گفتگو

زندگانی سلطان صلاح الدین ایوبی

اصالتش از آذربایجان ایران و کورد بود. عمویش شیرکوه، از سرداران معروف عباسی بود؛ خود او هم به همین دلیل توانست وارد سپاه خلیفه شود.

چند وقت پیش بود  خبر تخریب مجسمه صلاح الدین ایوبی توسط داعش در شهر تکریت عراق باعث ایجاد موجی جهانی شد. صلاح الدین ایوبی، برای تمام دنیا شخصیتی شناخته شده است؛ او تنها مسلمانی است که در «کمدی الهی» دانته حضور دارد؛ به علاوه، در ۱۹ فیلم و سریال هم شخصیت صلاح الدین بازسازی شده و بازیگرانی مانند رکس هریسون نقش او را بازی کرده اند. آخرین فیلمی که صلاح الدین در آن ظاهر شده را ریدلی اسکات (کارگردان «گلادیاتور») در سال ۲۰۰۵ ساخته با عنوان «پادشاهی بهشت». چطور میشود یک فرمانده درگذشته در ۹ قرن قبل این همه معروف و مشهور باشد؟ صلاح الدین ایوبی یا آنطور که اروپایی ها میگویند Saladin در تکریت به دنیا آمد، جایی که حالا مرکز استان صلاح الدین است و گاهی هم برای ما یادآور دیگر متولد این شهر، صدام؛ اصالتش از آذربایجان ایران و کورد بود؛ عمویش شیرکوه، از سرداران معروف عباسی بود. خود او هم به همین دلیل توانست وارد سپاه خلیفه شود. در مدت سربازی او بود که جنگ های صلیبی شروع شد؛ شجاعت او در جنگ صلیبی دوم، باعث شد از مرتبه سربازی به مقام سرداری برسد.

سلطان صلاح الدین علی رغم فجایعی که صلیبیون در دوران حکمرانی خود در فلسطین مرتکب شده بود ، نسبت به اسیران رافت اسلامی به خرج داد و آنها را مجازات نکرد.او تنها دستور قتل ۳۰۰ نفر از راهبان سرباز فرقه مخوف تامپل و فرقه هوسپیتالیه را صادر کرد.

پس از این جنگ ،دولت شهرهای فرانک های صلیبی فلسطین تمام سوارنظام خود را از دست دادند و فئودال نشین هایی که از روی الگوی اروپایی نزدیک به یک قرن پیش از این تاریخ هنگام نخستین جنگ های صلیبی در فلسطین تاسیس شده بودند در معرض فروپاشی قرار گرفتند.

سلطان صلاح الدین پس از این پیروزی در روز ۲۰ سپتامبر سال ۱۱۸۷ میلادی شهر بیت المقدس را محاصره کرد. شهر بیت‌المقدس به زودی تسلیم شده و سلطان صلاح‌الدین فاتحانه وارد بیت‌المقدس قبله اول مسلمین جهان می‌شود که کمتر از یک قرن قبل توسط صلیبیون اشغال شده بود.

سلطان فاتح بار دیگر در مقابل صلیبیون مغلوب رافت اسلامی خود را نشان داد و دست به کشتار آنها نزد.براساس رسم آن زمان ، سلطان صلاح الدین ساکنین ثروتمند را در قبال دریافت فدیه قابل ملاحظه ای آزاد کرد.

او فرقه های تامپل و هوسپیتالیه را مجبور کرد تا از کیسه خود فدیه لازم برای آزادی ۷۰۰۰ نفر از ساکنان فقیر را پرداخت کنند.

بازپس گیری بیت‌المقدس در زمانی کمتر از یک قرن از هنگام اشغال آن توسط صلیبیون مانند یک بمب جهان غرب را به لرزه در‌آورد.

فیلیپ اگوست پادشاه فرانسه ، ریچارد اول پادشاه انگلستان و فردریک باربوروسا امپراتور آلمان در راس لشکر انبوهی به سوی بیت‌المقدس حرکت کردند تا جنگ سوم صلیبی را به راه اندازند اما ، آنها در این راه موفق نشدند.

فردریک باربوروسا امپراتور آلمان که ستون لشکر صلیبیون را تشکیل می‌داد ، در منطقه آناتولی گرفتار سیلاب مهیبی شد و سیلاب او و بخش اعظم لشکریانش را نابود کرد.

فیلیپ اگوست پادشاه فرانسه در میانه راه مطلع شد که فرانسه مورد هجوم قبایل وحشی قرار گرفته و ناگزیر به سرعت به فرانسه بازگشت.

ریچارد اول که بعدها لقب شیردل را یافت تا شهر آکرا پیش رفت و این شهر را تصرف کرد. اما این پیروزی در سایه اقدام بی‌رحمانه وی در قتل عام ۲۷۰۰ اسیر رنگ باخت.

براساس برخی روایات تاریخی معتبر ریچارد در جنگ اسیر سلطان صلاح‌الدین می‌ِشود و پس از این که صلاح‌الدین از مقام وی به عنوان پادشاه انگلستان مطلع می‌گردد رعایت مقام وی را کرده و محترمانه او را آزاد می‌کند.
این اقدام صلاح‌الدین موجب شد تا شهرت جوانمردی وی حتی در دنیای غرب منعکس شود.

سلطان صلاح‌الدین با این حال به مسیحیان اجازه داد تا آزادانه برای زیارت مقبره حضرت عیسی (ع) به بیت‌المقدس سفر کنند.

