توصیه ششم: رمضان ماه بخشش و احسان است
خواهر گرامی! پیامبر صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ زنان را به دادن صدقه تشویق نموده و فرموده اند: «یا معشر النساء تصدقن وأکثرن من الاستغفار، فإنی رأیتکن أکثر أهل النار»؛ ای گروه زنان صدقه دهید و استغفار زیاد کنید، زیرا من شما را اکثر اهل دوزخ دیدم. [به روایت امام مسلم] و نیز فرمود: « تصدقن یا معشر النساء ولو من حُلیِّکُن»؛ “ای گروه زنان! صدقه دهید، هر چند از زیورآلات خودتان هم باشد” [به روایت امام بخاری]
روایت است که ام المؤمنین حضرت عائشه رضی الله عنها در یک روز صد هزار صدقه داد حال آنکه در همان روز روزه بود، زن خدمتکارش به اوگفت: آیا نمیتوانستی با قسمتی از آن پول که صدقه دادی مقداری گوشت بخری و با آن افطار کنی؟ گفت: اگر زود به من میگفتی، این کار را می کردم!!
بی گمان بخشش در رمضان، از بخشش در دیگر ماه ها بهتر وبرتر است. پیامبر صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ از هر لحاظ بخشش می نمود؛ بخشش علم ومال، بخشش نفس خویش به خداوند در اظهار دین وهدایت بندگان و رساندن نفع به آنان به هر وسیله که ممکن بود از قبیل غذا دادن به گرسنگان، وعظ ونصیحت برای جاهلان، برطرف کردن نیازهایشان و تحمل بار سنگینشان.
یکی از انواع بخشش در رمضان: غذا دادن به روزه داران است:
خواهر مسلمانم! تلاش کن در این ماه به روزه داران غذا دهی؛ زیرا در آن پاداشی بزرگ وخیری فراوان نهفته است. پیامبر صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ فرمودند: «من فطر صائماً کان له مثل أجره غیر أنه لا ینقص من أجر الصائم شیئاً » [رواه أحمد والترمذی وقال: حسن صحیح ]
هر کس روزه داری را افطار بدهد، به او نیز همان ثواب روزه می رسد بدون اینکه چیزی از ثواب روزه دار کا سته شود.
همچنین بر صدقه جاریه حریص باش؛ پیامبر صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ فرمودند:« إذا مات ابن آدم انقطع عمله إلا من ثلاث: صدقاه جاریه أو علم ینتفع به، أو ولد صالح یدعوا له » ر[واه مسلم]
هرگاه انسان مرد، عمل او قطع می شود و می گسلد، مگر از سه جهت : از طریق صدقه و بذل و بخششی که بعد از او جاری و بر دوام باشد. و یا از راه دانشی که از آن سود برده شود. از جانب فرزند صالحی که برای او دعا کند.
توصیه هفتم: رمضان ماه قیام است:
خواهر مسلمانم! پیامبر صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ شبها قیام می کرد و تا حدی بر روی پایش به نماز می ایستاد که هر دوپالیش ورم می کردند، هنگامی که به او گفتند: ای رسول خدا! چرا با وجود این که خداوند گناهان گذشته و آینده ات را بخشیده است، تا این حد به عبادت می پردازی؟ فرمود: «أفلا أکون عبداً شکوراً؛ پس چرا در این صورت بنده ای سپاسگزار نباشم؟ [متفق علیه]
پیامبر صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ فرمود: «من قام رمضان إیماناً واحتساباً غفر له ما تقدم من ذنبه » [متفق علیه]
برای زن جایز است برای ادای نمازهای واجب و نماز تراویح به مسجد برود با اینکه نماز زن در خانه اش بهتر است؛ زیرا پیامبر صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ فرمود:« لا تمنعوا نساءکم المساجد، وبیوتهن خیر لهن» [رواه أحمد وأبو داود وصححه الألبانی]
یعنی زنانتان را از رفتن به مسجد منع نکنید و خانه هایشان برایشان بهتر است.
حافظ دمیاطی گفته است: (در زمان پیامبر صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ هنگامی که زنان برای ادای نماز از خانه هایشان به سوی مسجد بیرون می رفتند، خودشان را در پاچهای می پوشیدند ودر تاریکی به سوی مسجد می رفتند به طوری که شناخته نمی شدند. پیامبر صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ هنگامی که سلام نماز را می داد خطاب به مردان می گفت: در جایتان بمانید تا زنان بیرون روند اما با این وجود (که زنان آن زمان با این شرایط به مسجد می رفتند) پیامبر صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ فرمودند: اگر آنان نمازشان در خانه بخوانند بهتر است. پس در خصوص امروزی باید چه گفت که آرایش کرده و بهترین لباسهایشان را می پوشند و مواد خوشبو کننده استفاده می کنند سپس به مسجد می روند؟! حضرت عائشه رضی الله عنها فرمودند: اگر پیامبر خدا صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ می دانست که زنان بعد از او (در خصوص پوشیدن آداب رفتن به مسجد) چه کاری کرده اند، آنان را از رفتن به مسجد منع می کرد، این سخن حضرت عائشه در حق زنان صحابیه و زنان صدر اسلام است، چه می گویی اگر زنان این زمان را می داد؟!
زن مسلمان اگر قصد رفتن به مسجد را داشته باشد باید مانند زنان سلف (با لباس معمولی، بدون آرایش و با حجاب کامل) به مسجد برود.
همچنین باید در رفتن به مسجد نیت صحیحی داشته باشد و تنها به قصد شرکت در نماز جماعت و شنیدن آیات قرآن و وعظ و ارشاد دینی به سوی مسجد گام بردارد و با حالتی از وقار و آرامش برود و کاری نکند که توجه دیگران را به سوی خود جلب کند.
برخی از زنان برای انجام کاری که برایشان مستحب است به تنهایی به همراه راننده ای سوار ماشین شده و به مسجد می روند و با این کار مرتکب حرام می شوند که این کار نشانه ی جهل و نادانی به امور دین است.
زن نباید هنگامی که از خانه اش بیرون می رود عطرجات و خوشبوکننده هایی را استفاده کند؛ زیرا پیامبر صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ فرمودند: «أیما امرأه أصابت بخوراً فلا تشهد معنا العشاء » [رواه مسلم].
«هر زنی که خوشبویی استفاده می کند با ما در نماز عشا شرکت نکند»
زن هنگانی که به مسجد می رود نباید کودکان خورد سال را به همراه خویش ببرد که بخاطر مشغول شدن مادرانشان به نماز و غفلت از آنان با گریه و ایجاد سر و صدا نماز گذاران را اذیت کنند و سبب تشویش خاطر آنان شوند یا اینکه به قرآن ها و یا وسایل مسجد دست بزنند و با آن بازی کنند.
توصیه هشتم: روزه دار بودن همه اعضای بدن:
خواهر مسلمانم! بدان روزه دار واقعی کسی است که همه اعضای بدن او از ارتکاب گناه روزه باشند؛ چشمانش از نگاه حرام، گوشهایش از شنیدن حرام مانند دروغ، غیبت، سخن چینی، آواز و همه نوع سخن باطل، دستهایش از تماس با دستان نامحرم، پاهایش از رفتن به سوی حرام، زبانش از دروغ و سخن باطل، شکمش از خوراک و نوشیدنی حرام و شرمگاهش از زنا روزه باشد؛ پس هر وقت سخن گفت، باید سخنی بر زبان آورد که فواید وثمرات آن آشکار باشد، هرگز دشنام ندهد و سخن زشتی که سبب فاسد شدن روزه اش گردد بر زبان نیاورد و نسبت به آبرو و حیثیت مردم مرتکب دروغ، غیبت و سخن چینی نشود و کینه به دل نگیرد و حسادت نورزد؛ زیرا خوب می داند که اینها جزو گناهان کبیره هستند و پیامبر صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ در این خصوص فرموده است: «من لم یدع قول الزور والعمل به والجهل فلیس لله حاجه أن یدع طعامه وشرابه» [رواه البخاری] ” کسی که سخن دروغ و جاهلانه را ترک نکند ، خداوند نیازی ندارد که از خوردن و نو شیدنش خوداری کند ” ونیز فرمود: «وإذا کان یوم صوم أحدکم فلا یرفث، ولا یصخب، فإن سابه أحد أو قاتله فلیقل: إنی امرؤٌ صائم» [متفق علیه] “وقتی یکی از شما روزه دار بود، دشنام و ناسزا نگوید و با صدای بلند بر دیگری داد نزند و اگر یکی به او بد گفت و یا با او جنگید، بگوید: من روزه هستم“
اما کسی که تنها در خوردن و آشامیدن غذا و آب روزه هستند و با گوشت برادران مسلمانشان افطار می کنند ، مشمول این گفته ی پیامبر صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ هستند که فرمودند: «رُب صائم حظه من صیامه الجوع والعطش» [رواه أحمد وابن ماجه بسند صحیح]یعنی روزه داران بسیاری هستند کهبهره ی ایشان از روزه تنها گرسنگی و تشنگی است.
توصیه نهم: گام های عملی:
زن باید بر اوقات شریف رمضان محافظت کند و اوقات این ماه را در اعمالی که سبب سعادت و خوشبختی وی در آخرت شود صرف کند و روزها و شب های آن را برای انجام اعمالی که او را به بهشت نزدیک و از دوزخ دور نماید غنیمت بشمارد و این امر با انجام عبادت و دوری از نافرمانی محقق می گردد. زن مسلمان برای محافظت از اوقات شریف این ماه شایسته است برنامه زیر را عملی کند:
۱- جز در حالت ضرورت یا برای عبادت و بندگی خدا از خانه بیرون نرود.
۲ – پرهیز از رفت و آمد بازار بخصوص در ده روز پایاتی ماه، لذا باید لوازم عید از جمله لباسهای تازه را قبل از ده روز آخر یا قبل از رمضان تهیه کند.
۳- پرهیز از دید و بازدیدهایی که ضروری نیستند و سببی برای آن وجود ندارد اما در صورتی که نیاز باشد مانند سر زدن به بیمار نباید طولانی بنشیند.
۴- پرهیز و دوری از مجالس حرام مانند مجالس غیبت، سخن چینی، دروغ و مجالسی که در آن دیگران را مورد طعنه و استهزاء قرار می دهند.
۵- پرهیز از ضایع کردن اوقات شریف رمضان در مسابقات و دیدن فیلم ها و سریالها و دنبال کردن شبکه های ماهواره ای، اگر زن مسلمان خود را به این چیزها مشغول کند پس نمی تواند بهره ای از رمضان ببرد.
۶- پرهیز از بیدار ماندن تا هنگام نماز صبح؛ زیرا سبب می شود بیشتر روز را بخوابد و نمازهایش ضایع گردد.
۷ – پرهیز از دوستی با افراد شرور و دوستان بد.
۸- پرهیز از ضایع کردن بیشتر ساعتهای روز در خواب چنان که برخیها کل شب را بیدار می مانند و تمام روز را می خوابند و نزدیکهای مغرب بیدار می شوند، این چگونه روزه ای است؟
۹- پرهیز از ضایع کردن اوقات در پخت و پز و آماده سازی غذا .
۱۰- پرهیز از ضایع کردن اوقات در آرایش و مشغول شدن به اتو کردن لباسها و نشستن در مقابل آینه.
۱۱- پرهیز از ضایع کردن اوقات در مکالمات تلفنی ؛ زیرا این کار کسانی است که ایمانی ضعیف دارند و برای فراموش کردن شدت گرسنگی و تشنگی خود را به این گونه کارها مشغول می کنند حال آنکه اگر به کتاب خداوند روی می آوردند و به تلاوت و مدارسه آن می پرداختند برایشان بهتر بود.
۱۲- پرهیز از اختلاف و جرو بحث هایی که هیچ فایده ای به دنبال ندارد به جز به هدر دادن وقت و قرار گرفتن در حرام ها . خواهر مسلمانم ! هر وقت به چیزی از این موارد دعوت شدی، بگو: من روزه دارم.
توصیه دهم: استفاده از ده روز پایانی رمضان:
خواهر خدایی! هنگانی که بیست روز از رمضان سپری شد و بجز ده روز از آن باقی نماند، هنوز فرصت باقیست و پاداش ها پیوسته پا برجا هستند اگر چنانچه در روزهای سپری شده کوتاهی کرده باشی، پس بر استفاده از شبها و روزهای باقی مانده حریص باش و آن را غنیمت بشمار؛ زیرا اعمال به پایان و سرانجامشان بستگی دارند.
هنگامیکه دهه ی آخر رمضان، فرا می رسید، رسول الله صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ کمرش را محکم می بست (از همسران، دوری می گزید) و شب خود را با عبادت، زنده نگه می داشت و خانواده اش را نیز بیدار می کرد. [متفق علیه]
همسر حبیب ابومحمد در شب خطاب به وی می گفت: شب به پایان رسید اما راهی طولانی در پیش داریم و توشه ی ما اندک است و کاروان نیکان قبل از ما راه افتاده است حال آنکه ما هنوز در جا مانده ایم!!
یکی از نعمت های بزرگ خداوند این است که شب قدر را در ده شب آخر رمضان قرار داده است و در میان این ده شب، در یکی از شبهای فرد آن است. حضرت عائشه رضی الله عنها می گوید: رسول خدا صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ فرمودند: «تحروا لیله القدر فی الوتر من العشر الأواخر من رمضان » [متفق علیه]. شب قدر را در شبهای طاق اخیر رمضان جستجو کنید.
شب قدر شب بزرگی است، فرصتی طلایی که عبادت در آن از هزار ماه برتر می باشد، لذا پیامبر صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ فرمودند: «إن هذا الشهر قد حضرکم وفیه لیله خیر من ألف شهر، من حرمها فقد حرم الخیر کله، ولا یُحرم خیرها إلا محروم» [رواه ابن ماجه وصححه الألبانی]
شما وارد این ماه شدید که در آن شبی هست که از هزار ماه برتر می باشد، هر کس از خیر و برکت این شب محروم گردد، از خیر بزرگی محروم گردیده است وجز انسان نگون بخت از برکت آن بهره نمی گردد.
پس خواهر مسلمانم! تلاش کن از این شب بزرگ استفاده کنی وخودت را از پاداش بزرگ آن محروم نگردان و بدان که اگر آن ده شب پایانی ماه را به عبادت و بندگی و شب زنده داری بپردازی ، بدون شک شب قدر را دریافته ای و پاداش بزرگ آن را کسب نموده ای.
دعای شب قدر
از عائشه رضی الله عنها روایت است که از پیامبر خدا صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ پرسید: اگر شب قدر را دریافتم، چه دعایی بخوانم؟ پیامبر صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ فرمود: «قولی: اللهم إنک عفو تحب العفو فاعف عنا » [رواه أحمد والترمذی وقال: حسن صحیح]
بارخدایا! تو بسیار عفو کننده ای و عفو و گذشت را دوست داری، پس مرا عفو کن و از من درگذر” وصلى الله على محمد وآله وصحبه وسلم.
منبع: جمعیه البر بالریاض
ترجمه: خالد ایوبی نیا
برای مطالعه بخش نخست مقاله اینجا کلیک کن
