آیا اگر به هنگام ایراد خطبه توسط امام جمعه وارد مسجد شدیم می توانیم دورکعت نمازسنت را بخوانیم یا خیر؟ و آیا این دو رکعت نماز سنت قبل از جمعه محسوب می شود یا تحیۃ المسجد؟
جواب:
️فقها درباره کسی که در حین ایراد خطبه وارد مسجد می‌شود و اینکه آیا می‌تواند دو رکعت نماز سنت را بخواند یا خیر؟ اختلاف نظر دارند؛ برخی گفته‌اند: نباید نماز سنت را بخواند، و این نظر از ابن عمر و عثمان و علی روایت شده است و همچنین به این دلیل که به سکوت و گوش فرا دادن به خطبه امر شده است؛ علاوه بر احادیثی که در داستان «سلیک» آمده است که پیامبر به وی امر کرد که برخیزد تا مردم او را ببینند و به وی احسان و صدقه کنند و چیزی به وی بدهند.
️امام شافعی و احمد و اسحاق و فقهای محدث گفته‌اند که: مستحب است چنین شخصی پیش از آن که بنشیند دو رکعت تحیه المسجد را کوتاه بخواند . این عده به سفارش پیامبر (ص) به سلیک استدلال کرده‌اند که سلیک وقتی وارد مسجد شد پیامبر مشغول ایراد خطبه بود و او نشست، پیامبر به وی گفت: ای فلانی آیا نماز خوانده ای؟ (مراد تحیه المسجد است) گفت: خیر، گفت: برخیز و نماز را بخوان.
و در روایت دیگری آمده است که پامبر فرمود: برخیز دو رکعت بخوان.
و باز در روایت دیگری آمده است: «هرگاه یکی از شما روز جمعه برای نماز به مسجد آمد در حالی که امام بیرون آمده بود (مشغول خطبه بود) دو رکعت نماز بگذارد».
و در روایت دیگری آمده است: «و امام خطبه می‌خواند او دو رکعت بخواند و سریع کوتاه بخواند».
همه این روایت‌ها در صحیح امام مسلم آمده است و در مستحب بودن تحیه المسجد تصریح دارند، و اما این که بعضی تاویل کرده‌اند که پیامبر به آن جهت به سیلک گفت: برخیز که مردم او را ببینند و بر وی صدقه کنند، این تاویل باطل است، چون پیامبر به صراحت گفته است:
«إذَا جَاءَ أَحَدُکُمْ یَوْمَ الـْجُمُعَهِ وَالإِمَامُ یَخْطُبُ فَلْیَرْکَعْ رَکْعَتَیْنِ وَلْیَتَجَوَّزْ فِیهِمَا».️«هرگاه یکی از شما روز جمعه به مسجد آمد و امام مشغول خطبه بود او سریع و کوتاه دو رکعت را بخواند».
این نص صریح است و تاویل بردار نیست و مخالفت با آن صحیح نمی‌باشد. و این مربوط به کسی است که در حین خطبه وارد می‌شود، و اما کسی که در مسجد است جایز نیست نماز را آغاز کند و اگر در نماز باشد و امام وارد شود باید نمازش را کوتاه کند. این را ماوردی و ابوحامد غزالی گفته‌اند.
همچنین لازم به ذکر است که این دو رکعت نماز طبق قول راجح مذهب امام شافعی سنت جمعه است، اما بنا به استناد احادیث وارده و طبق ارجح اقوال فقهای مذاهب اسلامی تحیۃ المسجد است…
خلاصه کلام این شد که دو رکعت سنت را به نیت سنj قبلیه نماز جمعه و یا تحیه المسجد می توانیم ادا نماییم ولی فراموش نکنیم که مختصر باشد
در پایان به خود وهمه ی بزرگوارانی که خود را دلسوز دین و ملت می دانند سفارش می کنم هرگز درباره ی مسائلی که مورد اختلاف اهل علم بوده ، بر مخالفان خود نتازند و اخوت و برادری دینی را هرگز فراموش نکنند…
منابع:فقه المنهجی جلد اول
توضیح الاحکام شرح بلوغ المرام
فتاوای معاصر دکتر قرضاوی
عبدالواحد رحمت الله
