آیا گزاردن نماز تراویح با بیش از یازده رکعت بدعت است؟
برخی نماز تراویح را یازده رکعت و برخی سیزده رکعت می گزارند؛ کدام نظریه ارجح است؟
پاسخ:باتوجه به اینکه در گزاردن نماز تراویح، عدد مزبور(سیزده رکعت)از پیامبرعلیه الصلاه والسلام ثابت نشده است لذا توصیف آن به بدعت (بر اساس مفهوم لغوی آن) درست است همان طور که سیدنا عمر رضی الله عنه،به شیوه گزاردن تراویحی که در عهد خویش مقرر ساخت فرمود:این روش(به جماعت گزاردن تراویح)،بدعت و شیوه جدید نیکویی است.اگر با این مفهوم باشد مانعی ندارد .
اهل علم اتفاق نظر دارند که سقف حداکثری برای تعداد رکعات نماز شب وارد نشده است ابن عبدالبر طی اتفاقیه (اجماعى) که از اهل علم بیان کرده گفته است:حداکثری برای تعداد رکعات نماز شب وجود ندارد اما سنت است که به شیوه نماز رسول الله صلی الله علیه وسلم که یازده رکعت می باشد گزارده شود؛ زیرا در صحیح بخاری و مسلم از أم المؤمنین عائشه رضی الله عنها روایت شده است که فرمود:(پیامبر علیه الصلاه والسلام در رمضان و ماه های دیگر، نماز شب را بیش از یازده رکعت نمی گزارد)این عملکرد رسول الله صلی الله علیه وسلم در خصوص نماز شب بود اما نماز ایشان به اندازه ای در ایستادن و نشستن و رکوع و سجودش طولانی بود که در دهه پایان رمضان بیم آن می رفت که زمان سحری سپری شود.
أم المؤمنین عائشه رضی الله عنها در توصیف نماز شب پیامبر علیه الصلاه والسلام می فرماید: (ایشان چهار رکعت می گزارد که از زیبایی و طولانی بودن آنها مپرس و سپس چهار رکعت دیگر می گزارد که از زیبایی و طولانی بودن آنها مپرس و پس از آن سه رکعت می گزارد) یعنی سه رکعت با نیت وتر می گزارد خواه سه رکعت متوالی با یک سلام و یا دو رکعت می گزارد و سپس یک رکعت دیگر در پایان به جا می آورد.
اما اقوال مبنی بر بیست وسه رکعت یا بیست و یک رکعت،همگی بر اساس اختلاف دیدگاه اهل علم که آن هم بر اساس عملکرد صحابه در زمان سیدنا عمر رضی الله عنهم بوده، شکل گرفته است؛مثلا در الموطأ آمده است:”عمر رضی الله عنه أبی بن کعب و تمیم داری رضی الله عنهما را جهت گزاردن نماز تراویح براى مردم گمارد و به آنها سفارش نمود تا بیست و سه رکعت بگزارند”
و در برخی از آثار دیگر نیز به همین صورت آمده است اما هیچ یک از آنها صحیح نیستند
در نتیجه بایستی به سنت بازگشت شود.
آیا کسی که بیشتر از یازده رکعت بگزارد را می توان بدعت گر توصیف نمود؟ پاسخ، خیر است. زیرا تعداد رکعات مزبور نقل شده است(و خود رسول الله صلى الله علیه وسلم امت را نسبت به مقید بودن آن سفارش ننموده) و از سوی دیگر سقف حداکثری برای تعداد رکعاتی که مردم در رمضان و غیر از آن می گزارند وارد نشده است به دلیل آنکه در صحیح بخاری ومسلم از إبن عمررضی الله عنهما روایت شده است که رسول الله صلی الله علیه وسلم در پاسخ مردی که در مورد نمازشب پرسیده بود فرمود:(نماز شب دو رکعت، دو رکعت است،اما اگر بیم آن داشتی که وقت نمازصبح فرا برسد پس یک رکعت بگزار و با آن نمازهای قبلی را وتر نما)لذا اگر امامی به سبب نشاط یا شرایط مناسبش خود را در نماز شب به تعداد معینی از رکعات ملزم نمود ان شاءالله مانعی ندارد.
شیخ دکتر/ خالد بن عبدالله المصلح
ترجمه:حامد مشکوه
١۴٣٧/٩/٢ هجری قمری
