منشور وحدت اسلامی(۳-۱)

منشور و میثاق تقریب دارای اصول و قواعدی است که بر پایه آن ها لازم است به پیش برود و مهمترین آن اصول عبارتند از: 

● یکم: شناخت طرف مقابل از طریق منابع مورد قبول او: 

اولین اصلی که قرار داشتن گفتگوی میان مذاهب اسلامی بر روی آن ضرورت دارد، درک درست طرف مقابل است. شکی نیست که حسن فهم و شناخت صحیح در رابطه با تمامی امور پیش از آغاز به هر گونه اقدامی مطلوب است تا آن اقدام بر اساس آگاهی و بصیرت صورت پذیرد، زیرا لازمه کار و اقدام درست درک و شناخت درست است. 
به همین علت است که در اسلام دانش مقدم بر عمل است و امام بخاری در صحیح خویش به این موضوع اشاره نموده و به آیه: 
«فاعلم انّه لا اله الا الله و استغفر لذنبک و للّمومنین و المؤمنات» محمد / ۱۹ 
“بدان که قطعاٌ هیچ فرمانروا و فریاد رسی به غیر از خداوند مشروعیت ندارد و برای خود و مردان و زنان مومن طلب آمرزش کن.”  استدلال نموده است. 

می بینیم که پیش از دستور به طلب آمرزش به علم و دانستن دستور داده است. 
همچنین اولین آیه ی فرود آمده از قرآن کلمه ی «اقرأ» و در مرحله دوم این آیات نازل شدند که: 
«یا ایها المدثر * قم فأنظر و ربک فکبّر و ثیابک فطهّر» المدثر: ۱-۴ 
ملاحظه می نمایید قرائت که مقدمه و کلید علم و دانستن است برای ادای وظایف عملی پایه شده است. 
منظور از درک درست شناخت حقیقت دیدگاهها و مواضع طرف مقابل است، چنین شناختی تنها از طریق استفاده از منابع مطمئن و علمای معروف و مورد اعتماد طرف مقابل باید به دست آورد، نه از زبان مردم عادی و یا از لابه لای عادات و واقعیتی که مردم در آن قرار دارند، زیرا در بسیاری از موارد واقعیت موجود با شریعت مقبول همخوانی ندارد. 

موضوع مهم دیگر تشخیص دادن تفاوت میان: اصول و فروع، واجبات و فرایض و مستحبات، موارد مورد اتفاق و مسایل محل اختلاف، عادات و حقایق و میان الزامات فقهی و اقدامات خود سرانه انسانهاست. 
برای مثال موضوع تحریف قرآن را در نظر بگیرید، که تعدادی از روحانیون شیعه بر این باورند که: 
قرآن دچار تحریف شده است – یعنی ناقص است و کامل بدست ما نرسیده – و درباره آن کتاب هایی نوشته اند، و برای اثبات دیدگاه خود به پاره ای از روایات کتاب اصول کافی و دیگر کتاب های مورد اعتقادشان استفاده کرده اند. 
اما این دیدگاه دیدگاهی نیست که همه آن را پذیرفته باشند، زیرا هستند روحانیون دیگری که با آن مخالفت ورزیده و بی پایگی آن را ثابت کرده اند، این همان چیزی است که باید آن را مورد توجه قرار داد و دیدگاه دیگر را کنار نهاد. 

همچنین برای مثال قضیه اصرار اهل تشیع در مورد سجده بردن بر روی مهر را مد نظر بگیرید، بسیاری از اهل سنت فکر می کنند که انگیزه آنان تقدیس عین آن سنگ پاره یا مهر ساخته شده از خاک کربلاست که حضرت حسین در آنجا به شهادت رسیده و در آن به خاک سپرده شده است. من ابتدا یعنی حدود ۴۷ سال قبل این چنین فکر می کردم، تا اینکه امام موسی صدر رهبر معروف شیعیان لبنان و رئیس شورای عالی آنان دیداری از قطر داشتند، و برخی از مسائل با ایشان مورد بحث قرار گرفت که یکی از آن ها علت اصرار شیعیان بر استفاده از مهر در نماز بود.( بعد از توضیحات ایشان) متوجه شدم که در مذهب شیعه جعفری یکی از شروط نماز سجده بردن بر چیزی از جنس خاک و مواد معدنی است، در نتیجه سجده بردن بر روی فرش و پارچه و امثال آنها را درست نمی دانند. 

با توجه به اینکه اکنون کف بیشتر مساجد با قالی و یا موکت و امثال آنها پوشانیده شده، به همین سبب تصمیم گرفته اند که برای هر یک از نمازگزاران قطعه ای سفال یا سنگ را برای سجده بردن بر روی آن فراهم کنند و لازم نیست حتما از خاک کربلا باشد و در ضمن مطالعه و تحقیق در کتب فقهی جعفری که تعدادی از آن ها را مانند «المختصر النافع» و «جواهر الکلام» در اختیار دارم این موضوع بیشتر برایم مشخص شد. 
همانگونه که اهل سنت را به رعایت این اصل – یعنی شناخت صحیح آراء اهل تشیع – در جهت موضع گیری درست در برابر آنان فرا می خوانم، قطعاً از اهل تشیع نیز می خواهم که پیش از موضع گیری در برابر اهل سنت منابع مورد قبول آن را مورد توجه قرار بدهند، و تفاوت میان اصول و فروع، واجبات اساسی و مستحبات جانبی، امور مورد اتفاق و مسائل محل اختلاف – که کم هم نیستند – و عادات رایج در میان عامه مردم و حقایق مورد قبول علمای مورد اعتماد و تصرفات عامه ی مردم و الزامات شریعت، جداً درک کنند.  منبع:http://okhowah.com

ارسالی: عبدالله ترابی

ادامه دارد