سهل انگاری در روایت حدیث  و عدم اطمینان از صحت آن!!

آفات راوایان احادیث

یک روزی وارد مسجدی شدم ، دیدم جوانی را که چند نفر در حلقه درس او نشسته بودند، من هم در یک گوشه حلقه نشستم و به سخنان جوان که درباره احادیث پیامبر اکرم (ص) صحبت می کرد و هیچ کتابی جلوی او نبود گوش فرا دادم ؛ تعجب مرا گرفت وقتی مشاهده کردم که چگونه این جوان احادیث چهارده قرن پیش را به هم ربط می داد ؛ بعضی أحاديث را از درجه اعتبار ساقط می کرد و بعضی دیگر را به هم ربط می داد ، طوری که هم خودش و هم به کسانی که در حلقه درس نشسته بودند وانمود می کرد که اولین بار است این احادیث گفته می شوند.

ودر پایان به کسانی که در حلقه درس نشسته بودند گفت : برادران دینی ، جلسه امروز را با حدیث صحیحی از پیامبر اکرم( ص) به اتمام می رسانم ، دوست دارم که این حدیث همیشه در حافظه شما بماند!!

من با خودم گفتم حتماً این حدیث ” لقد ترکت فیکم ما ان تمسکتم به لن تضلوا من بعده أبداً” : چیزی را بعد از خود به جای می گذارم که اگر بدان چنگ زنید گمراه نمی شوید.. .

یا  لابد حدیثی نزدیک به این موضوع را روایت می کند؛ اما در کمال تعجب دیدم آن جوان گفت : خذو الإسلام جملة أو دعوه ” . یا همه اسلام را بگیرید یا » را رها کنید

گفت : پیامبر اکرم اینجوری فرموده است، و بر این گفته مرتب مانور می داد و تشریح راویان را ارایه می داد و مي گفت که دین اسلام باید همه اش مانند شریعت و نظام و راه زندگی و عبادات ومعاملات و…  پذیرفته شود .

همچنین می گفت : یا اینکه مردم همه دین اسلام را قبول دارند پس مسلمان هستند ؛ ویا تمام دین اسلام را رد می کنند و بدین سبب کافر می شوند ؛ اما اینکه قسمتی را قبول داشته باشند و قسمتی را قبول نداشتنه باشند ، اسلام این را قبول ندارد.

بعد از اینکه جلسه درس تمام شد و کسانی که در آنجا نشسته بودند خداحافظی کردند ، من پیش جوان رفتم و به او سلام دادم و گفتم : این عبارتی که گفتی ” خذوا الاسلام جملة أو دعوه ” حدیث پیامبر نیست بلکه تنها عنوان مقاله ای از شهید سید قطب رحمه الله است ؛ که در مجموعه مقالاتی که عنوان آن  را ” دراسات اسلامية ” نامیده ؛  آمده است؛ البته من نمی دانستم که این جوان این را از مجموعه مقالات شهید سید قطب یا غیره حفظ نموده است؛ ولی از این تعجب می نمودم که همه چیز را قاطی نموده است و به مردم می گوید: این حدیث پیامبر اکرم است ، و با خود فکر می کردم که بالاخره چه روی خواهد داد ؟؟

به جوان گفتم : برادر گرامی این چیزی که شما فرمودی تنها عنوان مقاله ای از آن مقالات است که در فلان کتاب دیده ای ؛ جوان در جواب گفت : نخیر این حدیث نبوی است ودر کتاب حدیث امام بخاری رحمه الله وجود دارد .

به جوان گفتم : می توانی سند و متن این حدیث را در کتاب امام بخاری برایم پیدا کنی ؟

جوان گفت : بله و انشاء الله به مسجد که برگشتم  شما را از سند آن مطلع می کنم ..

 اما رفت و رفت ودیگر برنگشت .

بعد یادم آمد که بعضی از نویسندگان و مترجمان در کتابهایشان جملات زیبایی را می آورند ، وآن را به رسول الله صلی لله عليه وسلم نسبت می دهند واین در حالی است که پیامبر اکرم (ص) و دین اسلام ازاین کارها بی نیاز هستند.

چیزی که گفته شد ظاهری زیباست که بسیاری در این سعی و کوشش هستند که هرآنچه را نفس آنها آن را زیبا ببیند راست یا دروغ به پیامبر اسلام نسبت دهند . 

پیامبری که متصل به وحی پروردگار است ، دور از دروغ و فحش و لعن طعن و خیانت و غیبت است . باید کسانی که حلقه های درس و موعظه برای دیگران دارند از صحت حدیث از لحاظ سند و راوی و منبع خیلی دقت کنند ؛ ونباید به بعضی القاب که به مشایخ و بزرگانی داده شده فریب بخورند ؛ چرا که بسیاری از این القاب در عصر تاریکی وگمراهی به بعضی اشخاص داده شده ؛ تا مردم را به زیر دست خود دراورند .

شایسته است مردم بیشتر به دین التزام پیداکنند ، آنچنان که در فکر سلامتی وصحت خویش هستند.

والله سبحانه وتعالى ناصر و معین .

دکتر طه جابر العلوانی.

ترجمة : عبدالله احمدی

منبع : سایت نویسنده