دۆنیا مەکتەب و جـێی ئیمتێحانـــه !
هەر یەک به جۆرێ ، ئەکرێ کێشانه!
یەکـــێ به ئەولاد، یەک بــێ ئەولادی !
یەکــێ به سەختی ، یەکــێ به شادی
یەکـێ به سەروەت ، یەکی به جــوانی !
یەکــێ زەعیفــــی و هــەم نا تەوانـــــی !
یـەکـێ بـه ساغـی ، یـەکـێ نـەخـۆشـی
یـەکــێ خــوشـحاڵـی ،یـەکـێ پـەرۆشی
خـــۆلاسـه پلـــەی ، ژیــا ن و مــــردن!
خـولقاوه لـه بـۆ ، ئیــمتیحــان کــردن!
له لایان خودای ، حــەکیم و رەحمان
باوک و رۆڵـەیی ، کران ئیمتیحان !
باری وەهـــایان ، خـرایه سەر شان !
شیدددەتـی وا بو ، دوور بێ له تەوان!
باوکێ که زۆرێ ، له عـــومری چوو بێ!
بەڵام ســاحێبـــی ، ئـــەولاد نەبوو بـــێ!
له دەورەی پیری و هەم کەفته کاری
کـــوڕێکـــــی پــێ با ، خــالقــــی باری
دەستور وەر بگـــــــــرێ ، له بیابانێ
هاو سەر و کـــوڕی ،تاقـانەی دا نـێ
تەمەنی ئەگا ، بـه حەددی تەوان
حۆکمی لێ بکرێ ، بیکاته قۆربان!
رۆڵەیی کــه وا ، زۆر عەزیــزه لای
هیوای وەهــایه ، بمێنی لــه دوای
دڵی پــێ خـۆشه ، له دەورەی پیری
کۆمەک کاری بێ و، بکا دەس گیری!
له دوای مەرگیشــی ، ببێ جێ نشین
خەڵکی دەعـوەت کا ، بۆ بڕواو یەقین
ئەبێ به دەس خۆی ، بیکا قۆربانی
لـه رێ پتەۆ بوون ، بـڕوا و ئیمانی !
ئەڵێ به رۆڵه ، جگەر گـــۆشـــه کەی
تاقانەی ئازیز ، دڵ پێ خـــــۆشه کەی
رۆڵه گیان دوێ شەو ،بینیومه خەوێ
لات ئەیکەم بــەیان ، وڵامــــم ئەوێ
دوێ شەو له خەوما ،حوکمم لێ کرا
که ســەرت ببڕم ، له رێگای خـــودا !
وڵامم پـــــێ به ، ئاده ی رۆڵه گیان !
ئیجازەت هەیه ؟ که بتکەم قۆربان!
فەرموی: بابه گیان،چیت پێ ئەمر بو
ماتڵ مەمێنه ، ئیجــــــــــرای بکه زو!
(ان شاالله)سەبر ، ئەکەم لەم کاره
رەزام بــه رەزای ، پـــەروەردگاره
هەر دو تەسلیم بون ، بۆ ئێجرای فەرمان
کـەوتنــه رێ ، بــەرەو دەشــت و بیابان
هەتا ئەو جێگا ، که جــێ قــەرار بوو !
جێ ئێجرای فەرمان ، پەروەردگار بوو
بابه رۆڵەکەی ، خـــەفان له زەمین
چەقــۆی نا ملی ، له بۆ سەر بڕین!
به ئەمری خودای ، رەببەل عالەمیـن
چەقۆی تێژ نەی بوو،ئەسەری بڕین!
ئەمجا رۆڵەکەی ، بە دەما خەفان
چەقوی نا ملی ، به قوەو تەوان !
به ئیزنی خودا ، نەبو ئەسـەری !
له لای خوداوه ، نیگا هات سەری
ئەو فەرمانەی که ، له خەۆ پێت کرا
عەمەلت پێ کرد ، قــەبوڵ لێت کرا !
تۆ ئەنجامت دا و ، رەزای خوات کڕی
قۆربانی خۆت کرد ، چەقۆ نەی بڕی
تۆ جگەر گۆشەت ، سەر بڕی له دڵ
تەسلیم دەستوری ، خودا بوی کامڵ !
تۆ وەفات کرد به ، عەهد و پەیمانت
قەبوڵـــه له لای ، خــودا قــــۆربانت !
هەر وەها هەر کەس،که دروس کار بێ
مـۆتیعـــــی فـەرمان ، پەروەر دگار بێ !
وەک تو پێ ئەدەین ، بەرهەمی کاری
وەر ئەگــرێ خــەڵات ، پەروەر دگاری
ئیمتێحــانێکـــــی ، زۆر ئا شکــــــرایه !
خەڵات و فیـدیەی، خـــۆدای له دوایه
دەست گیــر بده ، پیـری به غیــرەت !
هائا وا قــۆچێ ، له جێ کـــۆڕەکەت !
بییکه قـــۆربانی ، له رێگه ی خــودا !
خوداوەند ئەجری، گەورەت پێ ئەدا
هــەزار ئافــەرین ، له بۆ غیــرەتـــت
لەبۆ گــۆزەشت و ، بۆ شـەهامتت !
ســـەلام و درود ، له لاینی خـــــــــوا
له ســەر گیانت بێ ، تا ئاخـــر دونیا
بـرایانی دینــــی ، بەنـدەکا نی خـــوا
هــەر کام تێ فکرین ، له دڵی خۆ دا !
ئەم هــــــەمو قاڵــــە ، ئەکەین له ژینا
قسەی زل ئەکەین ، له مەسیر دینا !
چ باب و چ کۆڕ ، جـوان ورد بینەوه
لــه روی باوەڕو ، هـــەم یـەقینــــەوه
بزانیــن هــەمانه ، وەهــا تـەوانــێ !
بێت بــه ســەرمانا ، وا ئیمتێحـانــێ!
یا ئیددەعــامـان ، نـاوی خـاڵــــی یه !
مایەی خـۆسران و ، وێران ماڵی یه !
(غەریب ) داوا که ، له خودای رەحما ن
با ری سەنگینتان ، نەخاته ســــەر شـــان
نەک ناتــەوان بــــن ، له ژێـــری باری !
له دەس خۆ دەر کەن ، رەحمەتی باری
خــودایـا بـەشـــی ، ئێحســانم ئەوێ !
فــەزل و بەخشش و ، غـۆفـرانم ئەوێ
لایـەق عـەدڵ نیم ، عەدڵ مەخـه کار !
فەزڵــم شامل که ، ئەی پەروەر دگار
***
اسماعیل رضایی