ناساندنی خوا ( شعر کوردی)

نیزامی ئەو بوونەوەره، به هۆشی دەڵێ عەقڵ وەره

بڕوانه لەو نەزم دەره، هەر ئەو کارسازە و داوەره

خودا وونه له بەر چاوان، ئاگایه به ونی بەر چاوان

خێرو هەڵەو سووچ و تاوان، هەر چۆن بن له کنەوی ئاوان

له ئەقڵ هۆآ نییه بەون، ئاگایه کەلێن و قوژبن

هەست دەکا، هەستی سەرەو بن، هەر جۆرێک بن،

له هەر کەس بن، نابیندرێ به چاو بۆ خــــــۆی،

هەر چەنــــد بــــــــرۆی بـــــــــــڕوانــــــــی بــــۆی

له خۆت بڕوانی چاتره بۆی،نیزیکتر له ره گی ئه ستۆی

مەڕوانه وەی له تۆ وونه، ون نییه له تۆ خۆت لێ ونه

هەر تۆی نیشانەی ئەو ونه، حەیات لەو ڕا دەکا شنه

لەو نەزمه ڕا دیاره هەیه، نەزمی ئەو ڕۆژو شەوەیه

خۆلی ئەو چەرخه پەلەیه، بەو دابو دارو لەلەیه

لا نەدانی لەو جەلەیه، ڕۆینی بەو شێوە پەلەیه

تێـــــــــکڕا دەڵێــــــــــن خــــــــــوا حـــــەلـــەیــــــه

بۆ مەی ئینسان سامی، ونه، ون نیشانەی لێ خەفتنه

ئیمان به ونی ون، بەستنه، پایەی ئیمان بەو بەستنه

هەچەن غەیبه لەبەر چاوان،دیاره له دڵانی دڵ ئاوان

له سەر چاوەی بێ دڵان ئاوان، ئاوان له دڵانی پڕ تاوان

ئەو چاوه ی چاوی خۆڵادینه، ئەو چاوەیه لێی یەقینه

چاوی بەزەو ڕەحمی دینه، خوا خۆی چاوه ی چی ئەوینه

تا له شوێن چۆنی ئەو وێڵ بین، له بیری بیریدا ون بین

له خێڵی خودا ناسین دەبین، له کیس دین و خۆمان دەچین

وەک هیچ ناچێ تاکوو بناسێ، بیر بۆ هەر چی بچی دەتاسێ

ڕێی نییه عەقڵ تا بیناسێ، ئەو جۆرەی شایانه بناسێ

هەر ئەوەنده بزانه هەیه، مەشڵێ ئەو هەیه تا کەیه

بووەو، دەبێ و، هەیەو، هەیه، هەر ئەو ناسینەش حەلەیه

ئینسان بێ ئەو ونه ونه، له نەزانیدا بێ بنه

لەو دەریایه دڵ بێ بنه، به بای حەق نایەته شنه

ئینســــــانەو لــــــه ئینســــــان ونـــــــــــه.

ونیەکەی هۆیه، که وەک هیچ ناچێ، بۆیه بیر هەر چی دەکا تێی ناچی

بۆیه بۆ خودا دەبێ وەک هیچ ناچی، وەک هەیه ئەقڵی بەشەر

بۆی ناچی، دیاره هێند بەرزه که ڕێی بۆ ناچی

ئێستێ ئەمیش زەینه کوتەمه، هەستم له شوێن ئەو حەستەمه،

تـــــــــتا بینـــــاســـــم بــــــەو هـــــەستـــــەمـــــه.

ئەو ناسینەی که یەقینه، ئەو یەقینەی قوک بینینه، ئەو بینینەی پەرژینه،

لەو ژینەی رازاوەی دینه، ئەو دینەی خودا ناسینه.

کاتێ هاتوو له هەست وەستام، له ناو خاک و خۆڵ دا پەستام، خاوەن

هەست و زانست بم چی؟! وەستابم له زانست دا چی!! به غیرەت و برستبم

چی؟ دیلی داماو دەستەوستان، بێ هەست و خوست و بەستەزمان،

جاوەڕوانی ڕۆژی هەستان، بۆ نێو تووشی ڕازو هەستان

ئینسان، وەره ورد گوێ دەیه، چی هەسته هەر بۆ ئێرەیه “دونیا” مەبەستی

ئەوله “ئاخرە” بێرەیه، بەرهەمی ئەولا لێرەیه، هەوێنی ئەولا ئێرەیه.

زانست و غیرەت و شعوور، ویژدانی پاک و بێ قسوور ڕاوەستان

دەستەو حوزوور، بۆ وەی یاغی نەبێ غرور، بەزەو، پاکی و دڵ ئاوایی،

ڕوو خۆش، چاکی، خۆ به شایی بۆ ئەو لایەن، نه بۆ ئەو لان، بەرهەمیان

ڕەزگاری  ئەولان.

ئیکسان، ئەو باسه گوێ دەیه، دەناو دڵتدا جێی دەیه، بۆ ئەقڵ و هٶشت

ڕێی دەیه، ئەگەر وا بوو وەکی هەیه، وەری گرەو دڵی دەیه، ئەگەر وا نەبوو

وەک دەڵێن، بڵی زیاتر له وه مەڵێن،  هەر چی زوو له بەری هەڵێن،

ئیشاراتی ئەو ئایاته،

“إِن تُعَذِّبْهُمْ فَإِنَّهُمْ عِبَادُکَ وَإِن تَغْفِرْ لَهُمْ فَإِنَّکَ أَنتَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ” (ماێده : ١١٨).

(خودایه ئەگەر ئەوان عەزاب دەی بەندەی تۆن “یانه هەر جۆر بتهەوێ له مەر وان دەتوانی بیکەی”  و ئەگەر لێیان خۆش بی هەر ئەتۆ بۆ خۆت دەسەڵاتدارو حاکم و حەکیمی)

جووڵاندنی هەست، هەست به هەڵبەست دڕی مەبەست:

هـــــەچـــــی ئینســـــانه ڕۆی کـــەیتـــــەم جـــتەهــەننـــەم

ســـــەراپــــا بەنـــدەتــن ئــەی خـــوای عــــالــــەم

لـــه تــاوانبـــارەکـــان تــاوان ببـــووری

عـــەزیـــزی و حــەکیمــی و غـــەفـــــووری

زەخیری دۆزەخی کەی عالەمی خاک

بەزەت نایه به کەس، سەرداری بێ باک

ئەگەر جوملەی خەلایق بەریه جەننەت

به ڕەحمەت دەچنه تێ نەک باری مننەت

ڕەوایی ڕەحمی تۆیه کێ ببخشی

نییه خاڵی له حیکمەت کێ نەبەخشی

“عومەر” عەبدەو خودای مەعبوودی پاکه

له نێوان عەبدو مەعبوود چاکه چاکه

له سۆزی دەروونەوه، به هەستی تینی ئەوینەوه،

ئەو رازه، رازاوەی ناو جەرگەی دڵ دەرازێنمەوه.

بـــــه هــــەودای هـــەڵبـــەست

انشاءالله تعالی

 عومــــه ر مـــوده رریســــی