نکتههایی که برای تربیت فرزندانمان به آن نیاز داریم
ساختن آسمانخراش از ساختن (تربیت)انسان آسانتر است؛ چون برای ساختن آسمانخراش با جمادات (از قبیل آجر و سنگ و غیره) که فاقد عقل و شعورند سروکار داریم؛ درحالیکه خداوند آنان را در دست انسان مسخر نموده است.
ولی انسان مجموعهای از احساس و شعور و تغییرات و توجهات تشکیل گردیده؛ بدان خاطراست ساختن (تربیت) انسان بهمراتب از ساختن آسمانخراش سخت تر است.
تربیت بعد از تولد شروع خواهد شد درحالیکه هنوز نوزادی است که هیچگونه آگاهی ندارد؛ احتمالا اگر راههای تربیت این مولود جدید را بدانیم ترتیب آن آسان خواهد بود.
نکته هایی طلایی تربیت فرزندان
نکته اول: لازم است به ترتیب فرزندانمان عشق و علاقه داشته و اهداف خاصی را دنبال کنیم. هرچند هر پدر و مادری چنین عشق و علاقهای را در وجودشان دارند ولی لازم است این عشق و علاقه تبدیل به اهدافی بزرگی شوند؛ که این هدف همان تربیت انسان صالح و سالم است که خدمتگذار دین و جامعه باشد. باید این هم بدانیم دین و اخلاق برای تحقق این اهداف بزرگ سرچشمه اصلی هستند اگر والدین اهدافی دیگر داشته باشند میتوانند آن را در دین و اخلاق دنبال کنند. (مثال) اگر شما میخواهی فرزند خوبی داشته باشی بدان که دین و اخلاق برای تربیت فرزند شما کافی هستند.
نکته دوم: شناخت راه و روش صحیح تربیت فرزندانمان ضروری است. (باید بدانیم) راه و روش صحیح تربیت فرزندانمان کداماند؟
مربیان در این مورد راه و روشهای زیادی ارائه دادهاند و کتابهای مفصلی در این رابطه نوشتهاند.
استاد محمد قطب میگوید: تألیف کتاب در مورد تربیت فرزندان و تدوین منهج صحیح در این رابطه کار خیلی آسانی است؛ ولی اگر در میدان عمل تحقق پیدا نکند و بهصورت واقعی اجرا نشود این منهج تنها جوهری است بر روی کاغذ و فاقد هرگونه اعتبار دیگری می باشد؛ اینکه ما مطالعه و تحقیق در این رابطه را انجام دهیم مهم نیست؛ بلکه لازم است آن را اجرا نماییم؛ و باید از تجارب پدران و مادران مان که در تربیت فرزندانشان موفق بودهاند استفاده کنیم چون باید از تجربه موفق تبعیت شود.
نکته سوم: در تربیت فرزندان نیاز اساسی به صبر و حوصله و کنترل نفس داریم. اگر نتوانیم نفس خود را کنترل کنیم باید بدانیم که تمام روشهای تربیتی ما بی هوده است؛ چون صبر و حوصله صفتی است اساسی و به مربی کمک میکند تا در تربیت فرزندش موفق باشد و همچنین باعث میگردد فرزند به مربی علاقه شدید داشته و به سخنانش خوب گوش دهد و بدین وسیله صاحب اخلاق پسندیده گردد؛. بدان خاطر است که اسلام در آیات و احادیث مردم را به صبر و خویشتن داری در این مورد تشویق نموده است.
خداوند میفرماید: والکاظمین الْغَیْظَ وَالْعَافِینَ عَنِ النَّاسِ ۗ وَاللَّـهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنِین﴾ ترجمه: (خشم خود را فرو مىبرند؛ و از مردم در مىگذرند؛ و خداوند نکوکاران را دوست دارد) ( آلعمران ۱۳۴)
پیامبر (ص) در جواب کسی که گفت ما را توصیه کن فرمود:( عصبانی نشو و خشمت را کنترل کن . مرد چندین بار سوالش را تکرار کرد که همواره آن حضرت می فرمود : عصبانی نشو و خشمت را کنترل کن)
نکته چهارم: وجود الگو و نمونه عملی برای فرزندان مان لازم و ضروری است. چون الگو و قدوه بودن تأثیر زیادی روی فرزندان دارد پس لازم است اخلاق و رفتار خود را کنترل نموده و طوری رفتار کنیم که با توجیهات اسلام هماهنگ باشد چون فرزندانمان هرچقدر دارای استعداد کارهای نیک و فطرت پاک باشند اگر مربی خود را در قله اخلاق نبیند اصول تربیتی روی آنان تأثیرگذار نخواهد شد. برای مربی کار آسانی است روش تربیتی را روی فرزندان اجرا کند ولی برای فرزند کار دشواری است که این روش ها روی او تأثیر داشته باشد؛ در صورتی که مربی خود را مشاهده کند که آنچه به او میگوید خودش بدان عمل نمیکند!
اشتباهات پدران و مادران در حضور فرزندانشان تأثیرات زیادی روی آنان خواهد گذاشت؛چون فرزندان از والدین خود بیشتر متأثر میشوند تا از دیگران.
نکته پنجم: لازم است قسمتی از وقت خود را به فرزندان مان اختصاص دهیم. غافل شدن والدین از تربیت فرزندانشان اثرمنفی و بزرگی روی آنان خواهد گذاشت؛ بیشتر اوقات میبینم پدران و مادران مشغول کارهای خود و دنبال اهدافی ثانوی اند و یا بدون هدف خارج از منزل به سر میبرند.
پیامبر (ص) مسئولیت سنگین تربیت فرزندان را بر عهده والدین گذاشته است آنجا که فرموده است:همه شما در برابر زیردستان خودمسئولیت دارید؛ مرد دربرابرزیر دستان و خانواده خویش مسئول همچنان زن در منزل شوهرش وزیر دستان خود مسئولیت دارد) همچنین خداوند تربیت فرزندان رابه عهده والدین واگذار کرده و فرموده (یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا قُوا أَنفُسَکُمْ وَأَهْلِیکُمْ نَارًا) ترجمه: (اى کسانى که ایمان آوردهاید، خودتان و کسانتان را از آتشى که سوخت آن، مردم و سنگ هاست حفظ کنید)
ابن قیم در این رابطه گفته است: خداوند متعال در روز قیامت قبل از بازخواست فرزندان، پدران و مادران شان را در مورد تربیت فرزندان مورد بازخواست قرار میدهد؛ گمان نمیکنم اگر هرکدام از ما از آتش جهنم بترسیم در مورد فرزندانمان چنین حالتی سهل انگارانه داشته باشیم.
احساس نکنیم بارمسئولیت فرزندانمان روی شانههای ما سنگینی میکند بلکه باید از آن لذت ببریم و هرگزنباید آرزو کنیم که آن مسئولیت و بار سنگین را دیگران بجای ما بر عهده بگیرند بلکه باید اعتراف کنیم که مسئولیت مستقیم فرزندان بر عهده خودمان میباشد چنانچه پیامبر (ص) فرموده: (فرزندانتان را به نحو احسن تربیت کنید) .
هشداردیگری در مورد کسی که در این امر مهم کوتاهی نموده و در تربیت فرزندانش اهمال نموده واردشده است آنجا که گفتهشده: (اولین متعلقات هر مرد که عبارتند از همسر و فرزندانش در روز قیامت در پیش گاه خداوند میایستد و میگویند خداوندا حق ما را از این مرد بگیر چون امور دینمان را به ما یا نداد) سمرقندی آن را در کتاب عقوبت اهل کبایر روایت نموده است.
نکته ششم: داشتن برنامه منظم روزانه برای کودک که شامل بازی و غذای روحی و فکری می باشد تا کودک سرانجام خوبی داشته باشند و آنان را به کارهایی مشغول کنیم تا مشغله فکری دیگری برایش پیدا نشود چون اگر آنان را با کارهای خوب سرگرم نکنیم باعث میگردد تا در منزل با حرکات اضافی انرژی خود را خالی کنند که بعضیاوقات باعث تخریب و درگیری در بین اعضای خانواده میگردد.
منبع: مجله المجتمع
نویسنده:آمال بامشموس
ترجمه:قادر رحمتی