 اهمیت و آوازه جهانی او در تاریخ به دلیل پس گرفتن بیت المقدس از سپاه صلیبی هاست. او چند نبرد را با تاکتیک های فوق ِ العاده کارآمدی برد.

در نبرد حطین که در نزدیکی طرابلس امروزی در گرفت، صلاح الدین با صف آرایی مناسبش تمام چه های آب منطقه را از صلیبی ها گرفت و با چند ترفند کوچک دیگر در یک روز ۶ هزار شوالیه را کشت؛ طوری که پاپ اوربن سوم از شنیدن خبر این جنگ سکته کرد و مرد. تکنیک اصلی موفقیت او در این نبردها به خاطر یک نکته ساده بود؛ اینکه از یک ترفند بیشتر از یکبار استفاده نمی کرد.

هربار تاکتیک جدیدی خرج می کرد و به همین دلیل حدس حرکات او برای حریفانش دشوار بود. حریف اصلی او در اغلب این جنگها ریچارد، پادشاه انگلستان بود. افسانه ریچارد شیردل هم از همین جا آمده. اما صلاح الدین هوش بالای خود را فقط در فرماندهی و طراحی جنگ، خرج نمی کرد بلکه درک درست او از روابط انسانی باعث می شد دشمنانش شکست خوردن در برابر او را ننگ بزرگی به حساب نیاورند.

می گویند: در فتح بیت المقدس، با حاکم مسیحی آنجا قرار گذاشت که با لشکریانش ۵۰ روز پشت دروازه های شهر بمانند و صبر کنند تا مسیحیان به تجهیز قوا و تعمیر استحکامات بپردازند!
بعد از فتح بیت المقدس، خودش بهای آزادی تعداد زیادی از اسرا را داد. به زنان و کودکانی که در جنگ همسر یا پدرشان را از دست داده بودند، آن قدر طلا می داد که از او راضی شوند. یکبار ریچارد را در میدان جنگ پیاده دید، اسب تیزرویی برای حریفش فرستاد و یک بار در تابستان، وقتی حریفش ریچارد در آتش تب می سوخت و با صدای بلند آب یخ و میوه می خواست، صلاح الدین خواسته او را اجابت کرد و مقداری گلابی، هلو و برف و همچنین پزشک شخصی خودش را برایش فرستاد.
در واقع صلاح الدین با این کاره ایش، موفقیت های دیگری هم به جز صحنه زد و خورد داشت. این گونه ،دیگر سربازان جبهه مقابل فکر نمی کردند که در صورت اسارت به دست صلاح الدین چه بلایی سرشان می آید و لازم نمی دیدند تا آخرین قطره خون خود بجنگند. در واقع موفقیت صلاح الدین به عنوان یک فرمانده نظامی، از جایی بیرون از نظامی گری هم می آمد. صلاح الدین با هر معیاری مرد موفقی بود. او کارش را با جدیت انجام می داد. از پایین ترین سطح خودش را به بالاترین مرتبه رساند. برای رسیدن به هدف، نقشه های متعددی داشت و در عین حال از سایر عوامل موفقیت مانند جلب رضایت افراد موثر در مسیرش هم غافل نبود. خواندن وصیت های او به پسرش در بستر مرگ، خودش می تواند یک کلاس روانشناسی موفقیت فشرده باشد.

نوشته اند که پول در نظر وی همان اندازه ارزش داشت که خاک و وقتی مرد، در خزانه شخصی او فقط یک دینار به جا مانده بود.

 بعد از مرگ صلاح الدین امپراطوری او میان فرزندانش تقسیم گردید؛ افضل به حکومت دمشق رسید . عزیز در قاهره و ظهیر در حلب حکومت کردند بعدا حکومت آنها به روسای محلی منتقل شد. تنها حلب تا سال ۱۳۹۰ در اختیار خاندان ایوبی ( ایوبیان) قرار داشت.

 معروف است که ناپلئون وقتی در ۱۷۹۹ سوریه را تصرف کرد، بر سر قبر او رفت و خطاب به اسطوره مسلمان ها گفت:  صلاح الدین! ما بالاخره پیروز شدیم.

صلاح الدین در ذهن اروپایی ها یک شوالیه پهلوان است. او تنها شخصیت شرقی است که در کمدی الهی دانته حضور دارد. در مجموعه افسانه های دکامرون هم صلاح الدین حضور دارد و سر والتر اسکات، رمان نویس انگلیسی، تالیسمان را درباره او نوشته است.

در روز ۴ مارس سال ۱۱۹۳ میلادی سلطان صلاح الدین ایوبی ، سلطان مصر و سوریه در سن ۵۵ سالگی در شهر دمشق درگذشت. سلطان صلاح الدین علی رغم شقاوت هایی که صلیبیون در دوران اشغال بیت المقدس از خود نشان داده بودند ، پس از آزادکردن بیت المقدس از اشغال صلیبیون یک سیاست تسامح دینی را اتخاذ کرد و به مسیحیان اجازه داد آزادانه از اماکن دینی خود زیارت کنند.

 

منبع:اینترنت

 

ارسال و تهیه : سه وزه حیدری

 

نمایش بیشتر

سه وزه حیدری

@ مترجم وشاعر @ آذزبایجان غربی - مهاباد ☑ کارشناسی روانشناسی

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا