شکی در این نیست که خداوندعزوجل خلائق را برای عبادت خویش آفریده،وآنچه در آسمان وزمین است را برایشان مسخرکرده است ، آنها رابسوی بهشت ترغیب وازآتش جهنم برحذر داشته است وازاهوال وسختی های بعد از مرگ آنها را با خبر ساخته است ؛ لیکن اغلب مردم ازآنها غفلت ورزیده وفراموششان کرده اند چنانچه باری تعالی می فرماید: اقْتَرَبَ لِلنَّاسِ حِسَابُهُمْ وَهُمْ فِي غَفْلَةٍ مُعْرِضُونَ * مَا يَأْتِيهِمْ مِنْ ذِكْرٍ مِنْ رَبِّهِمْ مُحْدَثٍ إِلاَّ اسْتَمَعُوهُ وَهُمْ يَلْعَبُونَ الأنبياء:1- 2.ترجمه:(زمان)محاسبة مردمان بدیشان نزدیک است درحالی که آنان غافل(ازهول وهراس آن)ورویگردان (از ایمان بدان) می باشند ، هیچ بخش تازه ای از قرآن از سوی پروردگارشان بدیشان نمی رسد مگراینکه آن را به شوخی می شنیده و به بازی می گیرند.
تا جایی که اگرانسان به احوال این مردم فکرمی کند که چطور راه معاصی وشهوات رادر برگرفته اند ازخودش سؤال می کند که آیا اینها به بهشت وجهنم باور دارند؟ گویی بهشت که وعده آن داده شده،برای غیر آنها آفریده شده است!
خداوند متعال می فرماید أَفَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْنَاكُمْ عَبَثاً وَأَنَّكُمْ إِلَيْنَا لا تُرْجَعُونَ المؤمنون 115.ترجمه:آیاگمان برده ایدکه ما شما را بیهوده آفریده ایم وبسوی ما بازگردانده نمی شوید؟
ازجملة بزرگ ترین اسباب غفلت ، جهل نسبت به خدا و اسماء وصفاتش می باشد ، حقاً که بسیاری از مردم آنچنان که شایسته است خدا را نشناخته اند ؛ چرا که اگربطور شایسته ای او را می شناختند از یاد وی وهمچنین ازاوامر ونواهیش غفلت نمی ورزیدند ؛ زیرا شناخت حقیقی خدا،تعظیم وبزرگداشت وی را وهمچنین محبت وخوف وامید نسبت به خدا را در دل انسان می کارد.آنوقت عارف به خدا از اینکه خالقش وی را در حال عصیان یا غفلت مشاهده نماید ابرازشرمندگی می کند.
بنابراین اُنسِ باجاهلان، انسان را به شهوات ومعاصی می آلاید ؛ چنانچه اُنس با خداشناسان انسان را به یاد ذکر وطاعت خدا می اندازد.
* یکی دیگر از بزرگترین اسباب غفلت فریب دنیا وغوطه ورشدن در شهوات می باشد خداوند متعال می فرماید: ذَرْهُمْ يَأْكُلُوا وَيَتَمَتَّعُوا وَيُلْهِهِمُ الْأَمَلُ فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ .حجر/ 3:ترجمه:بگذار بخورند وبهره ور شوند وآرزو آنان را غافل سازد بالاخره خواهند دانست(که چه کار بدی کرده اند اینکه تنها به دنیا پرداخته اند وآخرت را فراموش کرده اند).
حال اینگونه افراد حاکی از سرمست بودنشان در حب دنیاست و گویی آنها تا ابد دراین سرا ماندگارند وهرگز از آن خارج نمی گردند ؛ حال آنکه قرآن ما را صدا می زند که« يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَلا تَغُرَّنَّكُمُ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا وَلا يَغُرَّنَّكُمْ بِاللَّهِ الْغَرُورُ.فاطر/5.ترجمه:ای مردمان!وعده خدا حق است پس زندگی دنیوی شما را گول نزند واهریمن شما را نفریبد.
*یکی دیگر از اسباب غفلت، همنشینی با دوستان ناباب است. گفته شده که دوست و رفیق انسان را بسوی خویش می کشد و سرشت ها از یکدیگر اخلاق زیادی را می ربایند و یاد می گیرند ؛ پس هرکه با اهل غفلت ومعاصی همنشینی داشته باشد این درد -گناه وغفلت- نیز به وی انتقال می یابد خداوندمتعال وضعیت اینگونه افراد را درسرای آخرت به تصویرمی کشد آنجا که می فرماید: وَيَوْمَ يَعَضُّ الظَّالِمُ عَلَى يَدَيْهِ يَقُولُ يَا لَيْتَنِي اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِيلاً * يَا وَيْلَتَى لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلاناً خَلِيلاً * لَقَدْ أَضَلَّنِي عَنِ الذِّكْرِ بَعْدَ إِذْ جَاءَنِي وَكَانَ الشَّيْطَانُ لِلْإِنْسَانِ خَذُولاً.فرقان27-29 ترجمه:درآن روز ستمکارکفرپیشه هردو دست خویش رابه دندان می گزد ومی گوید:ای کاش با رسول خدا راه بهشت را برمی گزیدم ای کاش من فلانی را به دوستی نمی گرفتم بعد از آنکه قرآن به دستم رسیده بود مرا گمراه کرد آری این چنین شیطان انسان راخوارِ خوار می دارد.
پیامبر می فرماید المرء على دين خليله ترجمه : انسان پیرو دین دوستش است.
امام ابن القيم (رح)نیز می فرماید:مجالس ذکر مجالس ملائکه هستند چنانچه مجالس لغو وغفلت مجالس شیاطین می باشد ؛ پس کدام یک از این دو مجلس نزد انسان خوشایند تر وبهتر است برای خودانتخاب نماید.
باید دانست که غفلت پرده بزرگی است که میان دل انسان غافل وخدایش وحشتی بس بزرگ ایجاد می کند که جز با یاد خدا برطرف نمی گردد.
هنگامی که اهل بهشت برهر ساعتی که برآنها گذشته ودر آن یاد خدا نکرده اند تأسف بخورند بایدحال انسان غافل (درآن سرا)چگونه باشد؟
خداوند متعال می فرماید:
حَتَّى إِذَا جَاءَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قَالَ رَبِّ ارْجِعُونِ * لَعَلِّي أَعْمَلُ صَالِحاً فِيمَا تَرَكْتُ كَلَّا إِنَّهَا كَلِمَةٌ هُوَ قَائِلُهَا وَمِنْ وَرَائِهِمْ بَرْزَخٌ إِلَى يَوْمِ يُبْعَثُونَ مؤمنون/99، 100.ترجمه:(کافران به راه خود ادامه می دهند وزمانی که مرگ یکی از آنان فرا می رسد می گوید: پروردگارا!مرا به دنی )بازگردانید تا اینکه کار شایسته ای بکنم وفرصت هایی راکه از دست داده ام جبران نمایم. نه! این سخنی است که او بر زبان می راند در پیش روی ایشان جهان برزخ است تا روزی که برانگیخته می شود.
آنان هنگام فرا رسیدن مرگ آرزومی کنند که خداوند لحظات کمی ، مرگشان را به تأخیر اندازد قسم به خدا که به خاطر رغبت به دنیا چنین آرزویی نمی کنند بلکه تمنایشان صرفاً به خاطر توبه وجبران آنچه که از دست رفته است می باشد
اماهیهات که:وَحِيلَ بَيْنَهُمْ وَبَيْنَ مَا يَشْتَهُونَ سـبأ:54.ترجمه: میان ایشان وآنچه آرزو دارند(که پذیرش ایمان ایشان ونجات از عذاب است) جدائی افکنده می شود.
بنابراین،خواننده گرامی:بدان که ما در این دنیا بخاطر اطاعت از خدا آفریده شده ایم ودنیا سرای ماندگاری نیست پس بیا با هم به طاعت خدا روی آوریم و به کثرت وی را یاد کنیم واوقات خویش را صرف چیزهایی نماییم که ما را به بهشت نزدیک می گردانند،که در آنجا نعمت هایی وجود دارد که: نه چشمی آنها را دیده ونه گوشی آنها را شنیده ونه به دل کسی خطور کرده اند
شاعر چه زیبا سراییده است
خداوند بندگان فهمیده ای دارد که دنیا را طلاق داده اند وخود رااز فتنه های آن برحذر داشته اند درآن تأمل می کنند ، وقتی که می دانند برای هیچ کسی جای ماندگاری نیست آن را دریایی عمیق فرض، و اعمال صالح ونیکو را درآن کشتی قرارمی دهند تا بوسیله آنها ازآن دریا نجات یابند.
بارالها به فضل وکرم خویش مارا جزوآنها بگردان.
ترجمه: اسمعیل ابراهیمیان
