غیر از یکی از این حالت های زیر نخواهد بود:
یا قبل از ازدواج دار فانی را وداع می گوید.یا بعد از طلاق، فرصت ازدواج مجدد را نمی یابد و فوت می کند.
یا اینکه آن زن ازدواج کرده اما شوهرش وارد بهشت نمی شود، احتمالاً خودش مسلمان و شوهرش کافر بوده باشد (پناه بر خدا).یا بعد از ازدواج می میرد.یا اینکه شوهرش قبل از او می میرد و او نیز دیگر ازدواج نمی کند و تا مردن بدون شوهر می ماند.یا اینکه شوهرش فوت کرده و او نیز بعد از فوت شوهرش ازدواج مجدد می کند.

این حال زن در دنیا است که بر اساس هر کدام از حالت های مورد اشاره، دارای حالتی خاص در بهشت خواهد بود:
دختری که قبل از ازدواج فوت کرده است، خداوند در بهشت، مردی از مردان دنیا را به او می بخشد؛ چون پیامبر(صلی الله علیه و سلم) می فرماید: «ما فی الجنّه أعزب» (رواه مسلم) یعنی: «در بهشت شخص مجرد وجود ندارد.»
در این باره شیخ ابن عثیمین می گوید: اگر زن در دنیا ازدواج نکرده باشد، خداوند در بهشت مردی بسیار زیبا و آراسته، به او می بخشد که سبب چشم روشنی و شادمانی او می شود.
برای زن مطلقه که ازدواج مجدد نکرده باشد، نیز همان حکم فوق جاری است.
زنی هم که (پناه بر خدا) شوهرش اهل دوزخ و خودش اهل بهشت باشد، شیخ ابن عثیمین در باره اش می گوید: به همان گونه ی حالت های قبل، خداوند او را به عقد پسری زیبارویی در می آورد.
زنی هم که بعد از ازدواج فوت کرده است، در بهشت به شوهر خودش می رسد.
زنی که ازدواج کرده و پس از فوت شوهرش، خودش ازدواج مجدد نکرده باشد، خداوند در بهشت آنها را به لقای یکدیگر شاد و خوشحال می کند و بار دیگر زندگی مشترک خود را از سر می گیرند.
اما زنی که در دنیا، شوهرش فوت کرده و سپس با مرد دیگری ازدواج کرده باشد، بدون شک در بهشت به همسر دومش می رسد؛ همانگونه که پیامبر(صلی الله علیه و سلم) می فرماید: «المرأه لآخر أزواجها» (سلسله الاحادیث الصحیحه للألبانی) یعنی: «زن به آخرین شوهرش می رسد.»

یا حذیفه(رضی الله عنه) به همسرش گفت: «إن شئت أن تکونی زوجتی فی الجنه فلا تزوجی بعدی فإن المرأه فی الجنه لآخر أزواجها فی الدنیا فلذلک حرم الله علی أزواج النبی أن ینکحن بعده لأنهن أزواجه فی الجنه» یعنی: «اگر دوست داشتی که در بهشت باز هم همسر من باشی، بعد از من ازدواج مجدد نکن، چون زن در بهشت همسر آخرین شوهرش در دنیا خواهد بود.» به همین خاطر خداوند ازدواج مجدد را بر همسران پیامبر (صل الله و علیه و سلم) بعد از وفات ایشان، حرام کرده است.
یک سوال: احتمالا بپرسید که در دعای تلقین برای زن مُرده، می گویند: «و أبدلها زوجا خیرا من زوجها» یعنی: «شوهری بهتر از شوهر قبلیش به او بدهید.» پس چگونه ما همچنین دعایی برایش بکنیم، درحالی که خودش شوهر داشته و در بهشت هم باز به همان شوهرش می رسد؟!
در پاسخ این سوال شیخ ابن عثیمین می فرماید: اگر این خانم ازدواج نکرده باشد، منظور از این دعا، این خواهد بود که مردی بهتر از آنچه در دنیا قرار بود که به او بدهند، در بهشت به او عطا کند. اگر ازدواج کرده باشد، منظور از دعا این خواهد بود که همان شوهر را به او بدهند، اما از روی صفات و رفتار و منش، خداوند او را بهتر از قبل گرداند و صفات و اسلوبی بهتر و نیکوتر از دنیا به او ببخشد؛ زیرا بدون شک در آن دنیا، همه چیز تغییر می کند و مردم تنها از روی شناخت آنچه که در دنیا دیده اند، یکدیگر را می شناسند، اما از روی کیفیت بسیار بهتر و شایسته تر و مناسب تر از دنیا خواهند بود؛ همانگونه که خدا در مورد زمین و آسمان می فرماید: «یَومَ تُبَدَّلُ الأَرضُ غَیرَ الأَرضِ وَ السَّمَاوَاتُ» (ابراهیم/۴۸) یعنی: «در آن روزی که زمین به زمین دیگری و آسمانها به آسمانهایی دیگر تبدیل می شوند.»
یا آنگاه که در مورد میوه های بهشتی سخن می گوید، می فرماید: «کُلَّمَا رُزِقُوا مِنهَا مِن ثَمَرَهٍ رِزقَاً قَالُوا هَذَا الَّذِی رُزِقنَا مِن قَبلُ وَ أَتُوا بِِهِ مُتَشَابِهاً» (البقره/۲۵) یعنی: «هر گاه بعضی از میوه های آنها بدیشان عطاء شود، گویند: پیشتر این نصیبمان گشته بود و همسان آن را آورده اند. (چه میوه هایی در جنس و شکل یکی بوده، ولی طعم و مزه ی جداگانه ای دارند)»
هفتم: در بهشت زنان از مردان بیشتر هستند، همانگونه که در حدیث صحیحی از مسلم آمده است که از ابن سیرین (رضی الله عنهما) روایت می کند که روزی مردان و زنانی، در مورد آنکه آیا در بهشت زنان بیشتر هستند یا مردان، به بحث و گفتوگو می پردازند؛ سپس از ابو هریره سوال می کنند. او نیز می گوید: پیامبر(صلی الله علیه و سلم) فرموده اند: «إن أول زمره تدخلَ الجنه علی صوره القمر لیله البدر، والتی تلیها علی أضوأ کوکبٌ دری فی السماء لکل امرئ منهم زوجتان اثنتان، یری مخ سوقهما من وراء اللحم، و ما فی الجنه أعزب» یعنی: «اولین گروهی که وارد بهشت می شوند، چهره و صورتشان همانند ماه بدر (ماه شب چهادره) درخشان می باشد و آنهایی که پس از این گروه می آیند، چهره و صورتشان همانند ستاره ای درخشان، می درخشد برای هرکدام از آنها نیز دو زن وجود دارد که به خاطر زیبایی اشان مغز داخل استخوانشان از پشت گوشت، دیده می شود و مجرد هم در بهشت وجود ندارد »این هم دلیلی است بر اینکه شمار زنان در بهشت بیشتر از مردان است.

