دوری از قرآن؛سرچشمه همه بدبختی ها

آرامش زندگی زیر سایه قرآن

 کسی که حال و روز امت اسلامی را دیده و مورد کنکاش قرار دهد، در می یابد که این امت  در بحرانی ترین مرحله از تاریخش به سر می برد ، اگر در گذشته دشمنان ، دشمنی شان را مخفی می کردند و در خفا بر ضد او طرح ها و نقشه ها می کشیدند ،  امروزه و بعد از شکست دادن مسلمین در صحنه های مختلف ، دشمنی شان را آشکارا اعلان می دارند . واقعیت تلخی که امت اسلامی در این روزگار در آن به سر می برد بر کسی پوشیده نیست این امت بی ارزش و اعتبار گردیده است. این واقعیت درد آور فرزندان مخلص اش را وا داشته تا به جستجوی راه های بیداری و خروج از این دالان تاریکی که در آن بسر می برند بپردازند ، از این جا و آن جا نیز صداهایی در خصوص ضرورت وجود پروژه ای برای بیداری که همه ی امت آن را پذیرفته و به دور آن گرد آیند بلند گشته و شنیده می شود……

طرح ها و پیشنهادات در خصوص نقطه آغاز پروژه ی بیداری بسیارند ، بهترین پروژه برای بازگشت دوباره ی شکوه و عظمت مان به جایگاه اولش نزد خداوند سبحان باید گفت ؛ اعتماد سازی نسبت به قرآن است .

امروزه ما در دوره ای زندگی می کنیم که گذراندن زندگی در پرتو قرآن مهم و ناگزیر شده است بدون آن ما مسلمانان نه می توانیم خود را پیدا کنیم ، نه می توانیم به زندگی خود معنا ببخشیم و نه در این دنیا شرافت و کرامتی کسب کنیم، مهم تر این که نمی توانیم خالق و مالک خود را از خودمان راضی کنیم . انسانیت هم بدون استفاده از راهنمایی های قرآن در حال حرکت به سوی پرتگاه های تباهی است .  قبل از سخن درباره ی ایده های پیشنهادی برای فعال سازی پروژه ی بازگشت به قرآن و بهره گیری از قدرت تاثیرگذاری بی نظیرش ، و تعامل با آن بر این مبنا که قرآن نقطه ی حقیقی پروژه ی بیداری است ، شرط ضروری برای همه ی کسانی که می خواهند این پروژه را پذیرفته و انتخاب نمایند وجود دارد و آن این است که اولاً باید ضرورت بهره گیری و تأثیرپذیری از آن پذیرفته شود و شیرینی ایمان از خلال همراهی با آن چشیده شود و کسی که می خواهد آن را نشر داده و پیامش را به دیگران برساند باید ابتدا قرآن را منبع اختصاصی جهت قدرت روحی و انگیزه ی درونی خود گرداند . هرکس می خواهد مردم را به سوی قرآن راهنمایی کند ناگزیر ابتدا باید از خود شروع کند و ببیند که معجزه قرآن در درونش کار می کند و نور قرآن بر قلبش بتابد و علامت هایش بر او ظاهر گردد………

 چرا قرآن  ؟!

متون قرآن در قلب مؤمن نشاط را جاری ساخته و درهای معرفت را بر او می گشاید و آن را سرشار از الهام و احساساتی می کند که تنها در سایه ی ایمان فراهم می شوند، سپس در آن هدایت را می یابد، چنان که عطر بشارت را از آن استشمام می کند .

امام حسن البنا رحمه الله می گوید ؛  قرآن از آسمان بر قلب محمد صلی الله علیه وسلم نازل نشده تا مهره و طلسمی برای دفع چشم زخم و…..باشد ، یا کلماتی که بر قبرها و عزاداری ها قرائت گردد ، یا در خطوطی نوشته شده و در سینه ها حفظ گردد ، یا در کاغذهایی حمل شده و از لحاظ اخلاقی مورد بی توجهی قرار گیرد، یا کلماتش حفظ شده و احکامش رها گردد….. بی شک قرآن نازل شده تا آدمیان را به سوی خیر و خوشبختی رهنمون گردد. زندگی با قرآن نوری است که زندگی با آن می درخشد و با آن وجود بشری می درخشد ؛ وجودی که از گل سخت و نفسی از روح خدا ترکیب یافته است ، و اگر قلب از درخشش این نفس خالی شود و این درخشش در آن خاموش شود به گلی کدر و تیره تبدیل می شود . پس اگر تمام بندگان با یکدیگر برابر باشند و پیوندشان با قرآن آن ها را به یکدیگر پیوند دهد و تنها تسلیم او شوند دیگر به گروه برده و ستمگر تقسیم نمی شوند ، و پیوند معرفت و شناخت الهی آن ها را به کل هستی پیوند می دهد . به واسطه قرآن است که به صدق و اخلاص در گفتار و رفتارمان توجه می کنیم و از ریاست طلبی و علاقه به بروز و نمود ، چشم می پوشیم ،از خودستایی و مباهات به کارهایی که انجام داده ایم دوری می گیریم ، همین ها سبب می شوند تا درون مان بهتر و آبادتر از بیرون مان گردد . قرآن دوباره عزت از دست رفته در زمان خودباختگی و شکست درونی را ، به ما باز می گرداند …..

 قرآن ، نوری که زندگی با آن می درخشد !!

 به درستی که در قرآن گنج های بزرگی از هدایت ، شناخت ، حرکت و آموزش نهفته است و ایمان کلید این گنج هاست . بی شک طبیعت این قرآن در بر دارنده ی نیرویی شگفت و اثر گذار است .کسی آن را احساس می کند که دارای ذوق ،بینش و قدرت درک سخن و آمادگی باشد ؛ آمادگی دریافت آنچه به او الهام می شود و به سویش می آید . و کسانی که آن را پذیرفته و با آن سازگار شده اند ، به وسیله ی آن چیزی را که از کوه ها تنومندتر است به حرکت در می آورند و آن تاریخ ملت ها و نسل های بشریت است ؛ و آنچه را که از زمین سخت است ، می شکنند که آن افکار دوسنت های انعطاف ناپذیر است.اما زمانی که قرآن تنها به کتابی تبدیل شود که سرود خوانان آیات آن را با آهنگ می خوانند ، این آیات به دروازه های گوش می رسند اما از آنجا به قلب راه نمی یابند؛ از این رو فاقد هرگونه تأثیر و فایده است و بی شک گنج بدون کلید خواهد ماند  !!

رازها و اسرار این قرآن پیوسته و تازه برای پیروانش کشف می شود ، تا زمانی که آنان در سایه ی قرآن زندگی می کنند ، و در میدان نبرد عقیده فعال بوده و با هوشیاری به حوادث تاریخ می اندیشند، و حوادث کنونی را بررسی می کنند و آن ها با نور الهی که از حق پرده برداشته و راه را روشن گردانده است ، می بینند.

قرآن ، راهنمای امین و قانونی جامع

قرآن کتاب این امت است تا زمانی که زندگی می کنند ، و هر زمان در مورد دشمنانش نظر آن را بخواهند، نظر خود را به آن ها خواهد گفت ، و هر زمان در امورشان از او توصیه و اندرز طلب کنند، آن ها را نصیحت می کند ، و هرگاه از او خواستار هدایت شوند ، آن ها را هدایت می کنند .

همان گونه که درخت تنومند،بلند و سرسبز،با سایه های گسترده و شاخه های درهم پیچیده و سر به فلک کشیده اش،به ناچار باید در اعماق طولانی خاک و در مساحت هایی گسترده ،متناسب با تنومندی و طول خود،ریشه دوانده باشد این قرآن نیز چنین است ؛ قرآنی که نظام آن تمام زندگی را دربرگرفته و مسؤولیت امور کوچک و بزرگ بشر را برعهده دارد و زندگی انسان را نه در این دنیا بلکه در سرای آخرت نیز تنظیم می کند. و زندگی انسان را نه تنها در این در عالم پیدا بلکه در عالم غیب که از او پوشیده است،و نه تنها در معامله های ظاهری مادی بلکه دراعماق وجدان و عالم رازها و نیت ها نیز تنظیم کرده و اداره می کند .

 بنابراین قرآن سازمانی بزرگ ، شگفت آور و گسترده است . در این صورت این قرآن باید ریشه ها و اعماقی با این وسعت ، بزرگی و ژرفا و پراکندگی داشته باشد . به درستی که این قرآن ، قانونی جامع زندگی است ؛ طوری که خواسته های این بشریت را در زندگی فردی و اجتماعی برآورده ساخته و آن ها را به اندازه ی توانایی شان به راه کمال در زندگی دنیا و سرانجام به زندگی دیگر هدایت می کند . هرکس قرآن را بر اساس حقیقت آن درک کند هرگز به ذهنش خطور نمی کند که خواستار چیزی جز قرآن یا تبدیل برخی از اجزایش شود.

 ارتباط ما با قرآن : 

هدف از همراهی با قرآن آن است که پیش روی ما باشد و ما پشت سر او حرکت کنیم و او فرمانده و سوق دهنده ی ما به سوی خدا و بهشت برینش باشد . این قرآنی که پیش روی ماست همان قرآنی است که در دسترس یاران گرامی پیامبر صلی اللہ علیه وسلم بود و آن نسل بی نظیر را از آنان ساخت .

 هم چنین می دانید که ابزارهای ما نیز همان ابزار های آن هاست ، دو چشم ، زبان ، لب ، عقل ، قلب و دیگر اندام ها .  

چه چیزی روی داد ؟  چرا قرآن تولیدی هم چون آن تولیدات ندارد ؟!   در حالی که بیشتر از هر زمانی در میان مسلمین وجود دارد ؟  در هر خانه ای از خانه های مسلمانان یک چند قرآن وجود دارد ، خیلی از شبکه های رادیویی و تلویزیون برنامه مخصوص قرآن دارند . بیشتر از هر زمان دیگر می توان به سادگی قرآن تلاوت کرد.  به عنوان مثال : ( بر روی گوشی های موبایل نیز می توان متن قرآن و صدای یک یا چند قاری رانصب کرد)، حافظان قرآن اعم از زن و مرد در هر جایی وجود دارند.

  پس چرا قرآن کریم ما را هم چون نسل صحابه زنده نمی گرداند ؟  چرا ما را هم چون آن ها رفعت و عزت ارزانی نمی بخشد ؟آیا کسی نست که قرآن بر او تأثیر نهد؟!  یا چه روی داده است ؟!؟

شیخ محمد غزالی رحمه الله می گوید ؛  مسلمانان قرآن را رها کرده و به احادیث دل بستند و گرویدند .  بعد از آن احادیث را ترک نموده ، به اقوال پیشوایان رو آوردند . سپس از گفتار پیشوایان هم بریدند، به سلوک و روش تقلیدی رو آوردند . پیش رفت اسلام به این صورت ، واقعا برای اسلام و مسلمین مصیبت و بال بود . ابن عبدالبر از ضحاک بن مزاحم نقل کرده است که : روزگاری می آید ، مردم قرآن را درطاقچه ها نهاده و آن را باز نمی کنند تا عنکبوت بر آن لانه می سازد ، از محتوا و مندرجات آن استفاده نمی کنند ، و اعمال مردم بر مبنای روایات و احادیث صورت می گیرد . بنابراین تعامل عجیب و غریبی که امروزه با قرآن انجام می گیرد نتیجه ی میراثی است که ما از قرن های گذشته به ارث برده ایم ،مسلمانان به تدریج از مسیر قرآن منحرف گشته اند تا به وضعیت امروز رسیده اند .

واقعیت تلخی که امت اسلامی در آن به سر می برد و بر اثر آن لگد مال شده است هیچ گاه به سرانجام نمی رسد ، مگر آن که تغییری حقیقی در افراد پدید آید . همچنان که خداوند می فرماید :  (…….. إن الله لا یغیر ما بقوم حتى یغیروا ما بأنفسهم و إذا أراد الله بقوم سوءا فلا مرد له و ما لهم من دونه من وال  ﴿﴾…….. در حقیقت، خدا حال قومى را تغییر نمى دهد تا آنان حال خود را تغییر دهند. و چون خدا براى قومى آسیبى بخواهد، هیچ برگشتى براى آن نیست، و غیر از او حمایتگرى براى آنان نخواهد بود. سوره رعد آیه ۱۱) .

 پیام و نکات آیه  :

به سراغ شانس و بخت واقبال و فال و نجوم نروید ،سرنوشت شما به دست خودتان است . ( حتی یغییروا بأنفسهم ).   هیچ گاه این تغییر به صورتی ریشه ای پدید نمی آید مگر با بازگشتی حقیقی به قرآن آن هم با یاد آوری که قرآن مصدر و سرچشمه ی هدایت و ارشاد گردد و تبدیل به کارگاهی جهت تغییر حقیقی در کیان آدمی شود تا او را به بدل مؤمنی صادق در سخن و نهان و آشکار نماید.

خداوند چراغی به ما ارزانی داشته که با نور آن راه بر ما روشن گشته و تاریکی ها از بین می رود….. دارویی برای ما تجویز نموده که به معالجه تمام دردهایی می پردازد که از آن رنج می بریم ……. ما با این چراغ و دارو چکار کردیم ؟!   به راستی که چراغ را به گوشه ای انداخته و دارو را دور ریختیم و شروع کردیم به گریه کردن و گفتیم : راه از کدام سو است ؟

حال و روز ما مصداق این سخن شاعر است که :

آب در کوزه و ما تشنه لبان می گردیم

           یا در خانه و ما گرد جهان می گردیم ؟

 خلاصه بحث ؛

بدون شک قرآن راز بیداری این امت است و هم أو راه خروج مطمئن از دالان تاریکی هایی است که در آن به سر می بریم .

قرآن کتاب ما ، سرچشمه ی عزت ما ، نور روشن گر و مایه ی هدایت و بهبودی ما است، متأسفانه ما از سرچشمه ی عزت و شوکتمان چشم پوشیده ایم و دشمنانمان نسبت به این موضوع اطمینان دارند ، ما آن را مورد بی مهری قرار داده و به شیوه ای عجیب و نادر با آن برخورد می کنیم،به گونه ای شده ایم که جز در عزاداری ها،و به هنگام بیماری و در ماه رمضان و دیگر مناسبت ها آن را نمی خوانیم .

سید قطب رحمه الله می گوید ؛ این بشریت ساخته ی خدا است قفل های فطرتش جز با کلیدهای ساخت خدا باز نمی شود ، و بیماری هایش بهبودی نمی یابد و درهایش آرام نمی گیرد مگر با دوائی که از دست خدای بزرگوار دریافت دارد . پروردگار کلیدهای گشایش هر در بسته ای و دوای هر نوع بیماری را تنها درپیروی از آیین خداوندی به ودیعت نهاده است : (. و ننزل من القرآن ما هو شفاء و رحمه للمؤمنین و لا یزید الظالمین إلا خسارا  ﴿﴾

 و ما آنچه را براى مؤمنان مایهء درمان و رحمت است از قرآن نازل مى کنیم، ولى ستمگران را جز زیان نمى افزاید. سوره إسراء آیه ۸۲).

اما این بشریت نمی خواهد که قفل را به پیش سازنده اش و بیمار را به پیش خالقش ببرد، درباره ی امور نفسانی و کارهای انسانی و خوشبختی و بدبختی خویش، نمی خواهد همان راهی را در پیش گیرد که در امور دستگاه ها و ابزار آلات مادی ناچیز و بی ارزش که در نیازمندی های روزانه کوچکش مورد استفاده قرار می دهد، پیش گرفته است و بدان عادت یافته است…..

امروزه قرآن در حس ما مرده و یا به خواب رفته است ، و دیگر فاقد آن چهره ی حقیقی است که هنگام نزول در احساس مسلمانان داشت . حال اگر به هدف والایی که قرآن به خاطر آن نازل شده بنگریم و میان آن هدف با ثواب فراوانی که خداوند حکیم برای قرائت قائل شده ، پلی بزنیم ؛ می بینیم که از جمله اهداف این ثواب تحریک مسلمانان به نزدیکی پیوسته به قرآن است تا بر اثر این نزدیکی از رهنمودهایش به هدایت رسیده ، از توصیه هایش ،شفابرگیرند ……

تهیه و تدوین ؛ عبدالله علی پور

منابع و مراجع : کیف نتعامل مع القرآن آثرمحمد غزالی مصری –  مقدمه فی ظلال القرآن – قرآن راز بیداری ما –  آثار سید قطب –  بنیادهای ایمان  – بازگشت به قرآن – تدبر القرآن سلمان بن عمرالسنیدی – سفر به سوی قرآن