اصول

تفسیر به رای و شرایط آن

(شرایط تفسیر به رای)

معنی تفسیربه رای :یعنی تفسیر به اجتهاد و نطر، که مبنی برپایه های درست تفسیر ازقواعدصحیح دنباله شده باشد، وهدف فقط نظر یا آرزو یا تفسیرقرآن باهرچیزی که برذهن خطورکندنیست.

قرطبی می گوید:هرکس بدون رعایت کردن اصول تفسیر، به فکرخودقرآن راتفسیرکنددچاراشتباه شده است واین حدیث پیامبرصلی الله علیه وسلم شامل اوست که می فرماید:(… من قال فی القرآن برایه فلیتبوامقعده من النار. رواه الترمذی عن ابن عباس ) هرکس قرآن رابه رای خودتفسیر کندجای اوجهنم است.

برای این حدیث که ابن عباس روایت کرده، محدثان به دو شیوه آن را تفسیرکرده اند.

اول:هرکس قرآن راتفسیرکند، بدون اینکه مذهب صحابه وتابعین رابداند، مورد خشم خداست.

دوم:هرکس قرآن راتفسیرکندوبداندکه حق درغیرآن استجایگاه خودرادرجهنم آماده کند.

قرطبی قول دوم را ترجیح داده است.

تفسیر به رای دوقسم دارد.

اول :تفسیر محمودیاتفسیرمشروع: این است که موافق باهدف خدا، دورازگمراهی ونادانی، وهمراه باقواعدلغت عرب باشد، هرکس قرآن رابه رای، تفسیرکند بایدسازگارباشدبااین قواعد.

دوم:تفسیرمذموم یاباطل :این است قرآن را بدون علم وعدم رعایت لغت عرب وازروی هوی وبرمذهب فاسدخودوزیرسایه ی بدعت گمراه کننده اش قرآن راتفسیرکندوبگویددمنظورخدااین است.، مثل اینکه بعضی جاهلان، که ادعای علم هم می کننددرتفسیرآیه ی(یوم ندعواکل اناس بامامهم. اسراء71)گفته اند:روزقیامت خدا هرکس رابه نام مادرش صدامی کند. فهمیده اندامام رابه امهات معنی کرده اند وفکرکرده اندکه امام جمع ام (مادر) است، ولی. لغت عربی مانع این است، زیرا جمع (ام) امهات است. به دلیل آیه ی (وامهاتکم اللاتی ارضعنکم. نساء23)ماددان شماآنهایی که به شما شیر داده اند.

وامام جمع ام نیست، واین تفسیر درلغت واصطلاح غلط است ومنظورازامام دراینجاپیامبراست که امت دنبالش رفته اندیانامه یاعمال است به دلیل قسمت آخرآیه (فمن اوتی کتابه بیمینه فاولاءک یقررءون کتابهم) پس هرکس داده شودنامه ی اعمال به دست راستش، آنهاکتاب خودرامی خوانند، وستم نشوندمقداریک رشته.

اگرانسان قواعد عربی واصول عربی رانفهمد تفسیرش نتیجه ی غلطی خواهدداشت.

وهمچنیناست اگرهدف شرع رانداند، درنادانی وگمراهی خواهد افتادمانندکسی که ظاهراین آیه درنظربگیرددرآیه ی :(ومن کان فی هذه اعمی فهوفی الاخره اعمی واضل سبیلا. اسراء72).

هرکس دراین دنیاکورباشد ،اودرآخرت نیز کوراست وخطاکننده تراست راه را.

زیراهدف خدارانمی داندکوری راتحمیل می کندبه بدبختی وضررورفتن به جهنم، ولی منظورازکوری دراینجانابینایی چشم نیست، بلکه کوری قلب است، به دلیل آیه ی (فانهالاتعمی الابصار ولکن تعمی القلوب التی فی الصدور. حج 46).

این نیست که نابینانمی شوندچشم ها، ولکن نابینامیشوندآن دلها که درسینه هایند. بعضی اوقات نابینایی، سبب سعادت انسان هم می شود، مثل اینکه درحدیت قدسی آمده است :من ابتلیته بحبیبتیه (یعنی عینیه) فصبرعوضته الجنه. هرکسی امتحان کردمش، دوچشمانش گرفتم وصبرکرد، اهل بهشت است.

اقتباس ازکتاب :التبیان فی علوم القرآن، اثراستادمحمدعلی صابونی.

به امیدموفقیت دین ودنیا. (رحیم رهرو).

 

نمایش بیشتر

عبدالرحیم رهرو

✅ محل سکونت : آذربایجان غربی - مهاباد ☑ دعوتگر دینی و مترجم

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا