برنامه ای جامع برای ائمه مساجد
امام نمازجماعت نقش و وظیفه بس بزرگی دارد ، اگر امام جماعت وظیفه اش را به نیکی انجام دهد خیر و برکت زیادی عاید نمازگزاران و اهل محله می شود، بنابراین لازم است او وظیفه اش را به خوبی شناخته و آن را رعایت نموده و خللی در آن وارد ننماید تا خدا و خلق از او راضی و خشنود باشند.
اینک نکات مهم و ارزنده ای در این باب
@ دانش امامت
1- امام جماعت باید حق امامت و نماز را به جای آورد و بر جستجوی سنت و پیروی از آن حریص بوده و بر ادای وظیفه و اخلاص در آن حساس باشد.
2- امام جماعت شایسته است بر احکام امامت و نماز آگاهی کافی داشته باشد و علاوه برآن گاه گاهی بعضی از موضوعات و فتاوا و نظریه هایی که مربوط به آن است را بررسی و مطالعه نماید،چه خوب است که کتاب «مخالفات فی الصلاه والطهاره» شیخ سدحان را مطالعه نماید.
3- امام جماعت باید سنت های هنگام آمدن به مسجد و نماز و انصراف از آن و اذکار و اوراد بعد از نمازها و امثال آن را ملاحظه و رعایت نماید ؛ چرا که مردم به عنوان الگو به امامشان می نگرند.
4- امام جماعت باید تأنی و آرامش و حوصله و میانه روی کاملی درافعال و ارکان نماز داشته و در باره تابع سنت نبوی باشد ، نه چندان در نمازش عجله نماید که به سنت خلل و اشکال وارد کند و نه چندان به نمازش طول دهد که ملال آور و خسته کننده باشد.
5- بر سنت های رواتب چه در مسجد و چه در منزل تداوم و محافظت نماید ؛ که آن ها به مثابه ی دیوار و پرچینی هستند که از نماز – وپذیرفتنش نزد خدا -نگهداری می نمایند.
@آداب امامت
1- امام جماعت شایسته است بر حضور به موقع در مسجد حریص باشد.
2- امام جماعت شایسته است به خصوص بر حضورمنظم درنمازهای صبح و عصر حریص باشد و بدین گونه از افتادن در معرض سوء ظن و قیل و قال دیگران مصوون بماند ؛ چرا که حضور در این دو نماز بزرگ ترین محکی است که امام مسجد با آن سنجیده می شود ؛ پس امام از غیبت در مسجد و حضور مستمردر منزل خود داری کند تا همواره مردم نسبت به او حسن ظن داشته باشند.
3- امام جماعت زمانی که به خاطر سفر یا مشاغل دیگری مجبور به ترک مسجد شود لازم است نائبی را برای خود قرار دهد و زمانی که مشکلی پیش بیاید که احساس کند نمی تواند به موقع برای اقامه ی نماز بازگردد، باید با مؤذن و یا خادم مسجد و…. تماس گیرد ، تا نمازگزاران بیهوده منتظر او نمانند ؛ که چنین امری سبب ناراحتی و نفرت و خستگی آنان می گردد.
4- امام جماعت شایسته است بر اقامه ی نمازجماعت در اول وقت تأکید نموده و بر این رفتار ثبات داشته باشد و تلاش نماید که تأخیر نداشته باشد، همانطور که شایسته است ظروف و احوال مساجد نزدیک بازار و مدارس را مد نظر داشته باشد.
5-اگر امام چند دقیقه ای از وقت معین، تأخیر داشت ، شایسته است اقامه ی آن را به مؤذن یا کسانی که شاستگی امامت را دارند واگذار نماید تا انتظار، مامومان را خسته نکند.
6- امام جماعت شایسته است مسافرت و ارتباطات غیر ضروری که او را از امامت مسجد باز می دارند را به حد اقل برساند،و اگر ناچار بود نائب مناسب و شایسته ای برای خود تعیین نماید.
7- امام جماعت شایسته است به اخلاق پسندیده ،آراسته و در میان مردم الگوی خوبی باشد،چون مؤثرترین چیز نزد مردم اخلاق پسندیده است،اخلاق نیکو تنها دروازه ای است که مردم را به امام نزدیک می نماید،به همین مناسبت خداوند در وصف حضرت محمد(ص)می فرماید:«وإنّک لعلی خلق عظیم»و سنگین ترین چیز در ترازوی اعمال انسان، تقوا و اخلاق پسندیده است.
8- امام جماعت شایسته است جویای احوال اهل محله اش باشد، به ویژه نیازمندان و آن هایی که مشکل دارند و در حل کردن مشکلاتشان سهیم باشد، مثل پیدا کردن کار و شغل یا اصلاح بین مردم ، طبعاً هر محله ای مشکلات و کمبودهایی دارد پس لازم است امام مسجد جویای حالشان باشد،به ویژه نیازمندان و بیماران و بدهکاران،بلکه با همکاری معتمدان و مسئولان در محله سعی نماید،بعضی از جوانان بیکار را به کار بگمارد، هم چنین برای رفع اختلافات همسایگان،زن و شوهرها تلاش نموده و اصلاح ذات البین نماید چون این کار ، هم پاداش بزرگی داشته و هم سبب محبوبیت بیشتر او می شود.
فعالیت دعوتی امام جماعت
– امام جماعت شایسته است گاهی در رابطه با حوادث مهم و ملاحظات دیگر،سخنانی برای نمازگزاران ایراد نماید تا مردم را بر اخلاص در گفتار و رفتار تربیت نماید،بدون این که هدفش این باشد که مردم عملکردش را بستایند و بدون این که پاداشی از آن ها بخواهد ؛ چون تنها خداوند پاداش دهنده است ؛ البته نباید این کار و فعالیت او مانع کسب روزی و امرارمعاش برای خانواده اش شود ، همانطور که فعالیت های امام جماعت نباید به شیوه ای باشد وانمود کند که بر مردم حق بزرگواری و اشرافیت دارد ؛ چون در اول و آخر خداوند صاحب فضل و نعمت است ؛ واقعاً معامله با خدا زیباست.
– امام جماعت شایسته است کتابخانه ای جهت کتاب خوانی و آگاهی مردم در مسجد دایر نماید.
– امام جماعت شایسته است برنامه هایی هم چون سخنرانی و حلقه ی حفظ قرآن و مسابقات و ….برای خانم های محله داشته باشد.
– امام جماعت شایسته است با ایجاد دوره ها و کلاس های دعوتی و خانوادگی و تشکیل حلقه های ذکر و اختصاص اوقاتی به زنان و تشویق و ترغیب آن ها جهت ملحق شدن به حلقه های حفظ قرآن و… فعالیت هایش را در این بخش توسعه دهد .
– ایجاد حلقه ی حفظ قرآن و چیزی که با آن مرتبط است مثل اردوهای تربیتی هدفمند ؛چه در داخل و چه در خارج مثل سفر حج و عمره که مطمئناً تاثیرات فراوانی درپی خواهد داشت.
–گاهی بعضی از دعوت گران را دعوت کند تا در مسجد برای حاضران سخنرانی کنند و بر موضوعاتی تأکید شود که برای مسلمانان اهمیت دارد.
–هر ماه یا دو ماه یک بار مسابقه ای را برای اهل محله برگزار نموده و جوایزی را به برندگان اهدا نماید.
– امام جماعت شایسته است با فعالان در محله همکاری نموده و این کار به وسیله ی پخش کتاب و نوار وپیگیری کسانی که از روی سهل انگاری در نماز حضور نمی یابند و دیدار با آن ها و هم چنین با پیگیری سایر منکرات در محله امکان پذیر است .
– امام جماعت شایسته است با امامان مساجد هم جوار همکاری نموده و در مصالح دعوت با آن ها هماهنگی نماید طوری که با مجموعه ای از امامان جماعت محله های هم جوار نشست های مشترکی داشته و در راه رساندن خیر به همگان و بر حذر داشتنشان از اسباب فساد و بی بند و باری با آنان هماهنگی کند.
– امام جماعت شایسته است به آگهی ها و اعلانات دعوتی و سخنرانی که بر تابلوی مسجد نصب شده اند توجه کند.
– امام جماعت شایسته است هر هفته و در یک روز معین بعد از نماز عصر و یا بعد از نماز عشاء بر حسب صلاح دید مطالب آموزنده ای را برای حاضران ارائه داده که قطعاً باعث انتشار علم و آگاهی و اصلاح جامعه خواهد شد ، گاهی تفسیر آیاتی و یا فتاوایی را برایشان بخواند.
(فلو لا نفر من کل فرقه منهم طائفه لیتفقّهوا فی الدّین:باید که از هر قوم و قبیله ای،عده ای بروند و در تحصیل علوم دینی تلاش کنند تا به تعلیمات اسلامی آشنا گردند/توبه-122) .
– امام جماعت شایسته است به مراسمات دعوتی مثل رمضان و حج اهتمام نماید،به ویژه در هنگام مصیبت و محنت و ناراحتی های برادران مسلمان توجهی ویژه داشته و تکیه گاه مادی و معنویشان باشد.
– امام جماعت شایسته است به آوارگان و انسان های بی پناه اهتمام ورزد،چه گارگر باشند و چه خدمتکار و بین آنان کتاب و نوار پخش نماید و همچنین مسابقاتی برایشان برگزار نموده و به سؤالات و فتواهایشان پاسخ دهد و با اخلاق خوب با آنان رفتار نموده و اهل محله را به این کار تشویق کند.
منبع:موقع المسلم
نویسنده:ابراهیم بن عبد المحسن الفلیج
مترجم:احمد ویسی
