۱-مسافر . اولین کسانی که لازم نیست روزه باشد عبارت است از مسافری که طول و مسافت راه سفرش بیشتر از هشتاد و پنج الی نود کیلو متر باشد هرچند اگر در طول سفر دچار اذیت و ناراحتی نشد بهتر است روزه اش را کامل بگیرد.
خداوند متعال در قران کریم می فرماید：او علی سفر فعده من ایام اخر .بقره ایه ١٨۵ . هرکس که دچار مریضی گردد و یا در سفر بود روزه اش را به وقتی دیگر موکول گرداند.
۲- مریض، یکی دیگر افرادی که روزه بر او واجب نیست شخص بیمار است. البته اگر امید شفای او می رفت و شفا پیدا کرد واجب است که روزه اش را قضا کند ولی اگر دچار مریضی صعب العلاج شد و امیدی به بهبودی او نبود باید کفاره اش را بپردازد و به ازای هر روزه یک ساع گندم یا به عبارتی یک کیلو گندم فدیه کرده و به فقرا ببخشد ؛ البته مطابق مذهب حنفی و بصری فدیه نیز بر چنین شخصی لازم نیست.
۳- افراد پیر و سالخورده که نتوانند روزه بگیرند به این شرط که این شخص مسلمان مرد یا زنی باشد که به حدی به کهولت رسیده باشد که روزه به وی آسیب و زیان برساند.
طبق آیه ١٨۴ سوره بقره که می فرماید：وعلی الذین یطیفونه فدیه طعام مسکین فمن تطوّع خیرأ فهو خیر له وأن تصوموا خیرا لکم إن کنتم تعلمون.همانند مریض های لاعلاج ودایمی و سالخورده گان، که طعام یک وعده را به نیازمندان ببخشند،برای آنان بهتر است ولی اگر روزه بگیرند برایشان سودمند تر است اگر بدانند و بتوانند.
۴-زنان باردار و شیرده
اگر زن باردار یا شیرده از آن نگران بود که در صورت روزه بودن تنها به خودش و یا به خود و فرزندش آسیبی می رسد، از جمله اینکه سقط جنین کند ویا شیرش خشک خواهد شد، در چنین حالتی درست و لازم است که روزه نگیرند.
براین گونه افراد تنها قضای روزه لازم است و فدیه ای برآنان نیست.
اما اگر همین زنان اگر ترس و نگرانی اشان تنها به خاطر بچه هایشان است و خودشان مشکلی ندارند پس در صورت افطار باید در زمانی دیگر و پس از تمام شدن دوران شیردهی هم روزه را قضا نموده و هم فدیه را بپردازند. این مطابق نظر امام شافعی و امام احمد بن حنبل است.
برخی باورهای اشتباه عده ای از روزه داران
١_صحیح نیست که کسی را که در نیمه دوم ماه شعبان روزه می گیرد، سرزنش نمود و بگوییم که کارش حرام است چون احتمال دارد طرف قضای روزه داشته یا طبق عادت و برنامه ماهانه و یا روزانه اش روزه بوده است.
٢_شخصی که روزه سال گذشته اش را نگرفته باشد لازم است که حتما قبل از رسیدن ماه رمضان دیگر روزه های فوت شده اش را قضا نماید.
٣_ این باور اشتباه است،که عده ای معتقدند همیشه روزه ٢٩ شعبان یوم الشک به حساب آمده و صحیح نیست .
۴_ اگر کسی با فرارسیدن ماه رمضان دل تنگ و ناراحت و نگران باشد، این کار او کراهت دارد و بسیار ناپسند است، اگر هم دلیل و بهانه ای برای نگرانیش داشته باشد از جمله تاثیر رمضان بر درامدش، یا کشیدن سیگار و سفرهای بدون هدف و غیره….
۵_ لازم است کسی که از احکام روزه آگاهی ندارد (احکام الصیام) و(فقه الصیام) از طریق مراجعه به عالمان دینی، کتب های مربوطه، رادیو ،تلویزیون، سی دی، روزانه آموزش ببیند و اطلاعات و آگاهی کافی بدست آورد.
٧_ مسلمانان نباید تنها بر تاریخ و تقویم های جهانی و محلی خود تکیه کنند و پایبند باشند، بلکه لازم است ماه را نظاره و زیر نظر گرفته و پیگیر باشند.
٨_ واین صحیح نیست که شخصی بگوید: من با فلان کشور روزه و یا عید می گیرم و بدین وسیله خود را به مکان و یا کشوری همچون عربستان محدود گرداند ؛ بلکه هر کس باید طبق موقعیت و کشور خود عمل کند.
٩_ اگر افراد معتمد ماه را رویت نموده و شهادت دهند، بر همه مسلمانان لازم است روزه بگیرند یا عید کنند ؛ اگر چه رسانه ها و منابع دولتی رسمأ آن را اعلام نکنند و هرگونه تعلل در این باره نامشروع می باشد.
منبع：کتیبی کانیاوی رون ، از احمد قادر کوردی
ترجمه：شیدا محمودی شنو
