تاریخ

روزی در خانه رسول الله( او شوهری نمونه و معلمی بی نظیر بود)

روژی در خانه پیامبر(ص) ۴

پیامبر به عنوان شوهر و معلم

ترجمه : سه وزه حیدری- مهاباد

منزل و محل سکونت افراد ، سنگ محکی است برای ارزیابی آنان ؛ از کسی سخن می گوییم که در منزل از اخلاق والا و همتی بلند برخوردار بوده و دارای تعامل زیبا و با اعضای خانواده اش خوش رو است و او کسی نیست جز پیامبر(ص)، که در اتاقک های منزلش با همسرانش زندگی می کند و در حالی که هیچ کس با وی نیست جز یک برده  خدمتکارش و از او صفا و صمیمیت و سادگی، بدون ریا و هر گونه ریاکاری صادر می شود ، گرچه خودش بزرگ خانواده است و بقیه همه زیردستان وی می باشند ولی می بینیم که او نماد خوش رفتاری است، بیایید ببینیم پیامبر(ص) و رهبر و راهنمای این امت با توجه به این مقام بلند در خانه چگونه رفتار می کند؟

از عایشه(رض) سوال کردند که پیامبر در منزل چه گونه بود؟ «کان بشراً من البشر؛ یفلی ثوبه و یحلب شاته و یخدم نفسه»(۱) یعنی انسانی بود مانند سایر انسان ها ، لباس هایش را تمیز می نمود و بز و گوسفند را می دوشید، و کارهای خودش شخصا انجام می داد.

این اوج سادگی و وارستگی وی را می رساند که برای کسی بار سنگینی نباشد ؛ او در کارهای منزل کمک کار و هم کار دیگر افراد خانواده بود و در حالی که او بلند مرتبه ترین فرد روی زمین است ولی می بینیم که در اوج فروتنی با سایر اعضای خانواده تعامل می کند، همچنین در خانه ای که در اوج مبارکی است خانه ای که در آن دین خداوند متعال نازل می شود و به مردم تعلیم داده می شود، گرچه آن قدر در آن خوراکی یافت نمی شود که با آن بتوان شکم خود را سیر نگه داشت! همچنان که عایشه (رض) نقل می کند: {انا کنا آل محمد(ص) لنمکث شهرا ما نستوقد بنار ان هو الا التمر و الماءِ}(۲) ما خانواده محمد(ص) گاهی اوقات نزدیک یک ماه در خانه امان آتش روشن نمی شود، بلکه تنها خرما و آب می خوریم.

 نعمان پسربشیر (رض) از وضعیت زندگی پیامبر این چنین تعریف می کند {لقد رایت بینکم(ص) و ما یجد من الرقل ما یملأ به بطنه}(۳)یعنی پیامبرتان را دیدم که حتی از خرمای خشک هم آن قدر نداشت که شکمش را سیر نگه دارد.

هیچ چیزی نمی توانست پیامبر را ضعیف و ناتوان سازد و او را از اطاعت خدای متعال دور سازد، هر گاه «حی علی الصلاه و حی علی الفلاح» را می شنید، یکسره به دنبال آن می شتافت و دنیا را رها می نمود.

اسود پسر زید از عایشه(رض) سوال نمود: پیامبر خدا در منزل چه کار می کرد؟{کان یکون فی مهنه أهله فإذا اسمع الاذن خرج{(۴)همکاری همسرانش را می نمود و هر گاه صدای اذان را می شنید به مسجد می شتافت.

پیامبر با آنکه در برابر امتش خیلی مهربان و با شفقت بودند، ولی در برابر کسانی که نماز جماعت را نمی خواندند خیلی سخت گیر بودند و در این باره می فرماید: {می خواهم همه را به نماز جماعت فرمان دهم و مردی دیگر غیر از خودم را  برایشان امام جماعت کنم و سپس خودم همراه چند شخص با کوله باری از چوب پیش آن هایی بروم که به نماز جماعت نیامده اند و خانه هایشان را بر سرشان آتش بزنم و خراب کنم}(۵)

این جدیت ها  تنها برای این است که امت وی به اهمیت نماز جماعت پی ببرند، برای همین می فرماید: هرگاه کسی صدای اذان را شنید و به پیشواز آن صدا نرفت، نمازش قبول نیست مگر عذری داشته باشد و آن عذر(ترس و مریضی) است(۶)

راستی امروز نمازگزاران کجا هستند؟ در خانه هایشان و نزد همسرانشان و مسجدها را خالی گذاشته اند و آنها عذر ترس و مریضی هم ندارند؟

 

رفتار و اخلاق پیامبر(ص):

رفتار و اعمال آدمی به طور کلی، نشانه ایست برای شناختن وی و کلیدی است برای قفل قلب وی

مادر مومنان عایشه(رض) دختر ابوبکر صدیق، از همه بیشتر اخلاق پیامبر را می شناخت و از همه بهتر رفتارهای وی را توصیف می نمود چون او در هر حال با او بود در هنگام خواب و بیداری، مریضی و تندرستی و همچنین در حال عصبانیت و آرامش.

حضرت عایشه(رض) می فرماید: (لم یکن رسول الله(ص) فاحشاً و لا متفحشاً و لا صخاباً فی الاسواق و لا یجزی بالسیئه السیئه و لکن یعفو و یصفح)(۷) پیامبر خدا(ص) فحاش و ناسزاگو نبود و هرگز فحش و ناسزا نگفت، در بازار هم سر و صدا نمی کرد و بدی را با بدی پاسخ نمی داد بلکه عفو می نمود و گذشت می کرد. این است راه و روش پیامبر امت، این رحمتی خدادادی است و نعمت همیشگی است و درود خدا بر وی باد.

حسین نوه ی رول الله از رفتارهای پیامبر برای ما می گوید: از پدرم سوال نمودم که پیامبر در میان جمع چگونه بود؟ پدرم فرمود: پیامبر(ص) همیشه خوش رو بود و خوش رفتار و آرام و با وقار، بد رفتار و سنگ دل نبود، شکمو و بد دهن نبود، با کسی دشمنی نداشت و به هیچ کس طعنه نمی زد، اگر طعامی را دوست نداشت بدون اینکه اعتراضش متوجه کسی شود آن غذا را نمی خورد و هرگز به بدگویی از آن طعام نمی پرداخت و آن را از چشم دیگران نمی انداخت بویژه کسانی که  دوست داشتند آن را بخورند . او از کاری که به وی مربوط نمی شد پرهیز می کرد، از غوغا و خودپسندی به شدت خودداری می کرد. در برابر مردم همیشه باادب و فروتن بود، سخن زشت یا بدی به کسی نمی گفت و با طعنه و نیشخند اسم کسی را نمی آورد و در برابر کاستی ها چشم فرو می بست، هر وقت پیامبر سخن می گفت همه سکوت کامل را رعایت می کردند و به وی گوش فرا می دادند، اصحاب هنگامی که در خدمت وی بودند ساکت می نشستند و هرگز با هم صحبت نمی کردند و در خدمت پیامبر می نشستند، هر وقت پیامبر سکوت می کرد اصحاب سخن می گفتند، پیامبر همیشه به رای اصحاب و یارانش احترام می گذاشت، با افراد غریبه بویژه اگر سخن نابجایی از وی می شنید با صبر و تحمل با وی برخورد می کرد،  هرگز خواستار تشکر دیگران در مقابل کارهایش نبود مگر کسی که برایش از قبل کاری انجام داده باشند. حرف کسی را قطع نمی کرد تا اینکه تمام می شود.(۸)

دقت نمودن به تمام رفتار و اعمال پیامبرامت(ص) برای ما واجب و لازم است که از راه و روش آن حضرت سهمی برگیریم چون به راستی منشاء خیر و برکت می باشد.

همچنین این رفتار و اخلاق درست است که باعث شده ما از دین به راحتی حالی شویم و باور و یقین وی است که به ما می فرماید: «ـمن مات و هو یدعو من دون الله ندا دخل النار»(۹) یعنی کسی که بمیرد در حالی که برای خدا شریک قائل شده باشد، آن کس وارد آتش جهنم می شود.

هم چنین چیزهای مفید را به اطرافیانش یاد می داد و با آن مسلمان را از غیر مسلمان جدا می کرد و می فرمود: «المسلم من سلم المسلمون من لسانه و یده، والمهاجر من هجر ما نهی الله عنه»(۱۰)

در برابر اطاعت و خداپرستی به مسلمانان مژده خوبی می داد و می فرمود: «بشر المشائین فی الظلم الی المساجد بالنور التام یوم القیامه»(۱۱) مژده دهید به کسانی که در دل شب راهی مساجد می شوند که در روز رستاخیز از «نور کامل» ی برخوردار خواهند بود

همیشه اصحاب را به جهاد و نبرد علیه مشرکان دعوت می نمود و می فرمود: «جاهدوا المشرکین باموالکم و انفسکم و السنتکم»(۱۲) با بدخواهان جهاد کنید و هرچه در توان دارید با مال و جان و زبان جهاد کنید

همیشه در مورد گناهان زبان به آن ها هشدار می داد و می فرمود: «ان العبد لیتکلم بالکلمه ما یتبین فیها یذل بها فی النار بعد مما بین المشرق و المغرب»(۱۳) بنده ای از بندگان خدا گاهی به سخنی که بر زبانش جاری می شود اعتنایی نمی کند حال اینکه در اثر همین گناه زبانی به جهنم می رود.

اخلاق بلند انسانی را به آنها یاد می داد و می فرمود: انی لم أبعث لعانا و انما بعثنا رحمه»(۱۴) من به عنوان پیامبری نفرین کننده بر گزیده نشده ام بلکه من پیامبری هستم که برای همه بشریت حامل پیام رحمت هستم

همیشه به اصحاب هشدار می داد که مبادا در شناساندن وی غلو کنند، عمر پسر خطاب تعریف می کند که پیامبر(ص) فرمود: لا تطرونی کما أطرت النصاری ابن مریم»(۱۵) در مورد من دچار اغراق نشوید آنگونه که که مسیحیان در حق پیامبرشان روا داشتند

جندب پسر عبدالله می گوید: پنج روز قبل از وفات پیامبر(ص)، ایشان فرمودند:«إنی أبرأ الی الله أن یکون لی منکم خلیل فان الله تعالی قد اتخذنی خلیلاً کما اتخذ ابراهیم خلیلا و …(۱۶)

                                                  پایان بخش چهارم

نمایش بیشتر

سه وزه حیدری

@ مترجم وشاعر @ آذزبایجان غربی - مهاباد ☑ کارشناسی روانشناسی

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا