تربیت فرزندانجوانانخانواده

دوره نوجوانى و بلوغ

كمال آذرى معلم ومشاورخانواده (سردشت)

بى شك يكى ازحساس ترين و دشوارترين و درحين حال مهم ترين دوره سنى دوره نوجوانى است كه در آن بسيارى ازموفقيت ها وشكست هاى زندگى مستقيم يا غيرمستقيم به اين دوره مربوط مى شود ؛ ويكى ازبحرانى ترين وطوفانى ترين رويدادهاى مهم وسرنوشت ساز زندگى كه فكر،ذهن ، روح وروان فرد، خانواده وجامعه رادرگيرخود مى كنددرآن دوره مهم رخ مى دهد كه ” بلوغ ” است.
اماقبل از ورود به موضوع اصلى جهت تفهيم ودرك بيشترموضوع ” دوره نوجوانى وبلوغ ” تلنگرمختصرى بر دوره هاى سنى انسان خواهيم داشت ؛ سپس بيشتر در مورددروه نوجوانى وبلوغ وچالش ها وتهديدهاى آن ورويكردها وراهكارهاى اين دوره وتبديل چالش ها وتهديدها به فرصت خواهيم پرداخت.

جهت تفهيم موضوع به الهام وابتكارشخصى دورهاى سنى را به فصول سال تقسيم بندى نموده وعمرمتوسط انسان امروزى را به صورت تقريبى ٧٢ سال درنظرمى گيريم وبرچهارفصل و دوازده ماه سال تقسيم مى نماييم:

فروردين[دوره اول كودكى : ازتولد تا ش(٦)لگى ]

ارديبهشت(دوره كودكى دوم: [ازشش(٦) تا دوازده(١٢)سالگى (اول ابتدايى تا ششم ابتدايى)]
———————–
خرداد( دوره اول نوجوانى : [ ( از دوازده (١٢)تا هيجده(١٨)سالگى ، هفتم متوسطه اول تادوازدهم ]

تير[( دوره دوم نوجوانى اول : هيجده (١٨) تا بيست وچهار(٢٤)سالگى ،دانشگاه وسربازى ] ————————-
مرداد [ دوره اول جوانى : بيست وچهار(٢٤) تا سى (٣٠)سالگى ، شغل (كار) و ازدواج ]

شهريور[ دوره دوم جوانى: سى(٣٠) تا سى وشش(٣٦)سالگى ،ادامه شغل ،فرزندآورى وفرزندپرورى ]
———————-
مهر[دوره اول ميان سالى: سى وشش(٣٦) تا چهل ودو(٤٢) سالگى، ادامه شغل،فرزندآورى وفرزندپرورى ]

آبان [ دوره دوم ميان سالى :چهل ودو(٤٢) تا چهل وهشت (٤٨)سالگى، ادامه شغل،فرزندآورى وفرزندپرورى ]
————————-
آذر[ دوره اول بزرگسالى: چهل وهشت(٤٨) تا پنجاه وچهار(٥٤)سالگى، ادامه شغل وفرزندپرورى ]

دى [ دوره دوم بزرگسالى: پنجاه وچهار(٥٤) تا شصت(٦٠) سالگى، ادامه شغل وفرزندپرورى ]
———————-

بهمن [دوره اول كهولت(پيرى):شصت(٦٠) تاشصت وشش(٦٦)سالگى، دوره بازنشستگى واستراحت ]

اسفند[دوره دوم كهولت(پيرى): شصت وشش(٦٦) تا هفتادودو(٧٢) سالگى، دوره بازنشستگى واستراحت ]
————————–

حال به انواع بلوغ مى پردازيم . تقريباحدودهشت ( ٨)نوع بلوغ داريم كه عبارتنداز:
١-بلوغ جنسى -جسمانى
٢-بلوغ عاطفى-هيجانى
٣-بلوغ ذهنى -عقلى
٤-بلوغ روحى -روانى(معنوى)
٥-بلوغ فرهنگى -اجتماعى
٦-بلوغ اقتصادى ومالى
٧-بلوغ اخلاقى
٨-بلوغ سياسى

حالات و ويژگى هاى دوران بلوغ كه معمولادر سن دوازده(١٢)سالگى – باتوجه به جنسيت ويا وضعيت فيزيولوژيكى،جغرافيايى ،فرهنگى و…دو/سه سال زودتريا ديرتررخ مى دهد و روانشناسان آن را به دوره بحران يا طوفان /فشار/دوره برزخى/دوره اضطراب/ابهام وسردرگمى و… دوره بلوغ و نوجوانى تشبيه كرده اند – مى پردازيم .
١-ازلحاظ جنسى -جسمانى : باخواب هاى آشفته شبانه،اولين احتلام درپسران وقاعدگى دردختران شروع مى شود. ظهورجوش هاى صورت ، بزرگ ترشدن بينى و گوش هاو…. تن صداكلفت ترمى شود.موهاى زيربغل و آلت تناسلى وشرمگاه سردر مى آورند.
٢-بلوغ عاطفى -هيجانى : تغييرات ملموس درابرازاحساسات وهيجانات،علاقمندبه بازى هاى مانندموتورسوارى سرعتى وتك چرخ، خنده ها وگريه هاى بلند، گوشه گزينى وگوشه گيرى، قطع ناف عاطفى باوالدين، ارتباط عاطفى عميق باهمسالان و… .
٣-بلوغ ذهنى-عقلى: ازكجاآمده ام؟ آمدنم بهر چه بود؟ به كجامى روم؟ آخرننمايى وطنم؟ وهزاران سؤالات ديگر… .
٤-بلوغ روحى-روانى(معنوى): اضطراب ودلهره، آشفتگى ،پاى بندى به واجبات وفرايض دينى وگاهاترك واجبات يابه عبارتى ديگرافراط و تفريط درآنها و… .
٥-بلوغ فرهنگى-اجتماعى: تغييرات اساسى درموى سر، فرم وشكل لباس، موسيقى، نمرات درسى، غيبت وياترك تحصيل ويا فراراز مدرسه، دعواودرگيرى فيزيكى باهمسالان و… دوستى هاى افراطى، وگاها اجتماع گريزى و… .
٦-بلوغ اقتصادى ومالى: افراط وتفريط درخرجى، پناه بردن به كاروكارگرى،كولبرى وشغل هاى نامشروع ودرآمدزا ويك شبه ثروتمندشدن، سردرگمى درانتخاب رشته تحصيلى وشغل، دزدى، سردرگمى درانتخاب حلال وحرام و… .
٧-بلوغ اخلاقى/شرعى: راستگويى، دروغگويى، امانتدارى، خيانت، پايبندبه امورشرعى ياعدم پايبندى وسردرگمى،بخشش، تعاون وهمكارى ويا بالعكس.

٨-بلوغ سياسى: حضوروشركت درفعاليت هاى سياسى ويابالعكس كناره گيرى از آنها،رأى داردن، حق انتخاب وانتخاب شدن، گرايش وياتنفرازفلان فرد ياگروه سياسى، ترس ازحضور، تبليغ براى فلان فرد يا گروه ويا بالعكس و… .
اين همه افراط و تفريط، سردرگمى، قلق واضطراب، تغييرشكل وفرم،درگيرى ودعوا با والدين وديگران،وهمه وهمه به خاطر دردزايمان بسياربسيار دردناكى است كه فرد(نوجوان فعلى ما) بايدطى كند؛ تاكودك ديروزما -كه مطيع وفرمانبردار،سيدوآقاوسرور بود وعبدوبنده وگوش به فرمان والدين – به جوان وبزرگسالى تبديل شودكه بتواندروى پاى خودبايستدواستقلالى كسب كندتالحاف خودرااز زيرآب درآورد، شغل وكارى براى خودسرهم كند، كلبه اى بسازد،همسرشايسته اى برگزيندوفرزندان نورچشمى تادركنارشان بيارامد و بياسايد تا روزى كه اجل مهلت دهد.
آرى نوجوان ما در دوره حساسى به سرمى برد كه از كودكى بريده و جوان وبزرگسال هم نيست، بعضى مواقع ماوالدين ،مربيان و معلمان او راكودك مى پنداريم وبعضى مواقع بزرگسال، درنتيجه نه ما، نه خودش با اين دوره حساس ، بغرنج وسرنوشت سازآشنايى كامل و كافى نداريم و درمجموع كارى مى كنيم ” كارستان؟؟؟!!! ”

لذا خواهشمنداست بيشتربدانيم،مطالعه كنيم،گوش دهيم،دركشان كنيم،صبورباشيم و… و… .

             ---------------------  

راهنماى ها، رويكردها و راهكارهايى براى والدين ،مربيان ومعلمان جهت درك و شيوه ى برخوردبانوجوانان:

١-پذيرش شرايط و وضعيت نوجوانان ( دوره بحران،طوفان،آتشفشان،اضطراب و…)
٢-عدم تظاهربه دانايى بيش ازاندازه
٣-پذيرش نوجوانان ورفتارهايشان
٤-عدم تقليد والدين از نوجوانان (لباس به سبك آنان پوشيدن واداء واطوارآنها رادرآوردن)
٥-عدم عيب جويى ازنوجوانان و….
٦-عدم مسخره كردن نوجوانان و… .
٧-دادن استقلال به نوجوانان .
٨-دراصلاح حقايق ( پنداروافكار،گفتار،رفتار وكردار و… نوجوانان عجله نكنيد.
٩-زبان تلخ رابا نوجوانان بكار نبريد. (زبان تلخ كارساز نيست!)
١٠-به خلوت وتنهايى نوجوانان احترام بگذاريد.
١١-از كليشه سازى اجتناب كنيد. ( درنوجوانى من باهوش،فعال،منظم،زرنگ و…و… بودم)
١٢-آب و تاب ندهيد( زيادتوضيح دادن،سخنرانى كردن،پشت سرهم تذكردادن)
١٣-به نوجوانان برچسب نزنيد.( چه مثبت ،چه منفى )
١٤-صراحت داشته باشيد.
١٥-بانوجوانان ضد و نقيض حرف نزنيد.( مى توانى به دعوتى دوستت بروى ،ولى خيلى نگرانت هستم!)
١٦-پيش بينى نكنيد. ( چه مثبت باشد ،چه منفى )
١٧-به نسبت نوجوانان بسيارصبور و شكيبا باشيد.
١٨-در دادن پول توجيبى نوجوانان افراط و تفريط نداشته باشيد.
١٩-به تناسب سن،توانايى وظرفيت آنان محاسن ، معايب ،مسائل ومشكلات زندگى خودرا باايشان درميان بگذاريد.
٢٠-به تناسب سن،جنسيت،ظرفيت و…آنان به ايشان مسؤليت واگذار كنيد.( فرزندم !مى توانى ياوقت دارى كه…………… .)

           ------------------------

باشعرى كوردى – در رابطه بافصل بهاروتغييروتحولات آن كه بى شباهت با دوره بلوغ ونوجوانى نيست – ومعرفى چندكتاب مفيد جهت مطالعه عزيزان موضوع را به پايان مى رسانيم.
به اميداينكه مورد قبول و مثمرثمرواقع گردد.

          ئه ي چه رخینه ری دل ودیده کان 
          دل ودیده ، تو ئه يخه يته ته كان
         هاتن شه و و روژ کوا سه  ربه خویه؟
         یاسا وبه رنامه وریبازی تویه
        ئه ى گورینه ری روژ ومانگ وسال
        ئالوگور، بی تو مه حاله ، مه حال 
       وه زع و حال ئيمه يش بگوره قوربان
       به چاتر له وه ی که ئيسته هه سمان
       به لكوو سه ركه وين له هه ر دوولاوه 
       له هه ردوو بوار ،  دين و دونياوه  (فاتيح حيدرنژاد)  
                -----------------------  
                      مناڵەکان؛
           گوڵن خونچەن ، هیوان ، مەلن
           ژن و پیاوی سبەی گەلن،
           ئەی زانایان، مامۆستایان،
          ئێوە جۆرێک بیان عاملێنن
          سبەی و دواڕۆژ لە ڕووتان بێ،
          لە ڕوویانا سەر هەڵێنن     (ك -د-ئازاد)
           ----------------------

‎‌‌منابع وكتب مفيد جهت مطالعه :
١-به بچه ها گفتن، از بچه ها شنيدن جلد(١)و(٢) آدل فابر -الين مازليش/ ترجمه : نفيسه معتكف ، نشرمعانى ٢-به نوجوانان گفتن ، ازنوجوانان شنيدن جلد(٣) آدل فابر-الين مازليش/ ترجمه:نفيسه معتكف
٣-چگونه با نوجوانان رفتار كنيم ؟ تأليف:دكترياسر نصر / ترجمه:ايوب پوزش ، انتشارات:آراس سنندج
٤-دنياى نوجوانى و جوانى تأليف: دكترسيداصغر ساداتيان / انتشارات: ما و شما
٥-حرفهايى با پدر و مادرخوبم محمدرستگار كاظمى / خدمات آموزشى خانواده ،تبريز
٦-روان شناسى بلوغ هايم گينوت / ترجمه:مهدى قراچه داغى / نشردايره

والسلام

نمایش بیشتر

کمال آذری

@نویسنده و مترجم و مشاور @ آذزبایجان غربی - سردشت @ شغل : دبیر آموزش وپرورش

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا