مواظب «بعد از رمضان» مان باشیم!
شخص مسلمان هنگامی کە میبیند، مردم در ماه رمضان با گرمایی طاقت فرسا بیشتر به عبادات اهمیت میدهند و خوبی کردن و کمک کردن به فقرا را سرلوحە اعمال خود قرار دادەاند، پس احساس خوبی به آنها دست میدهد؛ چرا که مردم را میبینند کە برای یاری رساندن به مردم تلاش میکنند.
اما با تمام شدن ماه رمضان این احساس و شور و نشاط هم به پایان می رسد، چرا؟ چون با آمدن عید روحیە همکاری نیز سست شدە و مردم دیگر تمایلی به یاری رساندن و کمک کردن به نیازمندان ندارند و دوباره پا به عرصەی گناه و معصیت میگذارند!
شاید بسیاری از ما بیشتر به خاطر رمضان از خیلی گناهان دوری کرده باشیم و به همین خاطر بر انجامش احساس خستگی می کردیم و خواهان به پایان رسیدن سریع رمضان باشیم؛ پس چرا برای پافشاری در انجام معصیت این همه عجله داریم، شاید بدون توجه به قداست این ماه مبارک کسانی پیشنهاد گناه را به ما بدهند، احتمالا ما جوابمان این باشد که بعد از رمضان به مجلس گناهتان خواهیم آمد، چرا کە الان روزە هستیم و بعد رمضان دوباره با گناه خو میگیریم، در حالی کە برای ایمانداران فرقی ندارد که این شخص دوباره بطرف گناه و معصیت برود و هیچ کس خودش را مسئول نمیداند.
احتمالا برایمان سخت باشد کە باور کنیم، ولی با زبان بی زبانی فریادمان می زند که؛ توبه کردن و دوری از گناه و خداپرستی فقط مختص ماه رمضان است و ماههای دیگر فقط برای انجام گناه و تاوان هستند و دیگر هیچ. این واقعیتی است کە دامن خیلی ها را گرفتە است.
خواهران و برادرانم:
مطمئن باشیم فرق بین ماه رمضان با ماههای دیگر در این است که این ماه، ماە امتحان و آزمایش است، برای یادگیری پرستش الله و بندگی او،آزمایشگاهی است برای روح و روانمان بعد از رمضان.
چون اگرکسی بخواهد رانندگی یاد بگیرد برای بهتر یاد گرفتن ابتدا در کوچه و پس کوچههای خلوت رانندگی می کن!.
پس این ماه نیز مانند این کوچههاست کە شیطان بە بند کشیدە شدە و سر راهت نیست و ترک معصیت برایت آسان است و بر هر عبادتی که میخواهید در آن دوام داشته باشید بدون هیچ مشکلی میتوانید خودتان را به آن عادت بدهید.برای نمونه:
رفتن به مسجد برایمان سخت است، اما در رمضان این سختی را احساس نمیکنیم. حتی برای نماز صبح هم راحتر میتوانیم بە طرف مسجد قدم برداریم.
بخشیدن پول و صدقات سخت است، اما در رمضان این تنگ چشمی از ما دور میشود، پس این آزمایش ها امتحانی هستند برای بعد از رمضان؛ بنابراین رمضان دارای خصوصیاتی ویژە است، نه اینکه فقط این ماه را مختص عبادت بدانیم یا توبه را فقط برای رمضان به تاخیر بیندازیم، بلکه باید این صفات در وجود ما باشند و تنها در این ماه مبارک آنها را مضاعف کنیم!
وقتی نگاه میکنیم می بینیم که اصحاب پیامبر چگونه از پیامبر(صلی الله علیه و سلم) سخن میگفتند:او در طول سال بخشنده ترین فرد بود ولی در رمضان چند برابر آن میبخشید.
ﻋﻦ ﻋﺒﺪﺍﻟﻠﻪ ﺑﻦ ﻋﺒﺎﺱ(ﺭضی ﺍﻟﻠﻪ عنە) ﻗﺎﻝ: (ﻛَﺎﻥَ ﺍﻟﻨَّﺒِﻲُّ ﺻَﻠَّﻰ ﺍﻟﻠَّﻪُ ﻋَﻠَﻴْﻪِ ﻭَﺳَﻠَّﻢَ ﺃَﺟْﻮَﺩَ ﺍﻟﻨَّﺎﺱِ ﺑِﺎﻟْﺨَﻴْﺮِ ﻭَﺃَﺟْﻮَﺩُ ﻣَﺎ ﻳَﻜُﻮﻥُ ﻓِﻲ ﺷَﻬْﺮِ ﺭَﻣَﻀَﺎﻥَ ﻟِﺄَﻥَّ ﺟِﺒْﺮِﻳﻞَ ﻛَﺎﻥَ ﻳَﻠْﻘَﺎﻩُ ﻓِﻲ ﻛُﻞِّ ﻟَﻴْﻠَﺔٍ ﻓِﻲ ﺷَﻬْﺮِ ﺭَﻣَﻀَﺎﻥَ ﺣَﺘَّﻰ ﻳَﻨْﺴَﻠِﺦَ ﻳَﻌْﺮِﺽُ ﻋَﻠَﻴْﻪِ ﺭَﺳُﻮﻝُ ﺍﻟﻠَّﻪِ(ﺻَﻠَّﻰ ﺍﻟﻠَّﻪُ ﻋَﻠَﻴْﻪِ ﻭَﺳَﻠَّﻢَ) ﺍﻟْﻘُﺮْﺁﻥَ ﻓَﺈِﺫَﺍ ﻟَﻘِﻴَﻪُ ﺟِﺒْﺮِﻳﻞُ ﻛَﺎﻥَ ﺃَﺟْﻮَﺩَ ﺑِﺎﻟْﺨَﻴْﺮِ ﻣِﻦْ ﺍﻟﺮِّﻳﺢِ ﺍﻟْﻤُﺮْﺳَﻠَﺔِ) ﺭﻭﺍﻩ ﺑﺨﺎﺭﻱ.
پیامبر(صلی الله علیه وسلم) نهی میکند و به خدا پناه میبرد از اینکه بعد از انجام اعمال صالح و خو گرفتن بدان، برای بار دیگر از انجام آن سر باز زند و به عادت قبلیش باز گردد چون در فرموده دیگرش میفرماید:
«ﻭﺃﻋﻮﺫ ﺑﻚ ﻣﻦ ﺍﻟﺤَﻮَﺭِ ﺑَﻌْﺪَ ﺍﻟﻜَﻮَﺭْ» ﺍﻟْﻜَﻮَﺭ ﻟَﻒّ ﺍﻟْﻌِﻤَﺎﻣَﺔ ﻭَﺍﻟْﺤَﻮَﺭ ﻧَﻘْﻀﻬَﺎ ﻭَﺍﻟْﻤُﺮَﺍﺩ ﺍﻟِﺎﺳْﺘِﻌَﺎﺫَﺓ ﻣِﻦْ ﺍﻟﻨُّﻘْﺼَﺎﻥ ﺑَﻌْﺪ ﺍﻟﺰِّﻳَﺎﺩَﺓ ﺃَﻭْ ﻣِﻦْ ﺍﻟﺸَّﺘَﺎﺕ ﺑَﻌْﺪ ﺍﻟِﺎﻧْﺘِﻈَﺎﻡ ﺃَﻱْ ﻣِﻦْ ﻓَﺴَﺎﺩ ﺍﻟْﺄُﻣُﻮﺭ ﺑَﻌْﺪ ﺻَﻠَﺎﺣﻬَﺎ ﻭَﻗِﻴﻞَ ﻣِﻦْ ﺍﻟﺮُّﺟُﻮﻉ ﻋَﻦْ ﺍﻟْﺠَﻤَﺎﻋَﺔ ﺑَﻌْﺪﺍﻟْﻜَﻮْﻥ ﻓِﻴﻬِﻢْ ﻭَﺭَﻭَﻯ ﺑَﻌْﺪ ﺍﻟْﻜَﻮْﻥ ﺑِﻨُﻮﻥٍ ﺃَﻱْ ﺍﻟﺮُّﺟُﻮﻉ ﻣِﻦْ ﺍﻟْﺤَﺎﻟَﺔ ﺍﻟْﻤُﺴْﺘَﺤْﺴَﻨَﺔ ﺑَﻌْﺪ ﺃَﻥْ ﻛَﺎﻥَ ﻋَﻠَﻴْﻬَﺎ ﻗِﻴﻞَ ﻫُﻮَ ﻣَﺼْﺪَﺭ ﻛَﺎﻥَ ﺗَﺎﻣَّﺔ ﺃَﻱْ ﻣِﻦْ ﺍﻟﺘَّﻐَﻴُّﺮ ﺑَﻌْﺪ ﺍﻟﺜَّﺒَﺎﺕ .
وهمچنین الله تعالی میفرماید: (ولا تکونوا کالتی نقضت عزلها من بعد قوه انکاثا) (نحل/۹۲).
پس اگر عهدی بستید به آن وفا کنید مانند زنی نباشید که ریسش را میبافد به پشم تبدیل می کند و بعد از اینکه پشم را می ریسید آن را دوباره به حالت اول باز میگرداند.
نباید طاعات وعباداتمان مختص ماه رمضان باشد، بلکه باید جوابگوی این بانگ خدایی باشیم که میفرماید: (اعبد ربک حتی یاتیک الیقین) (الحجر/۹۹)پس بر پرستش خدایت مداومت داشتە باش تا مرگ گریبانت را می گیرد.
پرستش پروردگارت پایانی ندارد تا روزی که مرگ سراغت بیاید؛ توبه کردن شرایطی دارد یکی از شرایطش عدم بازگشت به گناه است. اگر عزمت را جزم کردی کە با رفتن رمضان دوباره به گناه باز گردی، این توبه نیست بلکه فریب دادن خود است.
اگر میخواهید، دوباره و پس از رمضان گناه را شروع کنید ابتدا نگاهی به جواب های ابراهیم ادهم بیندازید خطاب به یک اعرابی گفته بود
مردی اعرابی خطاب به او گفت: دلم میخواهد گناه بکنم!لطفا نصیحتم کن
ابراهیم ادهم با پنج جمله و اینگونه نصیحتش کرد.
۱– اگر میخواهی نافرمانی پروردگارت را بکنی از رزق و روزیش نخو!مرد اعرابی گفت: چطور؟ حال اینکه اوست که انسان را سیر میکند و رزق و روزی این جهان بدست اوست! ابراهیم گفت: من هم از تو تعجب میکنم از روزیش میخوری و نافرمانیش میکنی!
مسلمان گرامی ؛ اگر میخواهی بعد از رمضان به گناه برگردی از آن روزی بخور که متعلق به پرودگارت نباشد!
۲– هرگاه خواستی از پروردگارت نافرمانی کنی سعی کن روی زمینی که ملک خداست زندگی نکن!
عرب بادیه نشین پاسخ داد : مگر چنین چیزی ممکن است در حالی که همه زمین وآسمان ملک او است؟
ابراهیم ادهم گفت: من تعجب میکنم از تو که میخواهی بر روی زمینش زندگی کنی، از روزیش هم بخوری، با این حال نافرمانیش را بکنی! شایسته است وقتی میخواهی گناه و معصیتی انجام دهی، جایی بروی که زمین خدا نباشد.
۳– اگر می خواهی گناه کنی سعی کن به جایی بروی و گناه انجام بدهی که پروردگارت تو را نبیند.
عرب بادیه نشین پاسخ داد چگونه چنین چیزی ممکن است در حالی که پروردگارم همیشه بیداراست ؛ نه میخوابد و نه چرت میزند!
(ان الله لا یخفی علیه شی فی الازض و لا فی السماء) (ال عمران۵) هر آنچه در زمین و آسمان است بر خدا نمایان بوده و چیزی بر او پنهان نیست.
ابراهیم هم گفت: من هم از تو تعجب میکنم که از روزیش میخوری، در زمینش زندگی میکنی و در جایی گناه می کنی که تو را همواره نظاره گر است ولی باز دنبال گناه هستی!
۴– ابراهیم خطاب به آن عرب بادیه نشین گفت : اگر ملک الموت سراغت آمد، بگو من نمیخواهم بمیرم و از او خواهش کن که مرگت را به تاخیر بیندازد! عرب بادیه نشین پاسخ داد: مگر چنین امری ممکن است ای ابراهیم؟ حال اینکه خداوند می فرماید: فاذا جاء اجلهم لا یستاخرون ساعه ولا یستقدمون) (الاعراف۳۴) هرگاه اجلشان به سر رسید لحظه ای به آنان فرصت داده نمی شود.
ابراهیم گفت: پس چطور روزیش را میخوری، در زمینش زندگی میکنی، در جایی که نظاره گرت است گناه می کنی و هنگامی که ملک الموت برای گرفتن روحت آمد نمیتوانی به تاخیرش بیندازی باز نافرمنیش می کنی!
۵– هنگامی که ماموران عذاب خواستند تو را به جهنم ببرند بگو نمی آیم، من بهشت را دوست دارم و آنجا می روم!
عرب گفت: چه کسی می تواند اینگونه برآنان خواسته اش را دیکته کند ای ابراهیم؟
ابراهیم گفت: من از تو تعجب میکنم هیچ کدام از اینها را نمیتوانی انجام دهی ولی باز میخواهی نافرمانی پروردگارت را بکنی؟
عرب بادیه نشین که به شدت از نصایح ابراهیم متاثر شده بود گفت : ای ابراهیم نصیحت هایت را شنیدم ، من از تصمیمم پشیمان شدم و دیگر دنبال گناه نخواهم رفت ، از خداوندی که روزی دهنده من است ، زمین ملک اوست ، همواره من را می بیند درخواست می کنم گناهانم را ببخشاید..
پس ما هم عهد ببندیم که به هیچ وجه به طرف گناه برنگردیم، خوشی و سرور عید را با معصیت آلوده نکنیم….
متاسفانه هستند خواهرانی که حجابشان را دور میاندازند و در روز عید با نامحرم دست میدهند! آقایانی هم هستند که تا رمضان آینده به مسجد سر نخواهند زد و دوباره به طرف دوستان نابابشان میروند ، گناه و معصیتشان را از سر میگیرند!
دلیل این عهدشکنی ها در چند سطر زیر خلاصه می شود
۱– شیطان گناه را در نظر افراد زیبا جلوه میدهد.(و زین لهم الشیطان اعمالهم فصدهم عن السبیل فهم لایهتدون) (النمل/۲۴)یعنی: کار و رفتارشان را زیبا و دلربا جلوه میدهد پس به خاطر اینست که راه مستقیم و هدایت را قبول نمیکنند.
۲– برتر جلوه دادن دنیا نسبت به قیامت. (بل توثرون الحیاه الدنیا و الاخره خیر و ابقی) (الاعلی/۱۷). دنیا رل بر آخرت برتری می دهید حال اینکه زندگی آخرت از دنیا بهتر و ماندگارتر است.
نکته قابل توجه اینست که انسان راه راست را پیدا کند ولی بعدا از آن منحرف شود.
خداوند میفرماید: (الذین ارتدو علی ادبارهم من بعد ما تبین لهم الهدی الشیطان سول لهم و املی لهم) (محمد۲۵) کسانی که منحرف شدند و به عقب برگشتند وقتی که راه هدایت و ایمان برایشان روشن شد شیطان آنان را با دروغ و با آرزوی زندگی و خوشگذرانی فریب داده است. متاسفانه عده ای از ما لذت طاعت و خداپرستی را نچشیده ایم به این خاطر است که از آن لذت نمیبریم و اگر لذت آن را میچشیدیم، هرگز از این راه منحرف نمیشدیم. عرب می گوید: هرکس عاشق راه یمن باشد به شام نمیرود.
پس اگر شیطان بعد از رمضان جرات پیدا کرد به ما نزدیک شود باید بدانیم که در برابرش ضعیف گشتەایم.؛ چون ما اگر در توبه اخلاص نداشته باشیم، شیطان سعی خواهد کرد منحرفمان کند.
چون شیطان قسم خورده است، (قال رب بما اغویتنی لازینن لهم فی الارض و ولاغوینهم اجمعین الا عبادک منهم مخلصین) (الحجر/۳۰-۴۰)ابلیس، با کینه و حسادت بسیار گفت: پروردگارا چون به خاطر انسان من را از بارگاه خود راندی، قسم میخورم گناهان را برایش کوچک و معصیت را در برابرش لذت بخش کنم و همه انسانها، جز بندگان مومن و پاکت را، گمراه و به بیراهه بکشانم. چون یاد و ذکر تو آرامبخش دلهایشان است و من بر گمراهی آنان توانایی ندارم
پس بعد از این همه تلاش و کوشش برای لذت بردن از عبادات، نماز تراویح و روزه، کارهای خداپسندانه، بە خدا پناه می برم از اینکه بار دیگر به طرف شیطان بروم.
تنبلی در عبادات ما را از لذت بردن از آن دور میکند چون اگر دنیا برایمان زیبا و دلچسب باشد نفس کم میآورد و احساس رضایت بخشی ندارد چون دائما در حال لغزشیم و بعد پایان رسیدن لذایذ چیزی جز پشیمانی برایمان ندارد. پروردگار به پیامبر(صل الله علیه وسلم) میفرماید: (فإذه فرغت فانصب) (انشراح/۷) وقتی از کاری خیر فراغت مییابی دوباره به دنبال کاری دیگر برو.
یک ورزشکار اگر میخواهد در ورزشش پیشرفت کند باید پیش از رفتن به زمین مسابقه خودش را گرم و تمرین کند. پس هر کسی که میخواهد موفق شود باید خود را به زحمت اندازد.
اما کسانی که بر عباداتشان پابرجایی دارند و مطابق این آیه(ان الذین قالوا ربنا الله ثم استقامو فلاخوف علیهم و لا یحزنون) (الاحقاف/۱۳)براستی کسانی که میگویند پروردگارمان الله است و پایدار هستند و از آن پیروی میکنند، اینان هیچ ترس و عذابی ندارند حسابشان جداست.
عاقل کسی است که خود را برای روز قیامت آمادە میکند نه فقط برای لذتهای دنیایی. (یا ایهاالذین آمنو اتقوا الله و لتنظر نفس ما قدمت لغد و تقوا الله ان الله خبیر بما تعملون) (حشر/۱۸)ای کسانی که ایمان آوردهاید، خدا پرست و پرهیزکار باشید و از راه راست خارج نشوید.
بهتر است هر کسی به اعمال خود نگاهی بیندازد که چه چیزهایی برای فردا آماده کرده، سعی کنید همیشه دیندار و پرهیزکار و خداشناس باشید، چون خداوند بر همه اعمال ما واقف است، دنیا هم بدون عقوبت نیست. عذاب دنیا هم همان
میدانید رمضان را به چی تشبیه کردەاند؟به مواد آریشی که می خواهیم روی بدنما بمالیم کە باید ۱۱ ماه بر بدنمان بماند .
نویسندە: شیخ محسن حسین
مترجم: ژیان ابراهیم پور