برخی می گویند: خیر مردان بیشتر هستند! چون پیامبر(صلی الله علیه و سلم) فرموده اند: «رأیتکن أکثر أهل النار» یعنی: «شما (زنان) را دیدم که بیشتر اهل دوزخ را به خود اختصاص داده بودید». در این مورد گفته اند: این دلیل بر آن نیست که اگر بیشتر اهل دوزخ، از زنان باشند، پس بیشتر اهل بهشت از مردان خواهند بود.

ابن حجر(رحمه الله علیه) در این مورد می فرماید: جمع میان این دو حدیث آن است که در دنیا، تعداد زنان بیشتر از مردان است؛  همچنین می توانیم بگوییم که جنس زنان در بهشت بیشتر است، چون که (حور العین) نیز جزء زنان به شمار می آیند.

امام قرطبی(رحمه الله علیه) نیز می فرماید: «اکثریت اهل دوزخ از زنان هستند.» اما این قبل از شفاعت برای زنان مومن و خروجشان از دوزخ می باشد. زمانی که به فضل و لطف الهی از دوزخ خارج شدند، به بهشت برده می شوند، پس بر این اساس تعداد زنان در بهشت بیشتر خواهد بود.
اما آنچه که بر زنان لازم است که بر آن تاکید داشته باشند و در راستای آن تلاش نمایند، آن است که تقوای خدا را پیشه کنند تا خداوند رویشان را با آتش دوزخ نسوزاند. (پناه بر خدا)
هشتم: آنگاه که زنان به بهشت می روند، در آنجا خداوند آنها را جوان می گرداند، هر چند در دنیا پیر شده باشند؛ همانگونه که پیامبر(صلی الله علیه و سلم) می فرماید: «إن الجنه لا یدخلها عجوز … إن الله تعالی إذا أدخلهن الجنه حولهن أبکارا» یعنی: «انسان پیر به داخل بهشت نمی رود … اگر خداوند آنها را به بهشت درآورد، آنها را جوان گردانیده و آنگاه وارد بهشت می کند.»
نهم: در برخی از روایات آمده است که زنان دنیایی در بهشت، بسیار زیباتر از (حور العین) می شوند، تا جایی که پیامبر(صلی الله علیه و سلم) می فرماید: «لو أن امرأه من نساء أهل الجنه اطلعت علی الأرض لأضاءت ما بینهما، و لملأت ما بینهما ریحاً، و لنصیفها علی رأسها خیر من الدنیا و ما فیها» (رواه البخاری عن أنس) یعنی: «اگر زنی بهشتی خود را به زمین نشان دهد، تمام زمین را روشن و آن را از بوی خوش معطر می گرداند و روسری که بر سر زن بهشتی است، با ارزشتر و گرانبهاتر است از، تمام دنیا و آنچه در دنیاست.»
در جایی دیگر می فرماید: «اگر دست زنی بهشتی به دنیا بیفتد، به خاطر زیبایی و درخشندگی آن دست، نور خورشید خاموش می شود.»
پس عزیزان و خواهران گرامی: «مواظب آشوب ها و دعوت به فتنه و فساد هایی باشید که می خواهند شما را از پایی در آورند، تا نتوانید کاری انجام دهید؛ فریب سخنان پر زرق و برقشان را نخورید، چون این شیطان است که بازار را برای این مکاران خوش کرده است که شما را فریب دهند و به خدا گلاویز شوید؛ هدف آنها تنها برهنه کردن شماست که با چشم های آلوده و طماعشان، از شما لذت ببرند؛ ولی شما نیز در مقابل، اراده و تقوی و ایمانتان را نیرومندتر سازید؛ تا خدای پروردگار شما را در آن بهشت وسیع و پر نعمت سکنی داده و از شما راضی و خشنود باشد و به دیدار خودش شاد گرداند.»
و صلی الله علی نبینا محمد و آله و صحبه و سلم
توجه: برای این موضوع از مقاله ای به نام (أحوال النساء فی الجنه-نوشته ی سلیمان بن صالح الخراشی) بهره جسته ام. (نویسنده)