حکم جستجوی شب قدر

حکم جستجوی شب قدر و حکم اذعان قطعی، مبنی بر اینکه شب قدر در یکی از شب های معین ماه رمضان قرار گرفته است؛
سوال: نخست اینکه مردم در این دهه اخیر مبارک ماه رمضان مشتاقانه بدنبال حضور در شب قدر هستند اما گاها این اشتیاق از حد وحدود طبیعى فراتر می رود و نوعی اغراق درمساله جستجوی نشانه های شب قدر بوجود می آید خصوصا در مورد نقل قول خواب های دیده شده؛ بطوریکه پیامک هائى بامضمون اینکه فلانی شب قدر را در فلان شب دیده و محافل اینترنتی نیز به همین صورت شروع به مخابره و إرسال خواب ها و تصاویر می کنند آیا کنکاش در نشانه های شب قدر کار درستی است یا خیر؟
پاسخ:بی تردید جستجوی شب قدر یک اقدام مشروع می باشد و از مواردی است که اشتیاق عبادت را در مومنان افزون می کند زیرا خداوند والامقام یک سری ویژگی های تقدیری و تشریعی در شب قدر به ودیعه نهاده است که موجب رغبت بیشتر مؤمنان نسبت به فراچنگ آوری آنها و حضور یافتن در این شب مبارک می گردد بطوریکه خداوند متعال می فرماید:( (بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِیمِ إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِی لَیْلَهِ الْقَدْرِ)یعنى: (ماقرآن رادر شب قدر فروفرستاده ایم)سپس می فرماید:(وَمَا أَدْرَاکَ مَا لَیْلَهُ الْقَدْرِ)یعنى: (-و ای پیامبر-شما چه می دانید که شب قدر چیست؟)
سپس پرودگارمان در شرح و توضیح آن می فرماید:( (لَیْلَهُ الْقَدْرِ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ)یعنى: (-عبادت در-شب در از عبادت هزار ماه بهتر(دارای پاداش بیشتر) است)ذاتی که این کلمات را بیان می کندالله پرودگار جهانیان است که از مزایای زمان ها و مکان ها مطلع می باشد؛آری(-عبادت در-شب قدر از عبادت هزار ماه بهتر(دارای پاداش بیشتر) است)خداوند متعال پس از عنوان نمودن آیه مذکور، گوشه ای از طبیعت شب قدر را به تصویر کشیده و می فرماید: (تَنَزَّلُ الْمَلَائِکَهُ وَالرُّوحُ فِیهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ کُلِّ أَمْرٍ)یعنی: (در آن شب ملائکه و جبرئیل جهت اجرای فرامین خداوند-به زمین-فرستاده می شوند)یعنی:جهت اجرای دستوراتی که خداوند متعال در این شب مقدرکرده است روانه زمین می شوند و سپس می فرماید:(سَلَامٌ هِیَ حَتَّىٰ مَطْلَعِ الْفَجْرِ)یعنی: (و تا طلوع فجر(موقع اذان صبح)-بر مؤمنان-درود می فرستند)چنین شبی با این منزلت قطعا سزاوار آن است که روح و روان انسان مؤمن بسویش پر بکشد لذا جای شگفتی نیست که دل ها شیفته تک تک مظاهر و نشانه های این شب بشوند اما باید توجه داشته باشید که بیشتر از آنچه که در سنت وارد شده است نباید به زمان و نشانه های شب قدر قطعیت بخشید زیرا رسول الله صلی الله علیه وسلم میفرماید:(-زمان-شب قدر-درخواب به من نمایانده شد و سپس ازخاطرم برده شد)و این حدیث در صحیح بخاری و مسلم از ابوسعیدخدری رضی الله عنه و غیر از ایشان اعم ازعائشه و إبن عباس رضی الله عنهم و سایر صحابه، از رسول الله صلی الله علیه وسلم روایت شده است و بیانگرآن مى باشد که امکان دانستن زمان شب قدر از طریق خواب نیز ممکن است؛
این خواب پیامبرعلیه الصلاه والسلام بود که از روی هوای نفس سخن نمی گوید و خوابش حق است بلکه صحابه رضی الله عنهم که برترین نسل امت مى باشند نیز زمان شب قدر را در خواب دیده اند بطوریکه درصحیح بخاری ومسلم ازإبن عمر رضی الله عنهما روایت شده است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود:(ملاحظه می کنم که خواب های شما درخصوص اینکه شب قدردرهفته اخیررمضان است،بایکدیگرهمخوانی دارندپس کسیکه تمایل حضور در آن را دارد آن را در هفته اخیر رمضان جستجو نماید)این بدان معناست که خواب ها، زیاد و متنوع و متفاوت بودند اما پیامبر علیه الصلاهوالسلام همه خواب ها را جمع بندی نمود و در هفته اخیر رمضان منحصر کرد ولی بر یک شب خاص تاکید نفرمود اما چیزی که امروز مشاهده می کنیم این است که برخی ازکسانی که خواب می بینند به آن قطعیت می بخشند وهمانطورکه شاهدهستیم اقدام به ارسال پیامک هایى با این مضمون می کنند که علامه فلانی شب قدر رادرخواب دیده لذا فلان شب، شب قدر میباشد!قطعیت بخشی در این مورد از طریق این روش اعتبار ندارد زیرا رسول الله صلی الله علیه وسلم به هیچ یک از خواب های صحابه که گرامی ترین انسان ها و سرور مردم گیتی پس از پیامبران علیهم الصلاه والسلام مى باشند و راستگوترین افراد هستند قطعیت نبخشید بلکه فرمود:(ملاحظه می کنم که خواب های تان در یک نقطه اشتراک دارد)یعنی:یکی از صحابه،شب قدر را شب بیست و هفتم رمضان و دیگری شب بیست و پنجم و دیگری شب بیست و نهم ودیگری شب بیست وسوم مشاهده نموده بود لذا ایشان فرمود:(شب قدر در هفته اخیر رمضان است،لذا کسیکه تمایل حضور در آن را دارد آن را در هفته پایانی رمضان جستجو نماید)

بنابراین بایستی نسبت به عدم قطعیت بخشی به زمان شب قدر اهتمام بورزیم و به برادران و خواهرانم متذکر می شوم که زیان قطعیت بخشی به زمان شب قدر به مراتب بیشتر از فواید آن است زیرا بطورمثال امروز پیامکی مبنی بر اینکه امشب، شب قدر است را دریافت می کنید و با رغبت بیشتری به عبادت می پردازید اما فردا سست می گردید و سپس پیامک دیگری مبنی بر اینکه انشب شب قدر است را دریافت می کنید و می گویید:کدامیک درست بود؟ لذا نبایست وارد این وادی بشویم بلکه بدانچه که پیامبرعلیه الصلاه والسلام نسبت به آن اکتفانموده بسنده کنیم؛حال نتیجه را از که باید دریافت کنیم؟از رسول الله صلی الله علیه وسلم ؛زیرا ایشان فرموده است:(ملاحظه می کنم که خواب های تان در خصوص اینکه شب قدر در هفته آخر رمضان واقع شده است مشترک می باشد پس کسیکه تمایل حضور در آن را دارد،آن را در هفته اخیر رمضان بجوید)
شیخ دکتر/خالد بن عبدالله المصلح
ترجمه:حامد مشکوه
١۴٣٧/٩/٢١ هجری قمری