فتوای علامه مصطفی زرقا در مورد تبریک گفتن به مسیحیان به مناسبت میلاد حضرت عیسی مسیح علیه السلام:
جناب شیخ مصطفی زرقا سلام و درود خدا بر تو باد و امیدوارم در مورد حکم شرعی مسائل زیر نظر خودتان را ارائه بفرمائید:
.۱- تبریک گفتن به مسیحیان به مناسبت میلاد و جشن آغاز سال جدید میلادی.
۲- چاپ کارت تبریک به مناسبت جشن های میلاد و سال نو و جشن تولد شخصی.
۳- معامله کردن با چاپ کارت تبریک برای موارد مذکور بالا.
خداوند پاداش جزیلی را به شما عنایت بفرماید.
سوال از: انس محمد صباغ. شهر ریاض تاریخ ۲۰/۶/ ۱۴۱۷ هجری.
پاسخ:
سلام و درود خدا بر برادر بزرگوارم انس صباغ:
از دیدگاه بنده تبریک گفتن مسلمانان به مسیحیان به مناسبت میلاد عیسی مسیح علیه الصلاه و السلام، از این جهت که این کار نوعی نیکی و احسان در حق آنان محسوب می شود اشکالی ندارد و آئین اسلام ما را نسبت به نیکی و احسان در حق آنان منع نکرده است، چون به اعتقاد ما مسلمانان حضرت عیسی مسیح علیه الصلاه و السلام جزء پیامبران اولوا العزم می باشد و او نزد ما از جایگاه والایی برخوردار است.
متاسفانه مسیحیان در حق عیسی مسیح علیه الصلاه و السلام افراط و زیاده روی می کنند و معتقدند که او معاذالله اله است،”تعالی عما یصفون” خدا بزرگتر از آن است که به او نسبت می دهند.
و اگر کسی گمان می کند که همراهی با آنان در عیدهایشان به خاطر اعتقاد منحرف مسیحیان حرام می باشد دچار اشتباه شده است، چون نیکی و احسان در حق آنان هیچ ربطی به اعتقاد و غلوّ آنان ندارد.
روایت شده که جنازه شخص یهودی از کنار پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم رد شد پیامبر به خاطر احترام از او از جای بر خاست! برخاستن پیامبر دلیل بر احترام از میت می باشد و ربطی به عقیده ی صاحب جنازه ندارد.
بر ما لازم است تا به ارائه محاسن و عدالت اسلام به غیر مسلمانان توجه ویژه ای بکنیم و اگر چنانچه آنان رعیت و زیردست ما بودند نباید آنان را با زور وادار به ترک اعیاد خودشان کنیم، بلکه باید با آنها مدارا نمود و بر پایبند بودن به دین خودشان آنها را آزاد بگذاریم.
علاوه بر این ، بیاییم به حال و اوضاع مسلمانان امروزه در کشورهای جهان و دسیسه کشورهای ابر قدرت علیه مسلمانان و متهم کردنشان به تروریست و تعصب را بنگریم و اینکه مسلمانان به شدت نیازمند این هستند که دیدگاه و نگاه دولت های غربی و بیگانه نسبت به خود را تغییر دهند.
مخصوصا ما مسلمانان که عید قربان و فطر در پیش رو داریم و مسیحیان در آن مناسبت ها به ما مسلمانان تبریک و تهنیت می گویند؛ اگر چنانچه ما به مناسبت میلاد عیسی مسیح علیه الصلاه و السلام به آنان تبریک نگوییم و به دیدارشان نرویم ] با این کار مهر تاییدی زده ایم بر اتهامی که به ما می زنند مبنب بر سردی رابطه و عدم تمایل برای دوستی و تعامل با آنها!
اگر تبریک گفتن به مناسبت میلاد عیسی مسیح علیه الصلاه و السلام جایز باشد تبریک گفتن به مناسبت حلول سال نو میلادی به طریق اولی جایز و درست است؛ چون آغاز سال میلادی هیچ ربطی به عقیده ندارد و تنها آغاز یک تاریخ می باشد و بس.
در زمان خلیفه دوم عمر بن خطاب رضی الله عنه وقتی اصحاب را به منظور بحث پیرامون تعیین حادثه ای به منظور محاسبه تاریخ گرد هم آورد ، آراء مختلفی مطرح شد؛ از جمله پیشنهاد شد که تاریخ روم باستان یا یهودیان ملاک قرار گیرد!! اگر این کار ناروا بود قطعاً اصحاب چنین پیشنهادی مطرح نمی کردند!!
حالا که حکم شرعی در مورد تبریک گفتن به مسیحیان به مناسبت میلاد حضرت عیسی علیه السلام برای ما روشن شد، حکم جایز بودن چاپ کارت تبریک و تجارت با آن نیز برای ما مشخص گردید؛ چون هر چیزی که جزء مباحات باشد استفاده از آن نیز مباح می باشد.
لیکن نکته ای هست که جا دارد به آن توجه داشته باشیم و آن این که:
همچنانچه بیان شد تبریک گفتن به مسیحیان به مناسبت میلاد حضرت عیسی مسیح علیه الصلاه و السلام از این جهت که وسیله ای است برای تعامل نیک و شایسته با آنها امری مباح و مشروع است ، ولی باید توجه کرد که بزرگداشت آغاز سال سال میلادی و آنچه در این مراسم ها اتفاق می افتد از منکرات، این قضیه دیگری است ، که مشارکت مسلمانان در این بخش تقلید کورکورانه در عادات و شادمانی و انجام منکرات محسوب می شود و در نتیجه این کارها ناروا و خلاف شرع می باشد.
این نظر شخصی من بود و خداوند سبحان آگاه تر است.
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته.
نویسنده: مصطفی احمد زرقا.
مترجم: علی ملازاده.
۱۳۹۹/۱۰/۱۰
